علت دود لنت ترمز چیست؟ دو راهکار برای رفع مشکل دود کردن لنت ترمز

دود کردن لنت ترمز در انواع ماشین ها و شرایط مختلف روی می دهد. در این مطلب قصد داریم به علت دود لنت ترمز پرداخته و این که چه راهکارهایی برای رفع این مشکل وجود دارد. سیستم ترمز نقش حیاتی در ایمنی سرنشینان خودرو دارد از این رو رفع هر مشکلی در آن اهمیت زیادی دارد.

علت دود لنت ترمز و راهکارهای رفع آن

با توجه به این که سیستم ترمز خودرو نقش حیاتی در ایمنی سرنشینان دارد، به این ترتیب بروز هر مشکلی در آن بایستی در سریع ترین زمان ممکن برطرف شود. در مقالات قبلی پیرامون مشکلات خودرو از جمله علت شتاب کم ماشین و علت قطع شدن برق پشت آمپر خودرو صحبت کردیم. در این مطلب قصد داریم به علت دود لنت ترمز بپردازیم.

همه ما حداقل یک بار با این اتفاق روبرو شده ایم یا از نزدیک شاهد آن بوده ایم. دود کردن لنت ترمز در انواع خودرو ها و شرایط مختلف روی می دهد که علل مختلفی دارد.

سیستم ترمز خودرو

برای پی بردن به علت دود لنت ترمز ابتدا بهتر است با نحوه عملکرد سیستم خودرو آشنا شوید. سیستم ترمز خودروهای امروزی سیستم هیدرولیکی و دیسکی است. این مدل با سیستم ترمز کاسه ای تفاوت هایی دارد. هنگامی که پدال ترمز فشار داده می شود، پیستون کوچکی که در سر شیلنگ روغن ترمز قرار دارد به روغن ترمز نیرو وارد می کند.

در سر دیگر شیلنگ، پیستون بزرگ نیرو را دریافت و آن را به سوی لنت ترمز می فرستد. این مرحله دقیقا همان نقطه ای است که خودرو شروع به توقف می کند. زیرا لنت ترمز بعد از دریافت نیرو، دیسک در حال چرخش را فشرده و آن را نگه می دارد. این یک روند تقریبا آرمانی از پروسه عملکرد لنت ترمز و سیستم کلی ترمز خودرو می باشد.

زیرا معمولا روغن ترمز از مدار سیستم ترمز ABS هم عبور می کند و از این رو شرایط کمی متفاوت تر می شود. ولی به طور کلی هنگامی که پدال ترمز فشرده می شود اتفاقات اشاره شده به ترتیب روی می دهند. قابل ذکر است ترمزهای دیسکی خودروهای مدرن دارای کالیپر، دیسک و لنت ها هستند.

وقتی پدال ترمز فشار داده می شود روغن ترمز به کالیپر رسیده و این قطعه هم به پیستون فشار وارد می کند. در نهایت سبب سایش لنت ها به دیسک ها می شود. اصطکاک میان لنت و دیسک ها سبب کاهش سرعت خودرو و نهایتا توقف آن می گردد. ولی ترمزهای کاسه ای در خودروهای قدیمی و چرخ های عقب قرار دارند و به جای داشتن کالیپر و دیسک دارای کفشک هستند.

هنگامی که پدال ترمز فشرده می شود روغن ترمز سبب شده دو پیستون کوچک کفشک ها به کاسه فشار وارد کرده و با ایجاد اصطکاک سرعت ماشین کاهش می یابد. به بیان دیگر باید گفت در ترمز دیسکی از یک روتور استفاده که توسط توپی چرخ، کالیپر، لنت های ترمز و یک سیستم هیدرولیک سریعا موجب توقف خودرو می شود.

وقتی پدال ترمز را فشار می دهید، سیستم هیدرولیک فشار ضربه وارد شده را به پدال انتقال در نتیجه کالیپر موجب شده لنت ترمز روی روتور فشار وارد کرده که موجب کاهش سرعت خودرو می گردد و در نهایت سبب توقف آن می گردد. در سیستم ترمز کاسه ای نیز این کار انجام می شود.

وقتی که پدال ترمز فشار داده می شود، سیستم هیدرولیک این فشار را انتقال داده در نتیجه لنت های ترمز به کاسه چرخ چسبیده که به توپی چرخ متصل می باشد. در نهایت سرعت خودرو کاهش یافته و متوقف می شود. باید گفت سیستم های ترمز مدرن قابل اعتمادتر هستند، ولی این سیستم ها از قطعات خیلی زیادی تشکیل شده اند که معمولا به تعمیر یا جایگزینی نیاز دارند.

چرا لنت ترمز دود می کند؟

حال که با نحوه عملکرد سیستم ترمز خودرو آشنا شدید در ادامه علت های دود لنت ترمز را بررسی می کنیم.

وجود گرد و غبار

گفتنی است سیستم ترمز خودرو در معرض استهلاک قرار داشته بنابراین در طی زمان گرد و غبار حاصل از ترمزگیری، خوردگی و آلودگی روی آن تاثیر می گذارد. وجود گرد و غبار ناشی از ترمز روی لنت ها می تواند سبب چسبیدن آن ها به دیسک شده و وقتی که این اتفاق روی دهد، ترمزها دیگر نمی توانند به حالت نرمال شان بازگردند و چرخ هم نمی تواند آزادانه بچرخد.

اصطکاک مداوم بین لنت و دیسک موجب می شود گرمای بسیاری تولید که نتیجه آن بوی سوختگی و دود لنت است. آشکار است که چنین موردی برای سیستم ترمز خودرو خوشایند نبوده و می تواند آسیب بسیاری به قطعات آن وارد سازد.

کالیپر ترمز معیوب

علت دیگر دود لنت ترمز خودرو ممکن است ناشی از کالیپر ترمز معیوب باشد. در این صورت پیستون گیر کرده و لنت ترمز به سمت دیسک فشرده می گردد. در این حالت هم شبیه چسبیدن لنت ها به دیسک اصطکاک مداوم بین این قطعه با دیسک ایجاد می شود. در نهایت این موضوع داغ شدن لنت ها و متصاعد شدن بوی سوختگی و دود را به دنبال دارد.

دقت کنید که دمای دیسک ترمز در هنگام عملکرد عادی می تواند به ۲۰۰ درجه سانتی گراد برسد ولی موقعی که لنت ها به آن بچسبند دما از ۵۰۰ درجه سانتی گراد هم بالاتر می رود.

نقص در سیلندر چرخ ترمز کاسه ای

علت بعدی در بروز دود لنت ترمز می تواند مربوط به عملکرد نادرست سیلندر چرخ ترمزهای کاسه ای باشد. در این حالت کفشک ها مدام به داخل درام فشرده می شوند. در حقیقت سیلندر چرخ قفل شده تاثیری شبیه پیستون گیر کرده پیدا می کند از این رو هنگام رانندگی با ترمز قفل شده روبرو می شوید.

برخلاف ترمزهای دیسکی نمی توان قفل شدن سیلندر چرخ و اصطکاک کفشک ها و درام را مشاهده کرد ولی در صورت وجود بوی سوختگی و مشاهده دود باید خودرو را به تعمیرگاه ببرید.

فرسودگی لنت ترمز

لنت ترمز فرسوده موجب افزایش مسافت ترمزگیری شده و در ضمن سبب می شود که دو بخش فلزی در ترمز به یکدیگر برخورد کرده و سطح روتور صدمه ببیند. اگر سطح لنت ترمز ترک پیدا کند( اکثرا در اثر گرم شدن زیاد ایجاد می شود) هنگام ترمز گرفتن صدای جیرجیر یا جیغ تولید می شود.

در صورتی که لنت و روتور بیش از اندازه گرم شوند مسافت توقف بیشتر می شود. و اگر موقع ترمز گرفتن صدای جیر جیر به گوش می رسد یعنی زمان تعویض لنت ترمز فرا رسیده است.

آسیب روتور یا دیسک ترمز

گفتنی است که باید سطح روتور کاملا صاف باشد تا بتواند به کمک لنت ترمز خودرو را متوقف نماید. اگر سطح روتور در اثر گرما صدمه دیده باید، هنگام ترمز گرفتن، پدال دائما بالا و پایین می رود. در صورتی که سطح روتور بر اثر حرارت زیاد آسیب ببیند، رنگ آن به آبی یا بنفش تغییر یافته و ترمز به خوبی عمل نمی کند.

وجود نشتی در سیستم ترمز

نشتی در سیستم ترمز اکثرا در بخش هیدرولیک روی می دهد. اگر پدال ترمز پایین تر از حد معمول قرار بگیرد، نشانگر وجود نشتی در سیستم ترمز می باشد. نشتی در ترمز سبب کم شدن روغن ترمز شده و در نهایت ترمز دیگر عمل نخواهد کرد. نشتی بایستی به سرعت مورد رسیدگی قرار گیرد. وجود لکه روغن روی کف پارکینگ نشانه نشتی می باشد.

اصطکاک بالا

با نگاهی کلی به مشکل دود لنت ترمز خودرو در واقع اصطکاک اضافه ایجاد شده در اثر فعالیت بسیار یا نادرست سبب بروز این مشکل است. هنگامی که در جاده و یا اتوبان های مختلف در حال رانندگی می باشید، تا زمانی که دیسک خنک باشد هیچ اتفاقی روی نخواهد داد. ولی به محض ترمز گیری های مکرر به ویژه با سرعت زیاد، دیسک شروع به افزایش دما می نماید.

افزایش دما اگر تا حد بسیاری پیش رود، ساییدگی لنت هم افزایش یافته، در نهایت، دود لنت ترمز را شاهد هستیم.

شرایط نامناسب در حین رانندگی

احتمالا همه ما حداقل یک بار در سرازیری ها رانندگی داشته ایم. این نوع مسیرها به خودی خود هیچ مشکلی ندارند ولی کار زمانی خراب خواهد شد که در ترافیک چنین مسیرهایی قرار بگیریم. با قرار گرفتن در ترافیک سرازیری ها، به اجبار باید ترمز های مکرر و پشت سر هم داشته باشیم که در نتیجه سبب افزایش اصطکاک در لنت ترمز و دیسک می گردد.

با بالا رفتن اصطکاک، دیسک شروع به افزایش دما و سرخ شدن خواهد کرد. در این حالت است که لنت مدام با دیسک در تماس بوده و به تدریج شروع به انتشار بو و گاهی اوقات دود می نماید.

کیفیت پایین لنت ترمز

پایین بودن کیفیت لنت ترمز در بیشتر مواقع برای رانندگان خطر آفرین می باشد. این مشکل، علیرغم کاهش کیفیت رانندگی، احتمال بروز بسیاری از تصادفات را هم بالا می برد. وقتی کیفیت لنت ترمز پایین باشد، در تماس با دیسک شروع به داغ کردن نموده و به راحتی دود کرده و بوی نامطبوعی از خود منتشر می سازد.

این موضوع زمانی بیشتر احساس می شود که خودرو یک بار تقریبا سنگین داشته باشد و وزن آن هم بالا رفته است. در این مواقع، قطعا وجود یک لنت ترمز خوب و با کیفیت می تواند سرنشینان خودرو را از خطرات نجات دهد. در ضمن  می توان از انواع لنت ترمز سرامیکی به عنوان لنت ترمز باکیفیت یاد کرد.

علت دود لنت ترمز ممکن است به خود این قطعه مربوط باشد. متاسفانه نمونه های تقلبی آن در بازار بسیار وجود دارد. دقت کنید که لنت ترمز تقلبی بسیار خطرآفرین بوده و سبب بروز مشکلات بسیاری از جمله کاهش کنترل خودرو، افزایش فاصله توقف، داغ شدن شدید ترمزها و … می گردند.

در ضمن هنگام استفاده از لنت ترمز بی کیفیت بوی سوختگی و دود نیز ایجاد می شود. قابل ذکر است استفاده بی رویه و مداوم از ترمز خودرو سبب داغ شدن لنت و دیسک ها و کاهش کارایی آن ها شده که این موضوع خود را با نشانه هایی از جمله دود و بوی سوختگی نشان می دهد.

خرابی نگهدارنده و پین های گیره ترمز

همانطور که اشاره شد کالیپر ترمز سبب می شود لنت های ترمز به سطح روتور چسبیده، در نهایت خودرو متوقف شود. در صورت خرابی نگهدارنده و پین های گیره ترمز که پیستون ها روی آن واقع هستند، لنت ها و روتور دائما درگیر می شوند و به یکدیگر می چسبند.

در این شرایط معمولا خودرو به یک طرف کشیده می شود، در نهایت لنت های ترمز و روتور بیش از اندازه گرم شده و خیلی سریع فرسوده می شوند. ضمنا بر اثر چسبندگی لنت ها و روتور شتاب گیری ماشین هم کم می شود. درگیر بودن دائمی لنت ترمز با سطح روتور بیش از یک مشکل بوده، این موضوع می تواند مشکلات بسیاری را به وجود آورد که بایستی هرچه زودتر بر طرف شود.

دو راهکار برای جلوگیری از مشکل دود لنت ترمز

به طور کلی اصلی ترین علت دود لنت ترمز خودرو داغ شدن بیش از اندازه دیسک و تماس آن با لنت ترمز می باشد. به این ترتیب بایستی از کارهایی که سبب افزایش این دمای غیر عادی می شوند، جلوگیری نمایید. در ادامه دو راهکار برای حل مشکل دود لنت ترمز ارائه می شود:

۱. اولین راهی که برای جلوگیری از داغ شدن دیسک ترمز پیشنهاد می شود، رانندگی متعادل به ویژه در سرازیری ها می باشد. به طور مثال هنگامی که در اتوبان ها در حال رانندگی هستید و سرعت خودرو از میزان سرعت مطمئنه بیشتر است، ممکن است به طور ناگهانی مجبور به ترمز شوید. ترمز ناگهانی در این شرایط و سرعت بالا، اصطکاک بسیار زیادی را در دیسک چرخ ایجاد می کند که نتیجه‌ آن، داغ شدن دیسک ترمز است.

با تکرار این اتفاق به طور مداوم ، لنت ترمز فرسایش بسیار بالایی را متحمل شده و به تدریج، شروع به تولید دود می کند. اگر در جاده ها و اتوبان ها با سرعتی بیشتر  از حد مجاز رانندگی دارید، حتما از کیفیت لنت های ترمز خودرو اطمینان حاصل کنید تا شاهد دود لنت ترمز نباشید.

۲. دومین راهکار برای جلوگیری از دود لنت ترمز، استفاده از یک لنت با کیفیت می باشد. باید بدانید که لنت یکی از تعیین کننده ترین قطعات سیستم ترمز بوده و کیفیت آن نقش بسیار مهمی در عملکرد کلی این سیستم دارد. با اینکه امروزه انواع مختلفی از لنت ترمز وجود دارند، ولی این مواد اولیه و همچنین فناوری ساخت است که کیفیت کلی یک لنت ترمز را مشخص می کند.

به طور مثال حتی لنت های سرامیکی نیز که از بهترین لنت های خودرو می باشند، در صورتی که مواد نامرغوب در ساخت آن ها به کار رفته باشد، پس از مدت بسیار کوتاهی عمر خود را از دست می دهند.

قابل ذکر است لنت ترمز مرغوب در وهله اول بایستی بدون آزبست باشد. زیرا آزبست به بدن انسان آسیب می زند و در طولانی مدت سبب سرطان می شود. در درجه بعدی باید به دیسک خودرو نیز هیچ آسیبی نزند و در ضمن، قدرت متوقف سازی را در انواع شرایط حفظ نماید.