همانطور که می دانید سوزاندن هیزم در اجاق یا شومینه باعث به دست آمدن خاکستر خواهد شد. خاکستر حاصل شده از سوختن چوب نه تنها در دسته ضایعات قرار نمی گیرد، بلکه از مواد معدنی غنی بوده و کاربردهای بسیاری در زندگی روزمره ما خواهد داشت. فواید و خواص خاکستر باعث به کار بردن آن در صنایع مختلف شده است.
خواص مختلف خاکستر
در حالت کلی شما می توانید با سوزاندن هر متر مکعب هیزم در شومینه یا اجاق ۹ کیلوگرم خاکستر داشته باشید، خاکستر تولید شده از سوختن چوب دارای خواص بسیاری در کشاورزی و همچنین زندگی روزمره می باشد که می توانید آن را در ظرفی مناسب ذخیره کنید و از آن استفاده نمایید. در گذشته از خاکستر به منظور بهبود در وضعیت خاک استفاده می کرده اند، ولی در دنیای امروز به جای استفاده از این ماده طبیعی کشاورزان به دنبال کودها و مواد شیمیایی و صنعتی برای بهبود خاک کشاورزی هستند. بر خلاف تصور برخی از افراد استفاده از خاکستر بسیار بهتر از کودهای شیمیایی نتیجه بخش است. البته این موضوع به نوع خاک و خاکستر شما بستگی دارد. در این مطلب می خواهیم با خواص مختلف خاکستر و کاربرد آن در زندگی روزمره بیشتر آشنا شویم.
خاکستر و تاثیرات آن بر خاک
خاکستر موجود در شومینه و خاکستری که از سوختن چوب حاصل می شود منبع مناسبی از پتاسیم برای خاک است. علاوه بر پتاسیم خاکستر حاوی مقادیر کمی از فسفر، کمی آلومینیوم، منیزیم و سدیم و همچنین میزان اندکی ار عناصر کم مصرف مثل بر، مس، مالیبدنوم، سولفور و روی می باشد. البته میزان مواد مغذی موجود در خاکسترها خیلی زیاد نیست و بیشتر به نوع چوبی که سوخته می شود بستگی دارد. در هر صورت اگر خاک باغچه شما از کمبود پتاسیم رنج می برد استفاده از خاکستر درمان مناسبی برای آن است.
خاکستر و پی اچ خاک: بیشتر خاکسترهای بدست آمده از سوختن چوب دارای درصد مناسبی از کربنات کلسیم هستند. چیزی حدود ۲۵ درصد کربنات کلسیم در آنها وجود دارد. در صورتی که خاک باغچه شما شدیدا اسیدی باشد می توانید با اضافه نمودن خاکستر به آن پی اچ خاک را بالاتر ببرید و خاک را بهبود دهید. از طرفی اگر خاک باغچه شما خنثی یا بازی باشد با اضافه نمودن خاکستر به خاک می توانید تا حد خیلی بالایی پی اچ خاک را بیشتر کنید و توانایی گیاهان را برای جذب مواد غذایی بهبود دهید. اما اگر گیاهانی پرورش می دهید که برای رشد نیاز به خاک اسیدی دارند، نباید به خاک خود خاکستر اضافه کنید.
جالب است که بدانید خاکستر دارای فلزات سنگینی مثل کادمیم، کروم یا سرب است که نباید به باغچه راه پیدا کنند، ولی چون خاکستر باعث بالا رفتن پی اچ طبیعی در خاک می شود گیاهان نمی توانند فلزات سنگین عنوان شد را در مقادیل زیاد جذب کنند و مشکل خاصی برای اغلب گیاهان به دنبال ندارد. قبل از اضافه کردن خاکستر به باغچه حتما خاک و خاکستر خود را در آزمایشگاه بررسی نمایید. اضافه نمودن خاکستر به میزان کم به خاک باعث خواهد شد تا مواد غذایی به خاک افزوده شود و برای گیاه مفید خواهد بود ولی از اضافه کردن خاکستر در حجم بالا به خاک جلوگیری نمایید. استفاده از نفت یا مواد سوختنی برای سوزاندن چوب باعث می شود تا خاکستر شما تاثیرات منفی بر روی خاک داشته باشد پس نباید از این نوع خاکسترها بخصوص در اطراف گیاهان خوردنی استفاده کنید.
خاکستر نوعی افت کش ارگانیک
از دیگر خواص خاکستر این است که می تواند در باغچه شما مثل یک آفت کش ارگانیک عمل کند. اگر در باغچه خود از بودن حلزون و یا نرم تنان دیگر نگران هستید و اذیت می شوید خاکستر می تواند مثل یک سم آنها را از باغچه شما دور نگه دارد. حال اگر این موجودات پا به باغچه بگذارند خاکستر در باغچه مثل نمک عمل می کند و آب بدن آنها را گرفته و خشک می کند. همچنین می توانی با استفاده از خاکستر نوع دیگری از آفت به نام شته را از بین ببرید، زمانی که شته های ریز و مزاحم را روی گیاهان خود دیدید با پاشیدن یک لایه خاکستر روی گیاه می توانید کاملا آنها را نابود کنید و گیاهان خود را نجات دهید، وقتی که شته ها کاملا از روی گیاه پاک شدند می توانید خاکسترها را از روی گیاهان پاک نمایید.
استفاده از خاکستر به عنوان خمیر دندان
استفاده از خاکستر برخی از چوب های خاص دارای خواص سفید کنندگی دندان می باشند که در بسیاری از خمیردندان های صنعتی و خانگی از آنها استفاده می شود. جالب است که بدانید پودرهای سفید کننده دندان که دارای طعمی خوب هستند از خاکستر تهیه می شوند. البته باید مراقب باشید که از برخی از خاکسترها نمی توانید برای تمیز کردن دندان ها استفاده کنید زیرا باعث آسیب رسیدن به دندان می شوند، به عنوان مثال خاکستر درخت کاج باعث می شود تا به مینای دندان شدیدا صدمه برسد. وجود هیدروکسید پتاسیم در خاکستر برخی از درختان باعث از بین رفتن پلاک دندانی می شود و دندان ها را سفید می کند به همین دلیل استفاده بیش از حد و مکرر از آن باعث آسیب رسیدن به مینای دندان و از بین رفتن آن خواهد شد. پس در استفاده از خاکستر برای سفیدی دندان هایتان حد تعادل را رعایت کنید و بیش از اندازه از آن استفاده نکنید. برای استفاده از خاکستر می توانید مقداری از آن را به اندازه مساوی با یک یا چند نوع از مواد مانند جوش شیرین، پوست پرتغال یا لیمو، زرد چوبه، بادیان، میخک، زغال فعال و خاک بنتونیک مخلوط کنید و در دفعات کم با مسواک به دندان های خود بزنید.
استفاده از خاکستر به عنوان مایع ظرفشویی
یکی دیگر از خواص خاکستر این است که می توانید آن را جایگزین مایع های ظرفشویی شیمیایی کنید. خاکستر بهترین روش جایگزین برای شستن ظروف می باشد. برای این منظور سه قاشق خاکستر را در یک پیمانه آب بجوشانید و بعد آن را از صافی رد کنید تا اضافهه ای زغال گرفته شوند، با کمک این مایع ظرفشویی طبیعی می توان ظروف مختلفی مثل نقره، شیشه، ظروف زنگ زده و انوع دیگر ظروف را برق انداخت و تمیز کرد.
نگهداری طولانی مدت از تخم مرغ
در گذشته به دلیل نبود یخچال کشاورزان و مرغداران برای نگهداری طولانی مدت از تخم مرغ از خاکستر استفاده می نمودند، امروزه نیز می توان برای نگهداری طولانی مدت از تخم مرغ در مکان هایی که یخچال وجود ندارد از خاکستر استفاده نمود. برای استفاده از این خاصیت خاکستر باید خاکستر، آهک، برنج پخته شده، نمک و خاک رس را به نسبت مساوی با هم مخلوط کنید و تخم مرغها را طوری در آن قرار دهید که کاملا پوشانده شوند. البته برای نگهداری تخم مرغ ها می توان از خاکستر به تنهایی نیز استفاده کرد اما زمان ماندگاری ان کمتر از این حالت می شود.
خاکستر و کمک های اولیه طبیعی
خاکستر چوب یک نوع از بین برنده طبیعی باکتری ها می باشد که سالهاست از این خاصیت خاکستر استفاده می شود. با استفاده از خاکستر می توانید روند بهبود زخم ها و سوختگی ها را سریعتر نمایید. برای استفاده از این خاصیت خاکستر باید سه قاشق خاکستر را با یک پیمانه آب بجوشانید و آب آن را صاف کرده و با نسبت مساوی با صابون مخلوط کنید و با آن زخم ها را شست و شو دهید تا ضد عفونی شوند و زودتر بهبود یابند.
دافع حشرات موذی
برای بهره بودن از این خاصیت خاکستر مقداری از آن را در کاسه ای بریزید و در محل رفت و آمد حشرات موذی مانند سوسک و موش قرار دهید تا آنها را دفع نماید. همچنین می توانید از خاکستر برای دفع مورچه ها استفاده کنید زیرا آنها علاقه ای به خاکستر ندارند و از ان دوری می کنند، پس کافیست هر جا که مورچه دیدید کمی خاکستر بپاشید تا آنها را فراری دهد.
رفع بوی نامطبوع
یکی دیگر از خواص خاکستر دفع بو می باشد. می توانید برای از بین بردن بوی آشغال و سطل زباله و یا هر ظرف دیگری مقداری خاکستر در آن بریزید تا بوی بد را به خد جذب کرده و از بین ببرد. بعلاوه می توانید برای از بین بردن بوی یخچال یک کاسه خاکستر داخل یخچال قرار دهید تا بوی نامطبوع ان از بین برود.
نابود کردن آفت چهارپایان
برای نابودی حشرات و آفات بدن چهارپایان یک ظرف خاکستر را در طویله قرار دهید و همچنین مقداری خاکستر روی بدن چهارپایان بپاشید تا پشه، کک، کنه و دیگر آفات از بین بروند. همچنین می توانید از این روش برای حیوانات خانگی خود استفاده کنید. بعلاوه برای تاثیر بیشتر می توانید خاکستر را به نسبت دو به یک با سرکه سیب مخلوط کنید و روی بدن حیوان بمالید. همچنین می توانید برای موهای خود نیز از خاکستر استفاده منید تا زمانیکه به طویله یا سراغ چارپایان می روید از شر آفات در امان بمانید.
پاک کننده ی لکه
برای از بین بردن هر نوع لکه ای از روی مبلمان یا لباس می توانید از مخلوط آب و خاکستر استفاده کنید. آب گرم و خاکستر را به نسبت یک به دو ترکیب کنید تا خمیری شکل شود و از آن روی لکه بمالید و بگذارید تا ۵ دقیقه بماند و سپس آن را پاک نمایید.
استفاده از خاکستر در نگهداری از بذر و دانه ها
یکی دیگر از خواص خاکستر کمک به نگهداری از بذرها و دانه ها در طولانی مدت است. حال اگر می خواهید دانه ها یا بذر های خود را در مدت زمان طولانی حفظ کنید در یک گلدان سفالی کمی خاکستر بریزید و سپس روی ان یک لایه بذر ریخته و مجددا روی ان را با خاکستر بپاشید، بذرها را لایه لایه داخل خاکستر دفن کنید تا گدان سفالی پر شود.
نگهداری کردن از میوه و سبزیجات مختلف
اغلب کشاورزان حرفه ای برای تازه نگه داشتن میوه و سبزیجات خود از خاکستر استفاده می کنند. کشاورزان محصولات خود را داخل گلدان های سفالی قرار می دهند و آنها را با خاکستر می پوشانند و یا اینکه گودالی را حفر می کنند و میوه و سبزیجات خد را در ان قرار داده و با خاکستر می پوشانند. اگر بیش از یک میوه یا سبزیجات را می خواهید نگهداری کنید باید بین میوه ها خاکستر بریزید تا با هم ارتباطی نداشته باشند. باید از ارتباط هر میوه با میوه دیگر و بدنه گلدان و همچنین هر نوع ماده خارجی دیگر به کمک خاکستر جلوگیری شود. بعلاوه باید رویه گلدان یا گودال رابا یک تکه چوبی محکم ببندید تا هوا به داخل ان نفوذ نکند.
درمان کننده چربی سر
از دیگر خواص خاکستر رفع چربی سر می باشد. می توانید چربی موهای سرتان را با استفاده از خاکستر از بین ببرید. برای این منظر می توانید آب خاکستر را همانطور که قبلا کفتیم به روش جوشاندن تهیه کنید و با استفاده از آن موهای خود را بشویید و در آخر با سرکه سیب آبکشی کنید تا چربی موهایتان به شکلی طبیعی کمتر شود.
کمک به ذوب یخ
از آنجا که خاکستر دارای نمک است خواص ذوب کنندگی دارد و از آن می توانید در ذوب یخ از روی شیشه ها در فصل زمستان و یا پیاده رو ها استفاده کنید. همچنین می توانید قبل از شروع یخبندان خاکستر ها را روی مکان هایی که احتمال یخزدگی انها وجود دارد بریزید و از اینکار پیشگیری کنید. استفاده از خاکستر روی دیش های ماهواره یک روش عالی برای پیشگیری از یخ زدگی ان است. همچنین در هوای سرد برای پیشگیری از یخ زدن گیاهان می توانید مقداری خاکستر روی برگ ها بپاشید تا آنها را از سرما در امان نگهدارد.
برطرف کننده ی رطوبت
برای از بین بردن رطوبت می توانید مقداری از خاکستر سرد شده را در ظرفی بریزید و ظرف را در مکان و محلی که رطوبت وجود دارد بگذارید تا رطوبت محیط را به خود جذب کند.
پیشگیری از جلبک زدن آب
به منظور پیشگیری از جلبک زدن آب در مخزن های آب یا آب های ذخیره شده به منظور آبیاری می توانید از خاکستر استفاده کنید. برای اینکار کافیست به ازای هر ۱۰۰۰ لیتر آب یک قاشق غذاخوری خاکستر استفاده کنید و خاکستر را در آب بریزید.
نگهداری از لباس ها و کالا های خواب
به منظور پیشگیری از لارو و بید در لباس یا رختخواب ها می توانید به جای استفاده از قرص های مختلف اینکار از خاکستر استفاده کنید و آن را در لابه لای لباس ها یا رختخواب های خود بپاشید.
