دیابت دوران شیردهی و نکات مهم آن

اکثر متخصصان سلامت معتقدند که شیر مادر بهترین غذا برای کودکان تازه متولد شده است. در حالت ایده‌آل، شما باید فرزندتان را تا 6 ماهگی به طور انحصاری با شیر خودتان تغذیه کنید. اکنون شاید این سوال برایتان مطرح شود که در صورت ابتلا به دیابت هم می‌توانید این کار را انجام دهید یا خیر. به طور کلی دیابت مانع شیردهی نیست، اما ممکن است در این دوران زنان مبتلا به دیابت با مشکلات مختلفی مواجه شوند.

اینکه گفته می شود خانم های مبتلا به دیابت نمی توانند شیر بدهند ادعایی بی پایه و اساس است. دیابت شرایطی است که در آن بدن برای تبدیل گلوکز به انرژی نمی تواند به اندازه کافی انسولین ترشح کند. انسولین هورمونی است که نقش مهمی در شیردهی ایفا می کند.
مادری که به دیابت نوع 1، نوع 2 و یا دیابت بارداری مبتلا باشد اگر می تواند باید از شیر خود به کودک بدهد. اگر مبتلا به دیابت بارداری هستید، شیردهی می تواند کمک کند بعدها به دیابت نوع یک مبتلا نشوید. ضمنا، بسیار مهم است که در طول شیردهی جوانب احتیاط را بیاموزید. ممکن است در ابتدا با سختی هایی روبرو شوید، اما با تمرین و صبر شما و کودکتان می توانید الگوی شیردهی مناسبی را پایه گذاری کنید.

بر اساس تحقیقات، کودکانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند (صرف‌نظر از اینکه مادرشان دیابت داشته باشد یا خیر) کمتر از سایر کودکان در معرض ابتلا به عفونت‌های تنفسی، عفونت گوش، مشکلات گوارشی و آسم قرار دارند. همچنین احتمال اینکه در آینده به دیابت نوع 1 یا دیابت نوع 2 مبتلا شوند، کمتر است.‌ در دیابت نوع 1 بدن نمی‌تواند انسولین بسازد و در دیابت نوع 2 قادر نیست از این هورمون به خوبی استفاده کند. شیر مادر حاوی کالری هایی نظیر چربی، کلسیم، ویتامین و مواد معدنی است، که برای رشد کودک بسیار مهم و ضروری است. حتی اگر دیابت هم داشته باشید همچنان می توانید به کودکتان شیر بدهید مزایای این کار عبارت است از:

• اگر دیابت بارداری داشته باشید (برای اولین بار در دوران بارداری به دیابت مبتلا شده باشید)، به احتمال زیاد قند خون شما در مدت کوتاهی پس از زایمان به حالت عادی برمی‌گردد. اما همچنان احتمال دارد که در آینده به دیابت نوع 2 مبتلا شوید. شیردهی کنترل قند خون را بهبود می‌بخشد و احتمال ابتلا به دیابت را در آینده کاهش می‌دهد.

• آغوز خطر ابتلای کودک به دیابت را کاهش می دهد.

• شیردهی نیاز به انسولین را تا 25 درصد کاهش می دهد.

• شیردهی برای سلامتی مادر و کودک مفید است و احتمال ابتلا به بسیاری از بیماری‌ها را کاهش می‌دهد.

• چه دیابت بارداری داشته باشید و چه دیابت نوع 1 یا نوع 2، شیردهی به شما کمک می‌کند که وزن‌تان را بعد از زایمان کاهش دهید و از مزایای این موضوع بهره‌مند شوید. چاقی کنترل قند خون را با مشکل روبرو می‌کند و احتمال ابتلا به بیماری‌ قلبی و بعضی از انواع سرطان را افزایش می‌دهد.

• در زنانی که به فرزندشان شیر می‌دهند، در مقایسه با زنانی که این کار را انجام نمی‌دهند، احتمال بروز سرطان سینه و سرطان تخمدان کمتر است. به‌علاوه، آن‌ها پس از زایمان سریع‌تر بهبود پیدا می‌کنند. چون هورمون‌های ترشح شده در حین شیردهی به انقباض رحم کمک می‌کنند.

• اکسی توسینی که در طول شیر دادن به کودک آزاد می شود کمک می کند از نظر فیزیکی و احساسی حالتان بهتر شود.

• شیر مادر حاوی قند است. هر بار که به کودکتان شیر می دهید، سطح گلوکز خونتان افت می کند. به همین دلیل باید مقدار زیادی غذا که حاوی نشاسته است بخورید.

شیردهی مخصوصا زمانی که مبتلا به دیابت هستید توسط پزشکان توصیه می شود. همچنین باید مرتب سطح گلوکز خونتان را چک کنید تا مطمئن شوید ثابت است. در اینجا توصیه هایی را در اختیارتان قرار می دهیم تا از سلامت خود و کودکتان محافظت نمایید:

• تعداد دفعات غذا خوردنتان را افزایش دهید و حداقل 5 تا 10 مرتبه در روز قند خونتان را چک کنید.

• علاوه بر صبحانه، ناهار و شام، باید سه میان وعده کوچک نیز میل نمایید.

• اگر مادری دیابتی هستید، باید بعد از گذشت 6 ماه به کودکتان غذای جامد بدهید. حداقل 6 ماه شیردهی بیشترین اهمیت را دارد.

• بعد از به دنیا آمدن بچه ممکن است کمی طول بکشد که شیر بیاید.

• اگر هنوز به شیردهی نرسیدیدی، در این چند روز می توانید با فرمول های ضد حساسیت کودک را تغذیه کنید. این کار را تنها پس از مشورت با پزشک انجام دهید.

• بعد از اینکه به خانه آمدید مرتب وزن کودک را چک کنید تا مطمئن شوید همه چیز درست است.

• قبل از شیر دادن به کودک باید مقدار زیادی غذای حاوی پروتئین و کربوهیدرات مصرف کنید.

• سطح بالای قند شیر مادر را شیرین می کند. این می تواند وزن کودک را افزایش دهد. مطمئن شوید برنامه غذایی را رعایت می کنید که توسط پزشکتان تجویز شده، تا سطح قند خون متعادل بماند.

• فرزندتان ممکن است از زردی رنج ببرد، این مشکل بین کودکانی که مادرانی دیابتی دارند شایع است.

• اگر از داروهای خوراکی استفاده می کنید باید با پزشک خود درباره ایمنی آن و تاثیرش روی شیردهی تان صحبت کنید.

• از استفاده ی گیاهان شنبلیله در غذاهایتان پرهیز کنید، چون روی سطح قند خونتان تاثیر می گذارد.

در صورت ابتلا به دیابت، راه‌کارهای زیر به شما کمک می‌کنند که هم قند خون خود را کنترل کنید و هم با مشکلات دوران شیردهی به خوبی روبرو شوید:

در بیشتر موارد، می‌‌توانید به مصرف داروهایی که در دوران بارداری برای کنترل قند خون مصرف می‌کردید، ادامه دهید. اما همیشه عاقلانه است که با پزشک خود درباره داروهای روتین دیابت در دوران شیردهی مشورت کنید. معمولا استفاده از متفورمین و انسولین تزریقی به عنوان درمان دارویی دیابت دوران شیردهی بی‌خطر است. اگر به دیابت نوع 1 مبتلا باشید، حتما باید به تزریق انسولین ادامه دهید. با این حال، ممکن است در دوران شیردهی نسبت به قبل از بارداری به انسولین کمتری نیاز داشته باشید. چرا که تغییرات هورمونی ناشی از زایمان و شیردهی روی میزان انسولین مورد نیاز شما تاثیر می‌گذارد. در دوران شیردهی درباره نحوه مصرف داروهای کنترل‌کننده قند خون با پزشک مشورت کنید.

تولید شیر به انرژی زیادی نیاز دارد و شیر مادر سرشار از لاکتوز است که یک نوع قند محسوب می‌شود. وقتی به نوزاد خود شیر می‌دهید و این قند از بدن شما خارج می‌شود، ممکن است سطح قند خون‌تان 25 درصد کاهش یابد و حتی به هیپوگلیسمی (افت قند خون) دچار شوید.
تنظیم دقیق دوز داروها توسط پزشک و اندازه‌گیری منظم قند خون با گلوکومتر (دستگاه تست قند خون) می‌تواند به کنترل بهتر قند خون کمک کند. از پزشک خود بخواهید که هر چند وقت یک‌بار گلوکومتر شما را بررسی کند تا مطمئن شوید که درست کار می‌کند.
توصیه می‌شود قبل از شیر دادن به فرزندتان یک میان وعده بخورید و همیشه در حین شیردهی یک خوراکی مانند آب‌میوه در نزدیکی خود داشته باشید تا در صورت افت قند خون از آن استفاده کنید. به‌علاوه، برای اینکه بدن خود را هیدراته نگه دارید باید در طول روز مقدار زیادی آب بنوشید.

اگر تولید شیر کمی طول کشید، تعجب نکنید. تحقیقات نشان داده‌اند که دیابت (شامل دیابت بارداری، دیابت نوع 1 و دیابت نوع 2)، مقاومت به انسولین و شاخص توده بدنی (BMI) بالا باعث تاخیر در تولید شیر می‌شوند. از سوی دیگر، زنان مبتلا به دیابت دوران شیردهی ممکن است دائما نگران سلامتی خود و فرزندتان باشند که این اضطراب روی اکسی توسین تاثیر منفی دارد. اکسی توسین هورمونی است که باعث جاری شدن شیر از سینه‌ها می‌شود.
اگر به هیچ عنوان قادر به شیردهی نیستید، با پزشک در مورد تغذیه نوزاد با شیر خشک مشورت کنید. شیر خشک مزایای شیر مادر را ندارد، اما می‌تواند کالری و سایر مواد مغذی مورد نیاز کودک را تامین کند. مادران مبتلا به دیابت دوران شیردهی می‌توانند بعد از مشورت با پزشک از شیر خشک برای تغذیه فرزندشان استفاده کنند.

پیروی از رژیم غذایی سالم و فعالیت بدنی منظم برای کنترل دیابت در دوران شیردهی از اهمیت زیادی برخوردار است. برای اینکه تغذیه سالمی داشته باشید، نکات زیر را به خاطر بسپارید:

• از کربوهیدرات‌های سالم استفاده کنید. کربوهیدرات‌ها روی قند خون تاثیر دارند. بنابراین، باید از غذاهای سالم‌تری که کربوهیدرات دارند استفاده کنید، مثل غلات کامل، میوه‌ها، سبزیجات، حبوبات و لبنیات کم چرب.

• مصرف نمک را کاهش دهید. زیاده‌روی در مصرف نمک به پرفشاری خون منجر می‌شود و خطر بیماری قلبی و سکته مغزی را افزایش می‌دهد. تحقیقات در مورد عوارض دیابت دوران شیردهی و سایر انواع دیابت نشان داده است که بسیاری از بیماران دیابتی در اثر بیماری‌های قلبی-عروقی فوت می‌کنند.

• از گوشت‌های فرآوری شده استفاده نکنید. غذاهای فرآوری شده مثل سوسیس و ژامبون با بیماری‌های قلبی-عروقی مرتبط هستند.

• میوه و سبزی بیشتری بخورید. میوه‌ها و سبزیجات هم مواد مغذی مورد نیاز بدن را تامین می‌کنند و همه به دلیل داشتن فیبر در کنترل قند خون موثرند.

• چربی‌های سالم را انتخاب کنید. چربی‌ها به تامین انرژی مورد نیاز بدن کمک می‌کنند. مغزهای خوراکی، آووکادو، ماهی، روغن زیتون، روغن کانولا و روغن آفتابگردان از چربی‌های سالم تشکیل شده‌اند.

• مصرف شکر را کاهش دهید. تنقلات و نوشیدنی‌های شیرین از کاهش وزن بعد از زایمان جلوگیری می‌کنند و قند خون را افزایش می‌دهند.

تولید شیر به کالری نیاز دارد. بنابراین، زنان شیرده باید در مقایسه با سایر زنان در طول روز کالری بیشتری دریافت کنند. در صورت ابتلا به دیابت در دوران شیردهی باید با پزشک یا متخصص تغذیه در مورد کالری مورد نیاز خود مشورت کنید. کالری دریافتی شما باید به اندازه‌ای باشد که ضمن حمایت از تولید شیر به چاقی یا افزایش شدید قند خون منجر نشود. در دوران شیردهی باید کالری کافی دریافت کنید تا تولید شیر کاهش پیدا نکند.

مهم نیست که به چه نوع دیابتی مبتلا هستید، در هر صورت احتمالا به حمایت خانواده و دوستان خود نیاز دارید. زنانی که نوزاد دارند، معمولا با کمبود وقت برای آشپزی مواجه می‌شوند. اگر به دیابت دوران شیردهی مبتلا باشید، تغذیه خوب و منظم برای شما اهمیت زیادی دارد.
مراقبت از یک کودک شیرخوار می‌تواند شما را بسیار فراموشکار کند. وقتی قبل از غذا انسولین تزریق می‌کنید، باید به سرعت مقدار مشخصی غذای پرکربوهیدرات بخورید. اگر فرزندتان بعد از تزریق انسولین گریه کند و مجبور شوید به او شیر بدهید، غذا خوردن شما به تاخیر می‌افتد و ممکن است دچار افت قند خون شوید. سعی کنید در حین غذا خوردن با استفاده از آغوشی نوزاد به فرزندتان شیر بدهید یا از اطرافیان‌تان بخواهید که مراقب او باشند تا شما غذای خود را تمام کنید.

کمبود خواب می‌تواند مدیریت دیابت را سخت‌تر کند و استرس را افزایش دهد. سعی کنید زمانی که کودک‌تان می‌خوابد شما هم استراحت کنید. در صورت نیاز از اطرافیان خود بخواهید که برای مدت کوتاهی مراقبت فرزندتان باشند تا شما بتوانید بخوابید.

دیابت کنترل نشده احتمال ابتلا به عفونت‌های قارچی را افزایش می‌دهد و این می‌تواند باعث درد و خارش نوک سینه‌ها شود. اگر در دوران شیردهی علائمی مانند بثورات پوستی، تاول یا درد شدید را تجربه کردید، به دکتر غدد مراجعه کنید.