بسیاری از افراد با شکایت از مشکلاتی مثل بیرون زدگی مقعدی یا احساس تورم و توده دردناک در اطراف مقعد به ما مراجعه می کنند و به دنبال راه درمان هستند. این زائده می تواند با علائمی مثل خونریزی و درد و غیره همراه باشد که بسته به شدت بیماری، علائم متفاوت است.
این علائم معمولا به بیماری بواسیر یا هموروئید مربوط است اما بسیاری از مبتلایان به دلیل عدم آگاهی از این بیماری، به موقع برای درمان آن مراجعه نمی کنند. در ادامه به بررسی اینکه بواسیر یا هموروئید چیست؟ چه علائمی دارد؟ و چگونه درمان می شود؟ می پردازیم:
بواسیر یا هموروئید چیست؟
بواسیر یا هموروئید رگ های متورم شده و آسیب دیده داخل و اطراف مقعد است که حدود ۵۰ درصد افراد در سنین بالای پنجاه سال به آن مبتلا می شوند. در بخش انتهایی دستگاه گوارش یا مقعد اعصاب و عروق زیادی وجود دارد و به همین دلیل این ناحیه از حساسیت بالایی برخوردار است.
وظیفه مقعد خارج کردن مدفوع و مواد زائد از بدن است و توسط دو عضله اسفنکتر داخلی و خارجی کنترل می شود. زمانیکه ناحیه رکتوم و مقعد تحت فشار زیاد قرار بگیرد یا به آن ضربه وارد شود، عروق این ناحیه دچار آسیب می شوند و در نهایت منجر به بروز بواسیر خواهند شد.
علائم هموروئید
با توجه به شدت و نوع بیماری هموروئید، علائم آن می تواند متفاوت باشد و همه افراد علائم یکسانی را تجربه نمی کنند. اما شایع ترین علائم بواسیر که بیشتر افراد آن را تجربه می کنند شامل موارد زیر است:
- خارش در اطراف مقعد
- احساس توده دردناک یا بیرون زدگی مقعد
- تورم و التهاب اطراف مقعد
- درد بخصوص هنگام نشستن
- نشت مدفوع
- مشاهده خون در مدفوع یا خونریزی مقعدی
بیماری بواسیر دردناک و آزاردهنده است اما تهدید کننده زندگی نیست و اگر به موقع برای درمان آن اقدام شود مشکلات جدی بوجود نمی‌آید. همچنین با توجه به اینکه بیماری های مقعدی علائمی مشابه با یکدیگر ایجاد می کنند، برای تشخیص و تایید بیماری حتما باید به دکتر متخصص مراجعه کنید.
چه کسانی در معرض این بیماری هستند؟
گفتیم که هموروئید یکی از شایع ترین بیماری های نشیمنگاهی است و بسیاری از افراد در طول زندگی خود به آن دچار می شوند. در ادامه شایع ترین عوامل هموروئید را بررسی می کنیم:
- یبوست و خشکی مدفوع
- بارداری و زایمان در زنان
- رابطه مقعدی
- اسهال مزمن
- سابقه خانوادگی
- نشستن طولانی مدت در توالت
- بی تحرکی
- سابقه جراحی های رکتوم
با بررسی موارد بالا در می یابیم که زنان بیشتر از مردان در معرض ابتلا به این بیماری هستند. همچنین یکی از موارد مهم جهت پیشگیری از این بیماری، مصرف فیبر و مایعات کافی برای جلوگیری از یبوست است.
هموروئید چگونه تشخیص داده می شود؟
ممکن است معاینه بصری مقعد برای تشخیص هموروئید کافی باشد اما در مواردی که هموروئید داخلی است، ممکن است برای تایید بیماری نیاز به انجام آزمایشات دیگری باشد.
در مرحله اول پزشک سوابق بیماری های خانوادگی شما را بررسی می کند و در صورتی که قادر به تشخیص قطعی عارضه شما نباشد، انجام آزمایشاتی مثل کولونوسکوپی، آنوسکوپی و سیگموئیدوسکوپی را تجویز می کند.
انواع بواسیر
این عارضه دارای دو نوع داخلی و خارجی است:
بواسیر خارجی
زمانی که عروق اطراف مقعد دچار آسیب و تورم شوند، فرد به بواسیر یا هموروئید خارجی مبتلا شده است ک به شکل یک توده یا برآمدگی دردناک نمایان می شود.
بواسیر داخلی
وقتی رگ های داخل مقعد آسیب می بینند، بواسیر از نوع داخلی است که با توجه به شدت بیرون زدگی از مقعد، دارای چهار درجه مختلف است.
درجه یک: در این مرحله بیرون زدگی از مقعد مشاهده نمی شود و عروق هموروئیدی داخل مقعد هستند.
درجه دو: در این گرید عروق هموروئیدی فقط در زمان دفع از مقعد خارج می شوند و سپس به داخل برمی گردند.
درجه سه: در این مرحله از بیماری عروق هموروئید باید با نیروی دست به داخل مقعد برگردند.
درجه چهار: در گرید چهار رگ های بواسیری بطور کامل از مقعد بیرون می زنند و جراحی تنها راه درمان این عارضه است.
راه های درمان بواسیر یا هموروئید
روش های مختلفی برای درمان بواسیر وجود دارد که با توجه به شدت و نوع بیماری بهترین روش به شما توصیه می شود. در مورد درمان های خانگی و دارویی هم در ادامه توضیحاتی خواهیم داد، اما توصیه می کنیم که خودسرانه از روش های درمانی استفاده نکنید و حتما طبق دستور پزشک اقدام به درمان هموروئید کنید. روش های درمان قطعی بواسیر یا هموروئید شامل موارد زیر است:
جراحی هموروئیدکتومی
روش های جراحی بواسیر شامل هموروئیدکتومی باز و بسته است که تحت بیهوشی و در بیمارستان انجام می شود. در این روش از تیغ جراحی برای حذف کامل عروق بواسیری استفاده می شود و اگر هموروئیدکتومی به روش بسته باشد، در انتها با نخ بخیه ناحیه برش داده شده بسته می شود.
اما در روش باز ناحیه عمل باز می ماند تا بصورت خود به خود ترمیم شود. حدودا ۶ هفته تا بهبود کامل ناحیه جراحی زمان لازم است.
مزایا و معایب
روش جراحی هموروئید همیشه با ریسک و خطراتی همراه است که برخی از آنها شامل موارد زیر است:
- احتمال عفونت
- احتمال عود مجدد بیماری
- دوران نقاهت طولانی
- درد و خونریزی زیاد
- نیاز به مراقبت های سخت و پانسمان
- ریسک آسیب به عضلات اسفنکتر
- بی اختیاری در دفع گاز و مدفوع
لیزر هموروئید
روش نوین لیزر که در حال حاضر تا حد زیادی جایگزین جراحی های سخت شده به عنوان بهترین و سریع ترین راه درمان بواسیر شناخته می شود.
لیزر یک روش سرپایی است که در آن با استفاده از اشعه لیزر زائده های هموروئید را حذف می کنند و درمان با کمترین میزان درد و خونریزی انجام می شود.
همچنین در عمل لیزر بواسیر نیازی به بیهوشی نیست و جراحی با استفاده از بی حسی موضعی انجام می شود و بیمار بلافاصله بعد از عمل مرخص می شود.
مزایا و معایب
روش لیزر در مقایسه با روش های جراحی مزایای بسیاری دارد که شاخص ترین آنها شامل موارد زیر است:
- نیازی به بستری و گذراند دوران نقاهت طولانی نیست
- لیزر هیچگونه عوارضی ندارد
- احتمال عود مجدد بیماری بعد از لیزر تقریبا صفر است
- طول دوران نقاهت کوتاه است و بیمار می تواند خیلی زود به زندگی عادی برگردد
- بیمار متحمل درد و خونریزی زیاد نخواهد شد
درمان دارویی و خانگی
بسیاری از مبتلایان به دلیل ترس از جراحی به دنبال روش های درمان غیر جراحی و خانگی هستند و به پزشک مراجعه نمی کنند. درمان بواسیر در خانه و با استفاده از دارو و روش های خانگی فقط در مراحل ابتدایی امکانپذیر است و به هیچ عنوان درمان قطعی هموروئید به شمار نمی رود.
استفاده از داروهایی مثل پماد و شیاف آنتی هموروئید، پماد ام جی، نیتروگلیسیرین، هیدروکورتیزون و غیره طبق دستور پزشک می تواند به کاهش موقت علائم کمک کند.
اما در صورتی که بعد از دو هفته استفاده از این دارو ها علائم شما بهبود نیافت، برای درمان قطعی باید به سراغ روش های جراحی و لیزر بواسیر بروید.
منابع:
