رازهایی درباره بختک؛ دلیل ایجاد آن چیست و چه کسانی دچار فلج خواب می شوند؟

مسلما شما هم برای یک بار هم که شده بختک را در خواب تجربه نموده اید. این حالت پیش آمده در بعضی از اشخاص حادتر است و هر چند وقت یک بار در اواسط شب سبب بی خوابی و حتی ترسشان می شود. خیلی ها این حالت را به علوم مابعدالطبیعه ربط می دهند و بعضی دیگر هم عاملی نظیر پرخوری را در این حالت دخیل می دانند. در ادامه این مبحث می خواهیم حالتی به اسم بختک (فلج خواب) را مورد بررسی قرار دهیم. با ما تا پایان این مبحث همراه باشید.

بختک یا فلج خواب چیست؟

بختک یا در حقیقت فلج خواب حالتی است که شخص در مرز میان خواب و بیداری قرار دارد. بدین مفهوم زمانی که چشم های شخص باز می شود می تواند پیرامون خود را مشاهده کند ولی مغز او همچنان تصور می کند که خواب است و به اندام او اجازه حرکت نمی دهد.

در حقیقت این فلج شدن بدن است که سبب هراس و وحشت می شود. ترسی که در ادامه منجر می شود شخص به توهم دچار شود و موجودات وحشتناکی را پیرامون خود در اتاق مشاهده نماید که قصد کشتن او را دارند. جهت درک پدیده بختک ضروری است با معنی خواب《 حرکت چشم تند》 آشنا شوید. چنانچه به شخصی که در خواب عمیق است بنگرید شاید متوجه شده اید که مردمک های چشم او پی در پی در حال حرکت می باشند. گویا شخص دارد با چشم های خود حرکت تند آسای چیزی را دنبال می کند. این حرکت مداوم چشم بدین علت است که شخص دارد خواب می بیند.

اسم بختک برگرفته از چیست؟

بختک اسم دیگری می باشد که برای فلج خواب بکار برده می شود و در میان مردم هم خیلی متداول است. دلیل اینکه اسم این پدیده در میان مردم رایج شده افکار ترسناکی است که در حین فلج خواب شخص به آنها دچار می شود. این افکار و توهمات امکان دارد در حین خواب رفتن یا پیش از بیدار شدن اتفاق افتد. ولی همواره افراد در این وضعیت حس می کنند فردی به آنها نگاه می کند، شخصی آنها را از تخت خارج می کند یا یک چیز یا شخص سنگینی بر روی قفسه سینه آنها واقع شده است.

چنانچه در زمان بختک دچار این افکار و توهمات شدید بدین مفهوم نیست که مسئله فلج خواب شما حادتر و خطرآفرین تر است، بلکه همه این ها مربوط به هراس ها و اضطراب های قدیم و اعتقادات شما می باشد.

مطلب مشابه: اختلال های عجیب خواب که ممکن است در خواب تجربه کنید!

بختک به چه صورت است؟

سوالی که ممکن است برایتان پیش آید این است که بختک به چه شکلی می باشد؟ در بعضی اشخاص کابوس تنها در هراس و توهم خلاصه نمی شود. بلکه خیلی از اشخاص در خواب به هیچ وجه نمی توانند حرکت کنند یا به بیانی بدن آنها در خواب قفل می شود. این مسئله ترس و واهمه شخص را بیشتر می کند.

افتضاح تر از همه آن است که اغلب توهمات وحشتناک هم چاشنی این نشانه ها می شود. پس در این حین حس می کنید جسمی چون سایه یا یک هیولا در ظلمات در حال حرکت می باشد یا اینکه به سوی شما می آید. اما هراس و توهم شما موقعی شدیدتر می شود که شما نمی توانید اندام خود را حرکت دهید یا فریاد بزنید. ولی خوشبختانه تمام این موارد از نشانه های خواب می باشد و هیچ صدمه ای به شما نخواهد رسید.

دلایل ترسناک بودن بختک با توهمات ترسناک

محققان دانشگاه هاروارد حداکثر یک دهه از عمر خود را به پژوهش در خصوص بختک تخصیص داده اند. در نتیجه به نظریه ای رسیدند که علت افکار و توهمات وحشتناک و اغلب مشابه ای را که با این حالت همراه است، شرح می دهند.

اگرچه که این موجودات ترسناک و بدجنس هر چقدر هم که واقعی به چشم آیند، حقیقت ندارند. ولی چه می شود که این افکار و توهمات شکلی حدودا یکسانی برای اشخاص متنوع در سراسر دنیا دارند و به چه دلیل در اکثر مواقع حس می کنید این موجودات ترسناک می خواهند جسم شما را جادو و تسخیر کنند یا جلوی نفس کشیدن شما را بگیرند؟

بختک امکان دارد با حس معلق شدن در خارج از بدن یا زل زدن به بدن از روی سقف اتاق همراه باشد که آن را (OBE) یا تجربه بیرون از بدن می نامند. در اکثر فرهنگ ها از جمله کشورمان ایران، مصر و ایتالیا معتقدند که این پدیده ماهیتی ماورایی دارد. در این فرهنگ ها حالت OBE به شکل گونه ای سفر به جهان اثیری شرح داده می شود که در آن روح، جسم را ترک نموده و به جهان موازی سفر می کند.

این محققان بر این باورند که تجربه خارج از بدن بدین علت است که مغز نمی تواند تصویر کاملی از خود، یعنی آن حسی که بیان می کند ما در این زمان و در این ناحیه در بدن خود هستیم، اعمال نماید. شخص در حین بیداری به صورت کامل حس می کند که در بدن خود می باشد و نه در بدن فردی دیگر و اجزاء بدن او به خودش متعلق است و نه به عنوان مثال به فردی که کنار ما ایستاده است. ولی این احساس خیلی شکننده می باشد و با مسئله کوچکی در مغز از بین می رود.

تجربه بیرون از بدن را می توان در فضای آزمایشگاهی اجرا نمود. تنها لازم است امور بخشی از مغز به اسم 《 اتصال آهیانه- گیجگاهی》را به هم ریخت. این بخش نقش ایجاد《تصویر بدن》 را دارد و جهت شناسایی خود از سایرین مهم است. این بخش همواره در طی خواب REM غیر فعال می باشد. بدین علت اغلب در خواب، خود را در کالبد شخص دیگری می بینید یا اینکه اصلا خودتان را نمی بینید.

بختک چند دقیقه به طول می انجامد؟

با وجود همه احساسات، افکار و توهمات ترسناکی که در زمان فلج خواب یا بختک رخ می دهد این پدیده فقط ۱۵ ثانیه الی دو دقیقه به طول می انجامد. در این صورت خیلی اضطراب و هراس نداشته باشید.

هر چقدر بیشتر هراس داشته باشید امکان دارد مدت زمان این پدیده هم بیشتر شود. چنانچه نفس می کشید و پلک می زنید به صورت دائم قفل نشده اید و به اندکی خواب بیشتر نیاز دارید. بدین صورت بهتر است خواب کامل شبانه داشته باشید.

آیا بختک خطرناک و منجر به مرگ می شود؟

در بیشتر موارد بختک تنها یک بار اتفاق می افتد و این بدان مفهوم است که چند شب پی در پی خواب کافی و لازم نداشته اید. در این وضعیت این پدیده خطرناک و نگران کننده نیست. ولی چنانچه هر ماه ۲ بار یا بیشتر دچار چنین حالتی شدید ضروری است به متخصص خواب رجوع نمایید.

چنانچه آزمایش مشخصی جهت شناسایی این مسئله وجود ندارد پزشک می تواند تعیین کند در زمان خواب چه رویداد هایی پیش آمده است. خواب کافی و بهتر می تواند به درمان بختک کمک نماید. ولی بعضی اشخاص هم ضروری است دارو های ضد افسردگی استفاده کنند.

چنانچه فرزندی دارید که خواب زیاد و کافی ندارد مواظب ایجاد فلج خواب در او باشید. این پدیده همواره تا دوران نوجوانی ظاهر نمی شود. در این صورت چنانچه چنین حسی به وسیله کودک شما گزارش شد، ضروری است کودک به وسیله پزشک معاینه شود.

مطلب مشابه: علت خواب های ترسناک چیست؟ روش های پیشگیری از دیدن کابوس

چه کسی دچار بختک یا فلج خواب می شود؟

از نظر تعداد این امکان وجود دارد که از هر ۱۰ نفر ۴ نفر دچار بختک یا فلج خواب شوند. این حالت رایج اکثرا برای نخستین بار در دوره نوجوانی دیده می شود، ولی زنان و آقایان در هر سنی امکان دارد به آن دچار شوند. این وضعیت می تواند به شکل یک مشکل ارثی در خانواده ها وجود داشته باشد.

موارد دیگری که امکان دارد با این پدیده مرتبط باشند عبارتند از:

• کمبود خواب
• تغییر برنامه خواب یکی از عوامل دچار به بختک می شود.
• وضعیت روحی چون استرس، اضطراب و مشکل دو قطبی بودن
• خوابیدن به پشت
• دیگر اختلالات خواب چون نارکولپسی یا انقباض شب هنگام عضلات پا
• بکارگیری بعضی داروها چون داروهای مشکلات کم توجهی و بیش فعالی از دیگر عوامل دچار به بختک می باشد
• سوء مصرف مواد مخدر

راه هایی جهت خلاص شدن از شر بختک

زمانی که شما در خواب و بیداری نمی توانید اندام خود را حرکت دهید و هراس و ترس کل بدن شما را فرا گرفته دچار بختک شده اید. می توانید با بعضی روش ها از شر آن خلاص شوید.

بهتر است آرامش خود را حفظ کنید

موقعی که شما حس می کنید در خواب دچار فلج خواب شده اید سعی نکنید با سعی بیشتر جهت حرکت یا مقابله با آن از این وضعیت رهایی یابید چرا که امکان دارد با دست و پا زدن و سعی بیشتر این بی حرکتی و سایر نشانه ها شدید تر شوند. در این صورت شما بیشتر می ترسید در این مواقع تنها لازم است نفس عمیق بکشید و به خودتان خاطرنشان کنید که حال شما مساعد است، این یکی از راه های رهایی از بختک می باشد.

نجات از فلجی و بی حسی

موقعی که خواب بد دیده اید ولی در حالت خواب و بیدار هستید و حس می کنید اندام شما قفل شده است می توانید انگشت های دست خود را تکان دهید یا بهتر است سعی کنید مشت خود را گره نموده و از قفل شدن، احساس خفگی و فشار در قفسه سینه رهایی یابید.

سعی کنید بیدار شوید

از دیگر راه های رهایی از بختک این است که تلاش کنید بیدار شوید. با یک حرکت یا تکان شدید در بدن این حالت از بین می رود. حتی زمانی که از خواب بیدار شدید آب سرد روی صورت خود بپاشید تا این وضعیت از شما دور شود.

بهتر است در رختخواب نمایند چرا که احتمال اینکه مجدد این حالت را تجربه کنید زیاد است. بعد از آنکه اندکی آرام شدید به رختخواب خود برگردید چرا که ترس و استرس یک مورد عمده و اصلی در فلجی خواب می باشد. به منظور آن که این هراس ها در خواب رخ ندهد افکار و تصورات استرس زا را پیش از خواب از خود دور نمایید.

سعی کنید به پشت نخوابید

چنانچه در کابوس فلج خواب برایتان تکرار می شود بهتر است به پشت نخوابید یکی دلایل مهم و بزرگ این پدیده اینگونه خوابیدن، به ویژه در نخستین مرحله خواب می باشد.

منبع: What is Sleep Paralysis?