پانداها تنبل ترین عاشقان در قلمروی حیوانات! چرا جفت گیری برای پانداها دشوار است؟
۱۲ سال به نظر مدت زمان کافی برای عاشق شدن و تشکیل خانواده است؛ اما نه برای پاندا‌های غول پیکر!
در سال ۲۰۱۱، تنها پاندا‌های غول پیکر در بریتانیا، به نام‌های تیان تیان (ماده) و یانگ گوانگ (نر) راهی چین شدند.
این امید وجود داشت که تیان تیان و یانگ گوانگ در طول اقامت خود در باغ وحش ادینبورگ، بچه‌دار شوند.
اما پس از تلاش‌های مکرر برای لقاح طبیعی و مصنوعی، این امید هرگز برآورده نشد.
این گونه، به عملکرد ضعیف در جفت‌گیری، به خصوص در اسارت معروف است. در ادامه، به بررسی ریشه این مشکل می‌پردازیم.
بنابر گفته پروفسور سیمون گرلینگ، رئیس خدمات دامپزشکی در انجمن جانورشناسی سلطنتی اسکاتلند (RZSS)، جفت‌گیری در پاندا‌های غول‌پیکر دشوار است.
مایه تأسف است که تیان تیان تولید مثل نکرده است. ما واقعاً دوست داشتیم که او بچه‌دار شود؛ اما این موضوع در پاندا‌های غول پیکر غیرعادی نیست، آن‌ها به سختی جفت‌گیری می‌کنند.
رژیم غذایی پاندا‌های غول پیکر که ۹۹ درصد آن از بامبو تشکیل شده، همراه با اندام‌های داخلی کوچک و نرخ متابولیسم پایین، انرژی بسیار کمی را برای حرکت و جفت‌گیری در اختیار آن‌ها قرار می‌دهد.
همچنین، این جانوران غده تیروئید کم‌کار (غده‌ای برای تنظیم متابولیسم) دارند که مزید بر علت شده است.
یک پاندای غول پیکر هنگام حرکت، به اندازه نصف یک انسان ساکن انرژی مصرف می‌کند.
تیمی از متخصصان چینی در مجله Science گفته‌اند:
دستگاه گوارش پاندا‌های غول پیکر، برخلاف سایر گونه‌های گیاه‌خوار، پیچ و تاب‌های طولانی که هضم کندتر برای گیاهان غنی از سلولز را تسهیل می‌کنند، ندارد.
سطح هورمون تیروئید پانداها نیز بسیار پایین‌تر از سطح این هورمون در میان سایر پستانداران است.
پاندا‌های غول پیکر در باغ وحش‌ها، حتی تنبل‌تر از هم‌نوعان خود در طبیعت هستند. به این دلیل که به آن‌ها بامبو داده می‌شود و نیازی به جستجوی غذا ندارند و با عوامل استرس‌زا در یک زیستگاه وحشی مواجه نمی‌شوند.
پانداها در باغ وحش، ۳۳ درصد از زمان خود را صرف فعالیت فیزیکی می‌کنند؛ در حالی که درصد زمان فعالیت این گونه در طبیعت ۴۹ درصد است.
در نتیجه، جفت‌گیری پاندا‌های غول پیکر در باغ وحش دشوارتر است؛ زیرا آن‌ها علاقه خود را به جفت‌گیری به روش طبیعی از دست می‌دهند.
مشکل بعدی این است که پاندا‌های ماده تنها دو تا سه روز در سال امکان باردار شدن دارند.
به گفته سازمان بین‌المللی حفاظت از پانداها، یک پاندای ماده در بهار یک چرخه فحلی دارد که در آن تنها ۲۴ تا ۳۶ ساعت امکان باروری وجود دارد.
البته نقش پاندا‌های غول پیکر نر در این مشکل را نباید نادیده گرفت.
به گفته سوزان ماینکا، حامی حیات وحش، پاندا‌های نر در فهم نشانه‌های تمایل ماده‌ها برای جفت‌گیری عملکرد خوبی ندارند.
اغلب نر‌ها علائم را به درستی تشخیص نمی‌دهند و اگر در زمان اشتباه اقدام به جفت‌گیری کنند، پاندا‌های ماده به آن‌ها حمله می‌کنند.
نگهبانان باغ وحش، از هیچ کاری برای جفت‌گیری تیان تیان و یانگ گوانگ دریغ نکرده‌اند؛ از پخش موسیقی رمانتیک تا قرار دادن آن‌ها در «تونل عشق»!
طبق آمار مؤسسه خیریه حفاظت از حیات وحش Born Free، باغ وحش ادینبورگ حدود ۱۷ میلیون دلار برای جفت‌گیری تیان تیان و یانگ گوانگ هزینه کرده است.
این مؤسسه خیریه، پروژه باغ وحش ادینبورگ را «شکستی جبران‌ناپذیر» خوانده و گفته که «دلیل خوبی برای اسیر نگه داشتن پانداها در باغ وحش‌ها وجود ندارد».
یانگ گوانگ و تیان تیان، در تاریخ دسامبر ۲۰۱۱ به عنوان بخشی از قراردادی ۱۰ ساله که بین انجمن جانورشناسی سلطنتی اسکاتلند (RZSS) و انجمن حفاظت از حیات وحش چین به مدت دو سال تمدید شد، به باغ وحش ادینبورگ منتقل شدند.
باغ وحش ادینبورگ، در ابتدا جفت‌گیری طبیعی را امتحان کرده و سپس اقدام به لقاح مصنوعی کرده است.
با وجود ناکامی در به دنیا آمدن یک توله پاندای غول پیکر در ادینبورگ، مدیر اجرایی RZSS گفته که یانگ گوانگ و تیان تیان «تأثیر باورنکردنی» داشته‌اند.
ما سهم قابل توجهی در تحقیقات درباره باروری، پرورش و مراقبت‌های دامپزشکی پاندا‌های غول پیکر داشته‌ایم که برای محافظت از این گونه شگفت‌انگیز در چین مفید بوده است.
