نمکستان : همه روزه مردم برای تبادل خواست ها و تامین ماحیتاج زندگی خود از پول استفاده میکنند. و این کار به امری بدیهی در زندگی روزمره ما تبدیل شده. در گذشته که پول هنوز اختراع نشده بود از کالا به جای پول استفاده میکردند. در صدها سال پیش مردم از طلا و نقره در سراسر جهان به عنوان پول رایج استفاده میکردند. پول مورد استفاده امروزه در جهان تقریبا خود هیچ پشتوانه ای ندارد و ارزش آن را دولت ها مشخص میکنند. در تمامی کشورها دنیا پول در گردش به دو قسمت تقسیم میکنند. پول بانکی و پول مسکوک. البته که مورد اول میزان بیشتری را در گردش مالی به خو اختصاص داده است.
کارکرد پول چیست؟
پول را میتوان ابزاری برای اندازه گیری ارزش نام گذاری کرد.برای مثال زمانی که با مقداری پول میتوانیم یک کالا را خریداریم کنیم یعنی ارزش آن کالا را مشخص کرده ایم. اینجاس که متوجه میشویم که مهمترین وظیفه پول ارزش گذاری کالاهاست، و این تعیین ارزش کالا با پول را قیمت نام گذاری کرده اند. البته گفتنی است که قیمت و ارزش دو مقوله کاملا متفاوتی هستند.
به مقدار کاری که برای تولید یک کالا لازم است ارزش میگویندولی قیمت امکان دارد که با ارزش کالا برابری نکند. به طور کلی این امکان دارد که قیمت یک کالا بیشتر و یا کمتر از ارزش آن کالا باشد که این امر بستگی به میزان عرضه و تقاضا در جامع دارد. زمانی که پول اختراع شد کالا از دست فروشنده به دست خریدار میرسید و برعکس، پول از دست خریدار به دست فروشنده و پول وسیله برای چرخش کالا عمل میکرد و معادله های کالا به کالا بسیار کم رنگ شد. بعد از به وجود آمدن پدیده ای به نام پول ، نوع استفاده و کارکرد آن را به سه دسته تقسیم کرده اند:
۱: پول وسله مبادله شد. برای مثال اگر کسی که میوه فروش است به مشتری خود محصولی بفروشد در قبال آن پولی دریافت میکند و آن میوه فروش در قبال محصولی که از کشاورز میگیرد، پولش را پرداخت میکند. و این چرخه بین سایر اقشار جامعه ادامه خواهد شد.
۲: پول را میتوان واحد شمارندگی آن قرار داد. با پول میشود کمیت گسسته را به کالاها نسبت داد. یعنی با استفاده از آن میتوان فهمید ارزش یک کالا نسبت به کالای دیگر چقدر بیشتر یا کمتر است.
۳: ذخیره سازی ارزش یکی دیگر از کارکردهای پول است.برای مثال یک تولید کننده میتواند با تولید یک محصول و فروختن آن به مشتری پول حاصل از فروش را ذخیره کند و بعدها از آن استفاده کند در حالی که اگر معادله کالا به کالا بود کالای دریافتی به مرور زمان امکان داشت از بین برود.
در گذشته های خیلی دور برای ادامه حیات، مردم نیازهای خود را به واسطه تلاش و زور برطرف میکردند. اگر فرد نمیتوانست با زور به خواستهای خود برسد و نیاز خود را برطرف کند آنگاه به مبادله کالا به کالا روی می آورد. در این مبادله ها اجناس و کالاها بدون تعیین ارزش با هم معاوضه میشد و تا زمانی که مبادله غیر مستقیم یعنی پول به وجود بیاید ادامه داشت.
پیدایش پول
همانطور که نوضیح داده ایم در گذشته برای برطرف سازی نیاز، مردم دست به مبادله کالا به کالا میزند که این امر مشکلاتی نیز به همرا داشت از قبیل:
- تعیین کردن ازش کالا به هیج وجع ممکن نبود
- پیدا کردن طرف معامله کار بسیار سختی بود
مردم برای اینکه داد وستد آسانی را داشته باشند برخی از اشیاء و وسایل ها را برای مبادله های خود انتخاب کردند. انتخاب این وسایل بستگی به میزان فراوانی و دسترس بودن در مناطق مختلف فرق داشت. در گذشته های دور که پولها به شکل امروزی تکامل نیافته بودن مردم از دو کالای نقره و طلا که بین همه مردم مقبولیت داشت استفاده میکردن. این امر سرآغاز به وجو آمدن سکه های طلایی و نقره ای بود. بعد گذشت چندین سال کشور ها با ضرب این سکه ها با استفاذه از شمش های طلا و نقره و همچنین حک کردن مهر مربوط سرزمین خود پول را به صورت اختصاصی برای مردمان خود به وجو آوردند.
اختراع پول
مردمان لیدی اولینافرادی بودن که از زر و سیم توانستند سکه به وجود بیاورند. محققان بر این اعتقادن که مردمان لیدی این کار را مدیون یونانیان ماهجر هستند و این یونانیان مهاجر بودن که این سکه ها را برای آنها ضرب کردن. قبل این که دولت لیدی سقوط کند و قدرت آنجا به دست هخامنشیان بیوفتد، هخامنشیان از رواج پدیده ای به نام پول در این سرزمین مطلع بودن چون زیرا لیدی در قلمرو حکومت انها بود.
با ضرب اولین سکه در زمان داریوش اول، استفاذ از سکه در کشور ایران نیز به تدریج رواج پیدا کرد. با افزایش رواج داد و ستد و تجارت به واسطه اختراع سکه شغلی به نام صرافی نیز به وجود آمد. این صراف ها یک واسطه برای تبادل پولی و مالی بین تاجران داخلی با خارجی بودن.این کار باعث شد که به تدریج پول کاغذی و بانکها پدیدار شوند. در همان اوایل انشار پول کاغذی، یک رابطه میان ارزش طلا و نقره با اسکناسی که معامله میشد به وجوذ آمد. از ابتدای قرن نوزدهم به اسم قانول پولی و بانکی در هر کشور و با نام پول رایج شد و در اقتصاد آن کشور مطرح شد. بدون شک پول یکی از اختراعات بشر بوده که توانسته مشکلات زیاد بشر را در معاملات حل کند. در ادامه به چند پول عجیب در تاریخ اشاره میکنیم.
بزرگترین اسکناس
در سال ۱۹۹۸ در طی برگزاری جشن صدمین سالگرد استقلال کشور فلیپین از اسپانیا، بزرگترین اسکناس دنیا چاپ شد که ارزش آن صد هزار پزو بود. ولی به دلیل بزرگ بودن آن و همچنین قیمت بالای آن فقط کلکسیونرها آن را خریداری کردند.
پول اضطراری
در پایان جنگ جاهانی دوم در کشور هایی مانند آلمان و استرالیا پول هایی به نام پول اضطراری چاپ میشد که گاهی اوقات اشکال جالبی بر روی این پول ها چاپ میشد. برای مثال بر یک اسکناس عکس الاغ را چاپ کردن که نشانگر کار زیاد بود.
کمپ مراقبت
در زمان اسقرار ارتش نازی ها در چکسلواکی، در کمپ مراقبت واقع در شهر ترزین اشتاد اسکناسی به چاپ رسی به نام اسکناس کمپ مراقبت. در واقع نازی ها میخاستند با این کار به صلیب سرخ نشان دهند که برای زندانیان یهودی هیچ امکاناتی را کم نمیگذارند.
