ویار خوراکی ها در دوران بارداری بسیار شایع است. یکی از مهم ترین ویارهای دوران بارداری ویار به شکر است. سؤالی که همیشه ذهن خانم های باردار را به خود مشغول می کند این است که آیا شکر در بارداری مفید یا مضر؟ آیا مصرف آن در بارداری عوارض به همراه دارد یا خیر؟ جدا از این موضوع که باردار هستید یا نه، باید در مصرف قند افراط نکنید. این مقاله به مضرات مصرف شکر در بارداری می پردازد.
مصرف شکر در بارداری
قندها از اصلی ترین منابع انرژی هستند و مصرف آن ها برای حفظ سلامتی لازم است، اما جایگزین های سالم تر و طبیعی تری نیز برای آن وجود دارد. بسیاری از خانم ها در دوران بارداری به مصرف شکر تمایل زیادی پیدا می کنند، اما باید بدانید شکر می تواند روی مادر و جنین تأثیر زیادی بگذارد. برای مصرف شکر در این دوران باید حد اعتدال را نگه دارید. استفاده از ترکیبات قندی و شکر در رژیم غذایی روزانه مجاز است. اما در صورت ابتلا به دیابت بارداری باید در خصوص مصرف شکر احتیاط کنید.
این نکته مهم را به خاطر داشته باشید که خوراکی هایی مانند آبمیوه ها، کیک ها، آب نبات و بیسکوییت ها که ارزش غذایی خاصی ندارند، دارای مقدار زیادی شکر تصفیه شده هستند. به همین خاطر این گونه مواد غذایی باید با گزینه های مناسب تری مثل میوه ها، سبزیجات و غلات سبوس دار که دارای قند طبیعی هستند، جایگزین شوند.
آیا مصرف زیاد شکر در دوران بارداری برای جنین مضر است؟
در پاسخ به این سؤال می توان گفت که مصرف بیش از حد منابع قندی یا کربوهیدرات های تصفیه شده بر روند رشد و تکامل جنین اثر منفی می گذارد. علاوه بر این سطوح بالای قند خون ناشی از ابتلا به دیابت بارداری یا دیابت نوع ۲ کنترل نشده می تواند به جنین آسیب وارد می کند.
همان طور که پیش تر به آن اشاره کردیم مصرف بیش از اندازه کربوهیدرات ها و غذاهای شیرین در دوران بارداری تأثیر زیادی بر رشد جنین می گذارد. علاوه بر این قند خون اضافی در اثر ابتلا به دیابت در بارداری یا دیابت نوع ۲ کنترل نشده به جنین آسیب می رساند. قند خون اضافی ناشی از افزایش کالری دریافتی، از جفت عبور می کند و سطح قند خون جنین را بالا می برد. به همین خاطر مصرف شکر می تواند به جنین آسیب برساند.
در صورت مصرف بیش از اندازه شکر در این دوران قند خون اضافه مادر از جفت عبور کرده و موجب افزایش سطح قند خون در بدن جنین می شود. در نتیجه میزان تولید انسولین در بدن جنین بالا می رود. این امر با گذشت زمان موجب رشد بیش از حد جنین یا ماکروزومیا می شود. درشت بودن غیر طبیعی جنین با مشکلات زیادی مانند عمل سزارین و زایمان زودرس همراه است. عارضه ماکروزومی، نوزاد را در زمان تولد در معرض عوارضی مانند جراحات زمان تولد، قند خون پایین یا هیپوگلیسمی کشنده قرار می دهد.
علاوه بر این تحقیقات نشان می دهد که مصرف قند و شکر توسط مادر، به خصوص نوشیدنی های شیرین شده با شکر مصنوعی روی رشد شناختی نوزاد تأثیر می گذارند.
مواد غذایی سالم برای کاهش قند خون در خانم های باردار
به طور طبیعی ورزش و اصلاح سبک تغذیه به کنترل سطح قند خون خانم های باردار کمک می کند. مواد خوراکی سالم که باید در رژیم غذایی روزانه یک خانم باردار قرار بگیرند، شامل موارد زیر هستند:
پروتئین و چربی های سالم
بهتر است در دوران بارداری منابع سرشار از پروتئین های بدون چربی مثل تخم مرغ، آجیل و مرغ را در برنامه روزانه خود قرار دهید. مصرف کافی پروتئین موجب حفظ سلامت بدن، افزایش سطح انرژی و کنترل سطح قند خون می شود. مصرف انواع چربی های مفید که در دسته مواد غذایی مثل روغن زیتون، آواکادو و گردو قرار می گیرند، به بالا رفتن سطح انرژی کمک می کنند. علاوه بر این مانع از تمایل به مصرف مواد غذایی ناسالم در فرد خواهد شد.
مواد غذایی با شاخص گلایسمی پایین
در این دوران مواد غذایی با شاخص گلاسیمی پایین همچون سبزیجات، غلات کامل، جو دو سر، انواع لوبیا و میوه ها را در برنامه غذایی روزانه قرار دهید. زیرا هضم این مواد غذایی به مدت زمان بیشتری احتیاج دارد و در نتیجه از افزایش ناگهانی سطح قند خون در بدن جلوگیری می کند.
مواد غذایی سرشار از فیبر
فیبرهای نامحلول موجب حفظ سلامت دستگاه گوارش می شود و فیبرهای محلول نیز در حفظ سطوح مطلوب قند خون بسیار مؤثر هستند. بهتر است بدانید فیبر نامحلول در محصولات تهیه شده از گندم بیشتر مشاهده می شود. باید خاطر نشان ساخت که انواع سبزیجات و میوه ها شامل هر دو نوع فیبر خوراکی محلول و نامحلول در آب هستند.
پروبیوتیک
پروبیوتیک ها میکروارگانیسم های زنده ای هستند که به بهبود عملکرد دستگاه گوارش و هضم بهتر مواد غذایی کمک می کنند. این میکروارگانیسم های زنده در روند متابولیسم کربوهیدرات ها نقش مهمی دارند. علاوه بر این می توانند در بهبود و تثبیت قند خون مؤثر باشند. ماست یکی از بهترین منابع غذایی پروبیوتیک است که به راحتی می توان آن را تهیه کرد.
میزان مصرف شکر در بارداری چقدر است؟
استاندارد زیادی برای میزان مصرف شکر در دوران بارداری وجود ندارد. اما حقیقت این است که مقدار مجاز مصرف شکر به وزن فرد، متابولیسم پایه و میزان قند خون او وابسته است. با این حال بهتر است میزان مصرف شکر یک خانم باردار حدود ۲۵ گرم در روز و یا کمتر از آن باشد.
نکات مهم برای کاهش مصرف شکر در بارداری
برای محدود کردن شکر در بارداری باید نکات زیر را رعایت کنید:
- از مصرف شیرین کننده های مصنوعی پرهیز کنید: جالب است بدانید که تأثیر مضر شیرین کننده ها بعد از بارداری باقی می ماند. به جای این مواد سعی کنید مواد غذایی مناسب تر و سالم تری مثل عسل یا نارگیل مصرف کنید.
- مصرف تنقلات و غذاهای حاوی قند را محدود کنید: شما می توانید مصرف شکر تصفیه شده در دوران بارداری را به حداقل برسانید. اگر این کار برای شما امکان پذیر نیست، حداقل مصرف شیرینی، تنقلات، بستنی و کیک را که با شکر اضافی و مصنوعی درست شده اند کاهش دهید.
- تا حد امکان از میوه های شیرین استفاده کنید: اگر ویار شیرینی جات و شکر دارید، می توانید میوه هایی مثل توت فرنگی، انبه و آناناس مصرف کنید. بهتر است نوشیدنی های کارخانه ای را کنار بگذارید. زیرا این نوشیدنی ها دارای شکر اضافی هستند. به جای آن ها سعی کنید آبمیوه های طبیعی بدون شکر اضافه مصرف کنید.
- مصرف قند را محدود کنید و جایگزینی برای آن پیدا کنید: شما باید از مالیدن مربای اضافه روی نان اجتناب کنید. به جای دو قاشق چای خوری شکر برای قهوه یا چای از یک قاشق چای خوری شکر استفاده کنید. علاوه بر این از مصرف بستنی و شکلات نیز خودداری کنید.
- مصرف کلوچه، آبنبات و بستنی را محدود کنید: نگهداری این نوع خوراکی ها در منزل موجب بیشتر مصرف شدن آن ها می شود. به همین خاطر فقط زمانی این خوراکی ها را بخرید که می خواهید خوراکی شیرین میل کنید.
- در بارداری به مواد تشکیل دهنده مواد غذایی بسته بندی شده توجه کنید: بهتر است از میزان قند موجود در مواد غذایی مثل سس ها، غلات صبحانه و کره بادام زمینی مطلع باشید. بنابراین فقط مواد غذایی ای را مصرف کنید که دارای شکر کمتری هستند.
نکته: استویا، آسپارتام، سوکرالوز و آسه سولفام کا شیرین کننده های مصنوعی هستند که توسط سازمان غذا و داروی ایالت متحده ایمن شناخته می شوند.
جایگزین سالم برای شکر
ویار به شیرینی جات در دوران بارداری به هیچ عنوان غیر طبیعی نیست. با این حال مصرف بیش از اندازه مواد غذایی شیرین به خصوص زمانی که باردار هستید، پیشنهاد نمی شود. برای اطمینان از سلامتی جنین خود، به جای غذاهای شیرین چند جایگزین مناسب و سالم پیشنهاد می شود:
- به جای مصرف بستنی های کارخانه ای از ترکیب میوه های شیرین و ماست استفاده کنید.
- به جای آبنبات از میوه خشک استفاده کنید.
- شیرینی های خانگی که با غلات کامل، کره بادام زمینی و موز درست شده اند را جایگزین شیرینی های مصنوعی کنید.
- به جای مصرف آبنبات از میوه خشک استفاده کنید.
- به جای شیرین کردن غلات صبحانه با شکر، برای شیرین کردن آن از میوه های تازه استفاده کنید.
- به جای استفاده از نوشیدنی های مصنوعی شیرین و نوشابه، از آب لیموی تازه خانگی استفاده کنید.
- به جای مصرف ذرت بو داده کاراملی از ذرت های تهیه شده در خانه با چاشنی کم استفاده کنید.
عوارض احتمالی مصرف بیش از اندازه قند و شکر در بارداری
شکر می تواند کالری خالی به بدن اضافه کند و مواد غذایی با ارزش مورد نیاز شما را در این دوران از بین می برد. از عواض جانبی مصرف شکر در بارداری می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ممکن است خطر پره اکلامپسی را بالا ببرد: مصرف شکر خطر ابتلا به پره اکلامپسی در زنان باردار را افزایش می دهد. برای پیشگیری از بروز این مشکل باید مصرف شکر را در دوران بارداری کاهش دهید. مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری CDC تخمین زده است که پره اکلامپسی پنج تا هفت درصد از همه بارداری ها را تحت تأثیر قرار می دهد. به همین خاطر یکی از مهم ترین دلایل مرگ و میر مادران باردار است.
- باعث کبد چرب حاد می شود: در صورتی که رژیم غذایی یک خانم باردار دارای قندهای حاوی فروکتوز باشد، می تواند موجب سندرم کبد چرب شود. علاوه بر این مصرف بیش از انداز شکر در این دوران، متابولیسم جنین را تحت تأثیر قرار می دهد. به همین دلیل موجب دیابت نوع ۲ یا چاقی می شود.
- نشانه های بارداری را تشدید می کند: برخی از نشانه هایی که در بارداری بروز پیدا می کنند، عبارتند از استفراغ، سوزش سردل، نوسانات خلقی و حالت تهوع. این علائم ممکن است با مصرف بیش از اندازه قند شدیدتر شوند.
- باعث کمبود مواد مغذی می شود: میل و ویار به مواد غذایی در دوران بارداری کاملا طبیعی است. اما اگر به مصرف شیرینی تمایل دارید و می خواهید آن ها را مصرف کنید باید مراقب باشید. شما نباید در مصرف شکر زیاده روی کنید. زیرا شکر وزن را بالا می برد و موجب کمبود مواد غذایی مفید در بدن می شود.
- موجب خستگی می شود: همان طور که اشاره کردیم غذاهای دارای قند کالری تهی یا خالی هستند و هیچ گونه ارزش غذایی ندارند. این غذاها دارای ساکارز هستند و موجب افزایش موقت قند خون می شوند. علاوه بر این باعث خسته شدن فرد نیز خواهند شد.
