شرکتها به دلایل مختلفی تصمیم می‌گیرند که کسب و کار خود را جهانی کنند. یکی از این دلایل می‌تواند کسب سود بیشتر باشد. اگر شرکتی یک محصول منحصر به فرد یا تکنولوژیکی خاص داشته باشد که در دسترس سایر رقبای جهانی نیست، این مزیت می‌تواند منجر به موفقیت‌های بزرگ تجاری در سطح بین‌المللی شود. علاوه بر محصولات و تکنولوژی خاص، داشتن اطلاعات در مورد مشتریان خارجی، بازارها یا موقعیت‌های بازار می‌تواند باعث عملکرد مناسب در بازارهای جهانی شود.
بازارهای داخلی اشباع شده، ظرفیت مازاد و پتانسیل برای صرفه‌جویی در هزینه‌ها نیز می‌توانند انگیزه‌هایی برای گسترش کسب‌وکار به بازارهای بین‌المللی باشند.
اما برای ورود به بازارهای جهانی چه اقداماتی می‌توان انجام داد؟
یک شرکت می‌تواند به روش‌های مختلفی وارد تجارت جهانی شود؛
صادرات
زمانی که یک شرکت تصمیم می‌گیرد وارد بازار جهانی شود، معمولاً ساده‌ترین و کم‌خطرترین گزینه صادرات یا فروش محصولات تولید داخل به خریداران در کشورهای دیگر است. صادرات به شرکت‌های بزرگی مانند جنرال موتورز یا اپل محدود نمی‌شود. در واقع، این شرکت‌های کوچک هستند که معمولاً از طریق صادرات وارد بازار جهانی می‌شوند.
بسیاری از کسب و کارهای کوچک ادعا می‌کنند که پول، زمان یا دانش کافی برای صادرات و ورود به بازارهای خارجی را ندارند. در این مورد کمک‌های دولت به شرکت‌های کوچک می‌تواند کمک‌کننده باشد. برای مثال در ایالات متحده، اداره کسب‌و‌کارهای کوچک (SBA)، برنامه سرمایه در گردش صادرات را ارائه داده است که به شرکت‌های کوچک و متوسط کمک می کند تا سرمایه در گردش (پول) را برای تکمیل فروش به صورت صادرات به دست آورند. SBA همچنین برای کسب و کارهای کوچک که مایل به ورود به بازار جهانی هستند، مشاوره و کمک حقوقی ارائه می‌دهد.
صدور مجوز و فرنچایز
یکی دیگر از راههای موثر برای حرکت یک شرکت به عرصه جهانی با ریسک نسبتاً کم، فروش مجوز تولید محصول خود به یک شرکت در یک کشور خارجی است. صدور مجوز فرآیندی قانونی است که در آن یک شرکت (صاحب مجوز) موافقت می‌کند تا به شرکت دیگر (دارنده مجوز) اجازه دهد از فرآیند تولید، علامت تجاری، حق اختراع، اسرار تجاری یا دانش اختصاصی آن استفاده کند. دارنده پروانه نیز به نوبه خود موافقت می‌کند که حق امتیاز یا هزینه‌ای را که بین هر دو طرف توافق شده است به صادرکننده مجوز بپردازد.
صدور مجوز بین‌المللی، یک صنعت میلیارد دلاری است. مجوزهای سرگرمی و شخصیت، مانند فیلم‌ها و شخصیت‌هایی مانند بتمن، بزرگترین دسته‌بندی است. علائم تجاری دومین منبع درآمد از صدور مجوز هستند.
مجوز دهنده باید مطمئن شود که می‌تواند کنترل کافی بر فعالیت‌های دارنده پروانه برای اطمینان از کیفیت مناسب، قیمت‌گذاری، توزیع و غیره اعمال کند. در صورتی که دارنده مجوز تصمیم به ابطال قرارداد مجوز بگیرد، صدور مجوز ممکن است در دراز مدت رقیب جدیدی ایجاد کند و قوانین بین المللی اغلب در توقف چنین اقداماتی تاثیرگذار نیستند.
فرانچایز نوعی صدور مجوز است که در سال‌های اخیر به سرعت رشد کرده است. بیش از نیمی از فرانچایزهای بین‌المللی برای رستوران‌های فست فود و خدمات تجاری است.
باید در نظر داشت که داشتن یک فرنچایز شرکت بزرگ همیشه موفقیت را تضمین نمی‌کند یا داشتن آن به این معنی نیست که کار در ادامه راحت خواهد بود. قبل از اخذ این مجوز نیاز به تحقیقات بازار گسترده وجود دارد. برای مثال وقتی مترو اولین ساندویچ فروشی خود را در چین افتتاح کرد، مردم محلی چند روز بیرون ایستادند و تماشا کردند. مشتریان آنقدر گیج شده بودند که صاحب امتیاز مجبور شد تابلوهایی را چاپ کند که نحوه سفارش را به آن‌ها توضیح دهد. همچنین مشتریان باور نمی کردند که سالاد تن ماهی از ماهی درست شده باشد، زیرا سر و دم آن را نمی‌دیدند و از این ایده که به غذایشان دست بزنند خوششان نمی‌آمد، بنابراین ساندویچ را به صورت عمودی نگه می داشتند، کاغذ آن را جدا می کردند و مانند موز ساندویچ خود را می‌خوردند. در ضمن قبل از موارد گفته شده، مشتریان چینی اصلا ساندویچ نمی‌خواستند.
بنابراین رستوران‌های زنجیره‌ای غربی، هنگام ورود به بازارهای چین، استراتژی‌های خود را تطبیق می‌دهند.
تولید قراردادی
در تولید قراردادی، یک شرکت خارجی کالاهای دارای برچسب خصوصی را با نام تجاری یک شرکت داخلی تولید می‌کند. بازاریابی آن هم ممکن است توسط شرکت داخلی یا تولید کننده خارجی انجام شود.
مزیت تولید قراردادی این است که با اجازه دادن به شرکت خارجی برای تولید حجم معینی از محصولات، مطابق با مشخصات تعیین شده و قرار دادن نام تجاری شرکت داخلی بر روی کالا، شرکت داخلی می‌تواند کسب و کار خود را بدون سرمایه‌گذاری در کارخانه‌ها و تجهیزات خارج از کشور گسترش دهد.
پس از ایجاد یک پایگاه مستحکم، شرکت داخلی ممکن است به سرمایه‌گذاری مشترک یا سرمایه‌گذاری مستقیم روی آورد که در ادامه توضیح خواهیم داد.
سرمایه‌گذاری مشترک
سرمایه‌گذاری‌های مشترک تا حدودی شبیه به قراردادهای مجوز هستند. در یک سرمایه‌گذاری مشترک، شرکت داخلی بخشی از یک شرکت خارجی را خریداری می‌کند یا به یک شرکت خارجی برای ایجاد یک نهاد جدید می‌پیوندد. سرمایه‌گذاری مشترک راهی سریع و نسبتا ارزان برای ورود به بازار جهانی است. البته می‌تواند پر ریسک باشد. بسیاری از سرمایه‌گذاری‌های مشترک یا شکست می‌خورند و یا قربانی یک تصاحب می شوند که در آن یکی از شرکا شریک دیگر را می‌خرد.
سرمایه‌گذاری‌های مشترک با به اشتراک گذاشتن هزینه‌ها و فناوری به کاهش خطرات کمک می‌کند. بیشتر این سرمایه‌گذاری‌های مشترک نقاط قوت متفاوتی را از هر شرکت گرد هم می‌آورند. به عنوان مثال، در سرمایه‌گذاری مشترک جنرال موتورز و سوزوکی در کانادا، هر دو طرف مشارکت داشته و سود کردند.
سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی
مالکیت فعال یک شرکت خارجی یا تولید و بازاریابی در خارج از کشور، سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی است. سرمایه‌گذاران مستقیم به دلیل سهامی که دارند می‌توانند بیشترین سود را دریافت کنند، اما همچنین با بیشترین ریسک روبرو هستند. یک شرکت ممکن است با به دست آوردن سهام در یک شرکت دیگر یا با ایجاد تسهیلات جدید، سرمایه‌گذاری خارجی مستقیم انجام دهد.
گاهی اوقات شرکتها به سرمایه‌گذاری مستقیم روی می‌آورند زیرا نمی‌توانند شریک محلی مناسبی پیدا کنند. همچنین، سرمایه‌گذاری‌های مستقیم از مشکلات ارتباطی و تضاد منافعی که می‌تواند با سرمایه‌گذاری‌های مشترک ایجاد شود، جلوگیری می‌کند.
شرکت‌های جهانی با تغییر شرایط بازار محلی، استراتژی‌های خود را تغییر می‌دهند. برای مثال، شرکت‌های نفتی بزرگ مانند شل اویل و اکسان موبیل به دلیل پیشرفت‌های تکنولوژی مانندخودروهای کارآمدتر، فرکینگ و حفاری افقی مجبور شدند به تغییرات چشمگیر قیمت نفت واکنش نشان دهند.
تجارت متقابل
تجارت بین المللی همیشه شامل پول نقد نیست. امروزه، تجارت متقابل یک روش برای انجام تجارت بین‌المللی است که به سرعت رو به رشد است. در تجارت متقابل، بخشی یا تمام پرداخت برای کالا یا خدمات، به صورت کالا یا خدمات دیگر انجام می‌شود. تجارت متقابل شکلی از مبادله کالا با کالا است، یک روش قدیمی که ریشه آن به غارنشینان بازمی‌گردد.
به صورت خلاصه راههای مختلفی برای شرکتها وجود دارد که کسب و کار خود را جهانی کنند البته که این راه با ریسک‌های مختلفی همراه است اما برای پیشرفت کسب و کار خود پذیرفتن این خطرات می‌تواند ارزشمند باشد. در ایران شرکت‌های بزرگی وجود دارند که از راههای مختلفی که در این مطلب توضیح داده شده، وارد بازارهای جهانی شدند. برای مثال گروه وطن‌زرین یکی از گروه‌هایی‌ست که جهانی‌سازی کسب و کار را در اهداف بلند مدت و چشم‌انداز خود قرار داده است.
