همه چیز درباره سم آفلاتوکسین و نحوه کاهش آن در مواد غذایی

قارچ آسپرژیلوس بیشتر تاثیر خود را بر روی بادام زمینی، دانه های ذرت، حبوبات، سوسیس، کشمش و در پسته می گذارد و سبب بروز آسیب های زیان باری بر بدن می شود، به خصوص در پسته هایی که پیش از رسیدن پوست سبز آن ها باز می شود در نتیجه این پارگی باعث وارد شدن قارچ مولد آفلاتوکسین در پسته شده و در نهایت آن را آلوده می کند و نان هایی که مدت زیادی فاسد شده اند نیز به سم آفلاتوکسین آلوده می شوند و در صورتی که توسط دام ها مصرف شود سبب آلوده شدن شیر دام به آن می شود بنابراین، اگر شما نیز در مورد این سم اطلاعی ندارید تا پایان مطلب همراه ما باشید.

سم آفلاتوکسین چیست؟

آفلاتوکسین دارای انواع مختلفی در طبیعت است که بیست گونه از انواع آن را پژوهشگران شناسایی کرده اند که مهم ترین آن ها از نظر شیوع و سمیت  G1، B2، B1 و G2 می باشند که در این میان سمی ترین عامل آفلاتوکسین B1 محسوب می شود در ادامه مطلب بیشتر با آفلاتوکسین آشنا خواهید شد بنابراین پیشنهاد می کنیم تا پایان مطلب ما را همراهی کنید.

روش های تشخیص آلودگی به آفلاتوکسین در مواد غذایی

شناسایی این سم در مواد غذایی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است  که روش های مختلفی برای انجام اینکار وجود دارد از روش های آزمایشگاهی مانند HPLC-MS  گرفته تا کیت های تشخیص سریع برای سیلورهای غلات و کارخانه ها استفاده می کنند.

انواع آفلاتوکسین

بیش از بیست نوع  آفاتوکسین وجود دارد که چهاز نوع اصلی آن شامل B1 ،B2 ،G1 و G2 می باش و نوع M2 و M1  به ترتیب متابولیت های ناشی از هیدروکسیله شدن آفلاتوکسین های B2 و B1 می باشد که برای نخستین بار آفاتوکسین های M1 و M2 از شیر دام هایی که با خوراک آلوده تغذیه کرده تشخبص داده شدند.

راه انتقال آفلاتوکسین

معخولا این سم از راه مواد غذایی آلوده مانند محصولات لینی آلوده، آجیل، خشکبار و زعفران که در شرایط نامناسب نگهداری شده اند انجاد می شود و در نهایت باعث آلوده شدن انسان می شود که در برخی موارد ممکن است فرد به سرطان نیز ابتلا پیدا کند که جای هیچ گونه نگرانی نیست و سازمان غذا و دارو حد مجاز این سم در مواد غذایی را تعیین کرده و تمام  شرکت ها باید آن را رعایت کنند.

نشانه های بیماری آفلاتوکسین

در صورتی که قارچ آسپرژیلوس در غذای دام ها، مواد غذایی، پسته و … رشد نمایید آفلاتوکسین در آن ایجاد شده که در نتیجه باید از مصرف آن خودداری نمایید زیرا، مصرف غذاهای آلوده به آفلاتوکسین سبب بیماری در انسان و دام می شود که می تواند باعث سیروز، سرطان کبد و سرطان معده شود که اولین تاثیر را بر روی کبد انسان دارد که نشانه های مسمومیت کبدی ناشی از آفلاتوکسین شامل : درد عضلانی، تب و بی اشتهایی است که بعد از آن درد شکم، استفراغ و هپاتیت را به همراه دارد و اندام های دیگری مانند: کلیه، ریه، قلب و عضلات مختلف بیشتر تحت تاثیر آفلاتوکسین قرار گرفته می شوند و در مواردی سبب تشنج، کما و مرگ می شود.

طریقه آلوده شدن محصولات کشاورزی به آفلاتوکسین

زمانی رشد غلاتی مانند ذرت در دمای محیط بین ۲۰ تا ۳۲ درجه سانتیگراد باشد قارچ های آسپرژیلوس آفلاتوکسین تولید می کنند که در خشکسالی، شیوع آفات و بارندگی تشدید می یابد و در بسیاری از کشور های گرمسیری این شرایط نگران کننده است و هر عاملی که باعث آسیب رساندن به بافت پوششی گیاهان شود خطر آلوده شدن به آفلاتوکسین را افزایش می دهد به خصوص ذرت هایی که بر اثر آفاتی ضربه دیده اند بیشتر در معرض آلوده شدن به این سم قرار گرفته می شوند که علاوه بر ذرت، بادام زمینی، پنبه دانه و آجیل های درختی نیز بیشتر به آفلاتوکسین آلوده می شوند.

پس از برداشت محصول به دلیل رطوبت زیاد محصول، محیط و همچنین هوای گرم، غلات کشاورزی انبار شده به این سم آلوده می شود که به منظور پیشگیری از آلودگی باید دانه های غلات بدون آسیب حشرات، بدون آسیب فیزیکی و در محیطی خشک باشند که کنترل این شرایط کمی دشوار است.

راه های پیشگیری از آلوده شدن به آفلاتوکسین

• خودداری از مصرف مواد غذایی آلوده به آفلاتوکسین
• پرهیز از مصرف پسته با رطوبت زیاد و طعم تلخ
• ایجاد شرایط مناسب جهت نگهداری آجیل، پسته، بادام زمینی، کتان و نگهداری نکردن آن ها بیشتر از چند ماه
• نگهداری محصولات در محیطی خنک و بدون رطوبت
• اطمینان از داشتن سلامتی مطلوب محصول خریداری شده
• تهیه آجیل و خشکبار از مکان های معتبر

روش های از بین بردن آفلاتوکسین در مواد غذایی

حرارت یک روش قوی جهت از بین بردن آفلاتوکسین در خشکبارها است بنابراین ماده ای که دارای آفلاتوکسین و رطوبت مناسبی است را بر روی حرارت ثابتی باید قرار دهید تا سبب کاهش میزان سمیت این ماده شود.

روش های شناسایی آفلاتوکسین

از راه های مختلفی می توانید این سم را بشناسید که در برخی موارد به دلیل بالا بودن میزان فساد مواد غذایی می توان قارچ مولد سم را با چشم دید اما در بیشتر موارد با چشم قابل دیدن نیستند که از مهم ترین روش تشخیص مواد غذایی آلوده به این سم نمونه گیری از آن و مراجعه به آزمایشگاه های معتبر می باشد.

اقدامات لازم جهت کاهش آفلاتوکسین در مواد

بسته به این که چه مواد غذایی آلوده شده است روش های متفاوتی انجام داده می شود که از عصاره دو گیاه به نام (nees vasica adhatoda) و (vasica . a) به منظور کاهش میزان سمیت می توانید استفاده کنید به این صورت که عصاره گیاه مورد نظر را با محصولات آلوده بر روی حرارت به مدت ده دقیقه قرار دهید، استفاده از این روش باعث می شود میزان سمیت آفلاتوکسین کاهش پیدا کند.

طبق تحقیقات انجام شده باکتری سودوموناس پوتیدا نیز به کاهش میزان این سم در مواد غذایی مورد نظر کمک شگفت انگیزی می کند و در واقع در از بین بردن عامل سمی تاثیر زیادی دارد.

در این مطلب سعی داشتیم شما عزیزان را با هر آنچه که باید در مورد آفلاتوکسین بدانید آشنا کنیم امیدواریم از مطالعه مطلب گفته شده نهایت بهره را برده باشید در پایان پیشنهاد می کنیم به منظور کسب اطلاعات بیشتر در زمینه دانستنی های علمی بر روی لینک کلیک نمایید.