عوارض برداشتن کیسه صفرا و اقداماتی که پس از آن باید انجام داد

اندام های مختلفی در بدن وجود دارند، که هر یک وظیفه خاصی را عهده دار می باشند. یکی از اندام های بدن کیسه صفرا می باشد که تقریبا شبیه به گلابی است و در قسمت بالایی حفره شکم در زیر کبد قرار گرفته است، در برخی موارد بعضی از افراد مجبور به برداشتن این عضو و حذف آن از بدن می شوند.

بررسی عوارض برداشتن کیسه صفرا

کیسه صفرا یکی از اعضای کوچک در بدن است که بدون آن نیز می توان به زندگی ادامه داد و از اعضاء حیاتی محسوب نمی گردد، ولی بعد از برداشتن آن باید رژیم غذایی مناسبی را دنبال کرد تا عوارض ناشی از برداشتن آن کاهش یابد، البته اکثر بیماران بعد از برداشتن این عضو نیاز به رژیم خاصی نخواهند داشت، این عضو برای هضم ضروری نیست  بعد از برداشتن نیز مشکل گوارشی خاصی دیده نمی شود. در حالت کلی وظیفه کیسه صفرا ذخیره و نگهداری از مایع صفراوی می باشد که به وسیله کبد ترشح می گردد. مایع صفراوی از طریق مجرای صفراوی از کیسه صفرا به دوازدهه انتقال می یابد، در انتهای مجرای صفراوی یک اسفنکتر وجود دارد که فقط برای عبور یایع صفراوی باز می گردد، مایع صفراوی با همراهی مایع لوزالمعده از راه اسنفکتر به دوازدهه انتقال می یابد.

نقش کیسه صفرا در بدن

در حالت کلی کیسه صفرا چند نقش در بدن دارد که از مهمترین آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• هضم نمودن چربی در بدن و جذب آن توسط بدن
• جذب نمودن ویتامین های محلول در چربی مثل ویتامین A، ویتامین D، ویتامین E و ویتامین K
• جذب کردن مواد مغذی محلول در چربی مثل لیکوپن، لوتئین و کاروتنوئیدها
• حذف کردن کلسترول اضافه از بدن
• حذف و دفع مواد زائد دفع شده از کبد

همانطور که مشخص شد کیسه صفرا وظایف مختلفی در بدن بر عهده دارد و در صورتی که این عضو از بدن خارج شود مسلما دفع مواد زائد و جذب چربی ها و مواد مغذی تا حدودی دچار مشکل خواهند شد.

بدن در زمان برداشتن کیسه صفرا و نبود آن دیگر توانایی ذخیره مایع صفراوی را ندارد، به همین دلیل نمی تواند مایع را برای موارد مورد نیاز ذخیره کند، این موضوع عوارضی را در پی خواهد داشت از جمله:

• با خوردن یک وعده غذای چرب، در نبود کیسه صفرا، کبد دیگر نمی تواند مقدار مناسبی از مایع صفراوی را به روده انتقال دهد و به همین دلیل فرد دچار مشکل سوء هاضمه می گردد.
• افرادی که مجبور به برداشتن کیسه صفرای خود با عمل جراحی می شوند معمولا مشکلات گوارشی مثل ناراحتی های معده، اسهال، نفخ، تهوع و رفلاکس معده را تجربه می کنند.

همچنین برداشتن کیسه صفرا همانطور که گفتیم باعث ناتوانی در جذب مواد مغذی می گردد، که این موضوع نیز مشکلات زیر را به همراه خواهد داشت:

• خشکی چشم ها و ضعف در بینایی
• ضعف در رشد مو و ناخن ها و سلامت آنها
• ریزش بی اندازه موها
• خشک شدن پوست
• پیری زود رس
• وجود احساس درد در مفصل ها
• تاثیر بر عملکرد مغز مانند ضعف در تمرکز، اضطراب و افسردگی، از دست دادن تدریجی حافظه، اختلال در رفتار و خلق و خو.

اعمال که بعد از برداشتن کیسه صفرا باید انجام داد

بعد از برداشتن کیسه صفرا و انجام عمل جراحی بیمار باید برخی موارد را رعایت کرده و انجام دهد تا از بروز عوارض احتمالی جلوگیری کرده و آنها را کمتر نماید. در ادامه با این اعمال آشنا می شویم:

• کارهایی که دقیقا بعد از عمل جراحی برداشتن کیسه صفرا باید انجام داد:

زمانیکه که کیسه صفرای بیمار برداشته می شود کبد همچنان به ترشح مایع صفراوی ادامه می دهد، ولی این مایع به دلیل وجود نداشتن کیسه صفرا ذخیره نمی شود و به روده وارد می شود، یعنی بدون کیسه صفرا هیچ کنترلی بر روی میزان ورود این مایع به روده وجود ندارد، این موضوع یکی از عوارض برداشتن کیسه صفرا یعنی اسهال را در پی دارد، به همین دلیل بیمار بعد از برداشتن کیسه صفرا باید بر روی غذاهای فیبر دار رژیمی تمرکز داشته باشد و از آنها مصرف کند، البته اسهال بعد از مدتی به سرعت برطرف خواهد شد زیرا بدن خود را با شرایط جدید وقف می دهد، حال اگر مشکل اسهال برطرف نشد بیمار باید در این مورد رسیدگی های لازم را انجام دهد و از پزشک کمک بخواهد.

• عادت غذایی بیمار در بلند مدت:

فردی که کیسه صفرای خود را برداشته است باید تغییراتی در رژیم غذایی خود اعمال کند تا در نبود کیسه صفرا عوارض تا حدودی کمتر شوند. اولین کار در این رژیم محدودیت در مصرف غذاهای چرب و چربی می باشد، به همین دلیل بیمار باید از مصرف سس ها، کرم ها و غذاهای سرخ شده اجتناب نماید و در عوض آن غذاهای بخار پز، کبابی و پخته شده بدون روغن را مصرف نماید، همچنین مصرف فراورده های گوشتی باید قطع شود و در مصرف گوشت نیز نباید زیاده روی گردد و باید محدودیت هایی در این باره داشته باشد. فردی که کیسه صفرا ندارد باید از گوشت های با چربی کم در حد ۱۵ درصد و کمتر استفاده نماید.

در حالت کلی بهتر است افراد بدون کیسه صفرا برای تامین پروتئین مورد نیاز بدنشان از گوشت استفاده نکنند. این افراد می توانند پروتئین مورد نیاز خود را از توفوی خمیر شده، کفیر، لوبیا و عدس بدست آورند. همچنین مصرف سبزیجات برگ سبز و هویج نیز در اینباره مفید هستند. مسئله مهم در این باره این است که با کاهش مصرف چربی حس سیری دیرتر به انسان منتقل می شود به همین دلیل فرد باید از فیبرهای رژیمی بیشتر مصرف کند، برای تامین این فیبرها می توان سبزیجات، غلات و میوه را بیشتر استفاده کرد.

همچنین بعضی از بیمارانی که مجبور به برداشتن کیسه صفرا خود شده اند چنین اظهار داشته اند که بدنشان توانایی هضم لبنیات را ندارد و با لبنیات مشکل دارند، به همین دلیل بهتر است این افراد از مصرف لبنیات نیز دوری کنند.

محافظت از کیسه صفرا بدون جراحی

برخی از روش ها برای پیشگیری از عوارض برداشتن کیسه صفرا و محافظت از آن وجود دارند که این روش ها بر روی عملکرد کبد تاثیر داشته و هدفشان بر روی سطح کلسترول بدن است، زیرا در حالت کلی سنگ های صفراوی از کلسترول ساخته می شوند. بهترین و رایجترین روش ها برای محافظت از کیسه صفرا عبارتند از:

• داشتن وزن مناسب و پیشگیری از اضافه وزن
• توجه به اندازه چربی در رژیم های غذایی و مصرف کم آن
• مصرف سرکه سیب و گنجاندن آن در رژیم غذایی خود.

زمان مراجعه به پزشک

عمل جراحی کیسه صفرا یا لاپاراسکوپی مطمئنا عوارض خاص خود را به همراه دارد، بیشتر مشکلات و اختلالات در این مورد مربوط به گوارش و هضم غذا می شود که تا حدودی معمولی است و نگران کننده نمی باشد، اما اگر فردی بعد از برداشتن کیسه صفرا خود هر یک از علائم زیر را داشت باید فورا به پزشک و متخصص گوارش و کبد مراجعه نماید:

• درد مداوم در شکم به ویژه اگر به مرور بیشتر شود.
• داشتن تهوع و استفراغ شدید.
• بروز یرقان یا زردی یعنی زرد شدن پوست و چشم.
• کم شدن حرکات روده بیش از گذشت سه روز از جراحی.
• عدم توانایی انتقال گاز بیشتر از سه روز بعد از جراحی.
• داشتن اسهال مکرر که بیشتر از سه روز بعد از جراحی به طول بیانجامد.