شقاق مقعدی معمولاً با اجابت مزاج باعث درد و خونریزی می‌شود. هم‌چنین ممکن است دچار اسپاسم در اسفنکتر مقعد نیز شود. شقاق مقعدی در نوزادان تازه به دنیا آمده بسیار شایع است، اما می‌تواند افراد در هر سنی را درگیر کند. به خواندن ادامه دهید تا ببینید شقاق مقعد یا فیشر چیست و چگونه درمان می‌شود.
بیشتر بخوانید: راهی برای درمان شقاق در بارداری هست؟
در این مقاله می‌خوانید:
- شقاق چیست؟
- تشخیص شقاق مقعدی
- علائم شقاق مقعدی
- درمان شقاق مقعدی
شقاق چیست؟
شقاق مقعدی، زخمی در مخاط نزدیک مقعد است.
شقاق مقعد یا فیشر، پارگی یا زخمی است که در پوشش روده‌ی بزرگ، نزدیک مقعد ایجاد می‌شود. شقاق مقعدی مشکل رایجی است که پزشکان عمومی به درمان آن کمک می‌کنند. البته در بیشتر موارد بدون درمان نیز قابل بهبود است.
هرچند که درد و خونریزی این بیماری می‌تواند تا حد زیادی آزار دهنده و دردسر زا باشد. با این حال، باز هم جای نگرانی نیست چون هنوز هم راه‌هایی وجود دارند که می‌توانند این شرایط را برای شما قابل تحمل یا برطرف کنند.
بیشتر بخوانید: بیماری شقاق در زنان، علائم و درمان‌های خانگی
تشخیص شقاق مقعدی
معمولاً این معاینه برای تشخیص شقاق مقعد یا فیشر لازم و کافی است.
پزشک احتمالاً در مورد سابقه پزشکی شما سوال می‌پرسد و یک معاینه‌ی فیزیکی از جمله بازرسی ملایم ناحیه مقعد نیز انجام می‌دهد. اغلب پارگی قابل مشاهده و معمولاً این معاینه برای تشخیص شقاق مقعد یا فیشر لازم و کافی است.
شقاق حاد مقعدی شبیه یک پارگی تازه و تا حدودی شبیه برش کاغذ است. یک شقاق مزمن مقعدی احتمالاً دارای پارگی عمیق‌تر است و امکان دارد که رشد گوشتی داخلی یا خارجی نیز داشته باشد. شقاق یا فیشر اگر بیش از ۸ هفته طول بکشد، مزمن تلقی می‌شود. محل شکاف سرنخ‌هایی در مورد علت آن ارائه می‌دهد. شکافی که در کنار دهانه‌ی مقعد (به جای پشت یا جلوی آن) ایجاد می‌شود، به احتمال زیاد نشان دهنده‌ی اختلال دیگری مانند بیماری کرون است.
بیشتر بخوانید: درمان سریع شقاق مقعدی
اگر پزشک فکر کند که شما بیماری زمینه‌ای دارید، ممکن است به آزمایش‌های بیشتری نیز باشد که عبارتند از:
- آنوسکوپی: آنوسکوپ یک دستگاه لوله‌ای است که در مقعد قرار داده می‌شود تا به پزشک برای تجسم رکتوم و مقعد کمک کند.
- سیگموئیدوسکوپی انعطاف پذیر: پزشک لوله‌ای نازک و منعطف را با یک دوربین کوچک در قسمت پایین روده‌ی بزرگ قرار می‌دهد. این آزمایش ممکن است در صورتی انجام شود که شما کمتر از ۵۰ سال دارید و هیچ عامل خطری برای بیماری‌های روده یا سرطان روده بزرگ را نیز دارا نیستید.
- کولونوسکوپی: پزشک یک لوله‌ی منعطف را به راست روده‌ی شما وارد می‌کند تا کل روده‌ی بزرگ را بررسی کند. این آزمایش ممکن است در صورتی انجام شود که سن شما بالاتر از ۵۰ سال باشد یا عوامل خطر سرطان روده‌ی بزرگ، علائم بیماری‌های دیگر یا علائمی مانند شکم درد یا اسهال را دارا باشید.
بیشتر بخوانید: درمان بیماری‌های مقعدی، هموروئید و شقاق و آبسه
علائم شقاق مقعدی
علائم و نشانه‌های شقاق مقعدی عبارتند از:
- درد، گاهی اوقات شدید، در هنگام اجابت مزاج
- درد بعد از اجابت مزاج که می‌تواند تا چند ساعت طول بکشد.
- خون قرمز روشن روی مدفوع یا دستمال توالت پس از اجابت مزاج
- یک ترک قابل مشاهده در پوست اطراف مقعد
- یک توده‌ی کوچک روی پوست نزدیک شقاق مقعد
بیشتر بخوانید: بیماری شقاق در بارداری، نشانه‌ها و درمان خانگی
درمان شقاق مقعدی
برای درمان شقاق یا فیشر اگر فقط چند اقدام ساده را برای نرم نگه داشتن مدفوع خود انجام دهید، به عنوان مثال، مصرف فیبر و مایعات خود را بالا ببرید، اغلب در عرض چند هفته بهبود پیدا می‌کنید. خیساندن مقعد با آب گرم به مدت ۱۰ تا ۲۰ دقیقه و تکرار آن تا چندین بار در روز، به ویژه پس از اجابت مزاج نیز می‌تواند به شل شدن اسفنکتر و بهبودی شما کمک کند.
بیشتر بخوانید: بیماری شقاق زنان، دلیلی برای نگرانی هست؟
با این حال، اگر علائم‌تان ادامه پیدا کند، احتمالاً به درمان بیشتری نیاز خواهید داشت که عبارتند از:
درمان‌های غیرجراحی شقاق
پزشک شما ممکن است درمان‌های زیر را توصیه کند که نیازی به جراحی ندارند:
- استفاده از نیتروگلیسیرین خارجی: برای کمک به افزایش جریان خون در شقاق و بهبود شما و کمک به شل کردن اسفنکتر مقعد، هنگامی که سایر اقدامات محافظه کارانه با شکست مواجه می‌شوند، نیتروگلیسیرین می‌تواند به عنوان نوعی درمان پزشکی انتخابی در نظر گرفته شود. عوارض جانبی آن نیز ممکن است شامل سردرد باشد که احتمال شدید بودن آن وجود دارد.
- کرم‌های بی حس کننده‌ی موضعی: مانند لیدوکائین هیدروکلراید ممکن است برای تسکین درد مفید باشند.
- تزریق سم بوتولینوم نوع A (بوتاکس): می‌تواند برای فلج کردن عضله‌ی اسفنکتر مقعد و رفع اسپاسم آن موثر باشد.
- داروهای فشار خون: مانند نیفدیپین خوراکی (پروکاردیا) یا دیلتیازم (کاردیزم) می‌توانند به شل شدن اسفنکتر مقعد کمک کنند. این داروها می‌توانند به صورت خوراکی یا خارجی استفاده شوند و ممکن است زمانی که نیتروگلیسیرین موثر نیست یا عوارض جانبی قابل توجهی ایجاد می‌کند، مورد استفاده قرار بگیرند.
بیشتر بخوانید: شقاق مقعدی در بارداری، علل بروز و درمان
جراحی شقاق
جراحی بسیار موثرتر از هر درمان پزشکی دیگری است.
اگر شقاق مزمن مقعدی دارید که به درمان‌های دیگر مقاوم است، یا اگر علائم شما شدید است، پزشک ممکن است جراحی را توصیه کند. پزشکان معمولاً روشی به نام اسفنکتروتومی داخلی جانبی (LIS) را انجام می‌دهند که شامل بریدن بخش کوچکی از عضله اسفنکتر مقعد برای کاهش اسپاسم و درد و کمک به بهبودی است.
ناگفته نماند که مطالعات نشان داده‌اند برای شقاق یا فیشر مزمن، جراحی بسیار موثرتر از هر درمان پزشکی دیگری است. با این حال، متاسفانه جراحی خطر کمی برای ایجاد بی اختیاری نیز دارد.
بیشتر بخوانید: درمان شقاق بعد از زایمان، نیاز به دارو دارد؟
جمع‌بندی
شقاق مقعد یا فیشر یک پارگی کوچک در بافت مخاطی مقعد است. بیشتر شقاق‌های مقعدی با درمان‌های ساده مانند افزایش مصرف فیبر یا در حمام نشستن بهتر می‌شوند. برخی از افراد مبتلا به شقاق مقعدی ممکن است به دارو یا گاهی جراحی نیز نیاز داشته باشند.
