از چه زمانی بارداری در سونوگرافی معلوم میشود؟
بد نیست بدانید اولین سونوگرافی برای تشخیص شرایط جنین ۱۷ روز پس از رها شدن تخمک از تخمدان و تقریبا سه روز پس از عقب افتادن قاعدگی انجام میشود. پس از آن میتوان سونوگرافی ترانس واژینال برای کیسه حاملگی را تا هفته پنجم انجام داد. البته اگر مایل نیستید سریعتر از نتیجه مطلع شوید بین هفته ۱۲ الی ۱۴ بارداری برای انجام اولین سونوگرافی و تشخیص بارداری در سونوگرافی توصیه میشود.
سونوگرافی در اوایل بارداری
گاهی مادر به دلیل وجود حالاتی همچون حالت تهوع، نوسان خلقی یا نیاز به ادرار بیش از حد متوجه بارداری خود میشود، این در حالی است که گاها وی نیاز به انجام سونوگرافی بارداری و تشخیص شرایط خود با کمک پزشک دارد. خوشبختانه در سالهای اخیر انجام سونوگرافی بارداری به فرآیندی استاندارد برای تشخیص وضعیت مادر تبدیل شده است.
سونوگرافی به عنوان نوعی فناوری تصویربرداری با کمک امواج صوتی برای ایجاد تصویر از ساختارهای داخلی بدن همچون جنین و مادر قابل استفاده است. در دوران بارداری میتوان این فرآیند را به روشهای مختلفی انجام داد که در ادامه به آنها اشاره میکنیم.
چه زمانی متخصصین از دستگاه سونوگرافی برای مادر باردار استفاده میکنند؟
متخصصین برای تشخیص بارداری از دستگاه سونوگرافی یا اولتراسوند با هدف اندازه‌گیری نقاطی خاص در اوایل بارداری همچون سن جنین استفاده میکنند. سونوگرافی به عنوان وسیلهای بسیار دقیق برای تعیین تاریخ بارداری شناخته میشود که به طور معمول در بارداری طبیعی پس از گذشت یک هفته از بارداری مورد استفاده قرار می گیرد.
طبق نظر متخصصین کالج آمریکایی زنان و زایمان (ACOG) حداقل باید یک سونوگرافی در سه ماهه دوم بارداری بین هفته‌های ۱۸ الی ۲۲ انجام شود، همچنین در سه ماهه اول و قبل از هفته چهاردهم بارداری هم نیاز به انجام سونوگرافی اضافی است. البته در صورتی که مادر شرایط خاصی مانند آسم یا چاقی داشته باشد، نیاز به مشورت با متخصص و حتی انجام سونوگرافی متفاوتی است.
انواع مختلف سونوگرافی مورد استفاده در اوایل بارداری
به کمک دستگاه سونوگرافی میتوان اقدام به اندازه گیری وضعیت جنین، بررسی چند ماهگی مادر و سلامت جنین و مادر کرد، اما دستگاههای سونوگرافی و نوع انجام اسکن در اوایل بارداری متفاوت است که در ادامه به آنها میپردازیم.
در حقیقت تشخیص زمان بارداری در سونوگرافی با کمک دستگاه اولتراسوند باعث دستیابی به اطلاعاتی در رابطه با ضربان قلب جنین و موقعیت وی در رحم مادر میشود و پس از گذشت مدت زمانی از رشد جنین میتوان به اطلاعاتی همچون وضعیت رشدی وی، محل جفت، سلامت عمومی و آناتومی جنین هم دست یافت.
سونوگرافی ترانس واژینال
به طور معمول در سه ماهه اول بارداری پزشکان از سونوگرافی ترانس واژینال به جای سونوگرافی شکمی استفاده میکنند. سونوگرافی ترانس واژینال دقیقترین اطلاعات با توجه به وضعیت کیسه حاملگی و جنین در حال رشد را ارائه میدهد. در سونوگرافی ترانس واژینال، متخصص یک پروب نازک را وارد واژن میکند و اقدام به اندازه گیری قطر کیسه حاملگی، کیسه زرده، طول قطب جنین و ضربان قلب وی میکند.
سونوگرافی شکم
یکی از روشهای رایج تشخیص زمان بارداری انجام اسکن شکم است که در این روش از مادر خواسته می شود با مثانه پر سونوگرافی را انجام دهد تا بتوان اندازه گیری راحتتری از وضعیت مثانه وی داشت. پزشک به کمک یک ژل که روی قسمت پایینی شکم پخش میشود، اقدام به بررسی وضعیت مادر میکند.
به طور کلی، سونوگرافی شکم حساسیت کمتری دارد و به صورت دقیق اطلاعات ذکر شده در بخش نتایج مورد انتظار را ارائه نمیدهد، حتی در برخی موارد تا مدت یک هفته بعد از بارداری نمیتوان به کمک این نوع سونوگرافی، باردار بودن مادر را تشخیص داد.
نتایج مورد انتظار در هفته اول سونوگرافی بارداری
پس از انتخاب یکی از دو روش فوق باید نتایج زیر را با هدف تشخیص وضعیت جنین اخذ کنید:
⦁ در هفته ۴ ضخیم شدن احتمالی آندومتر یا عدم وجود شواهد از بارداری
⦁ در هفته پنجم مشاهده کیسه بارداری
⦁ هفته ۵.۵ الی ۶ مشاهده کیسه زرده
⦁ هفته ۵.۵ الی ۶.۵ مشاهده قطب جنین و دستیابی به اطلاعات ضربان قلب احتمالی جنین
⦁ هفته ۶.۵ الی ۷ دسترسی به ضرب آهنگ قلب جنین
سونوگرافی در اواخر بارداری
در ماههای انتهایی بارداری با هدف تعیین وضعیت جنین به صورت دقیق سونوگرافی انجام میشود. اگر سونوگرافی در سه ماهه دوم یا سوم نشانگر این باشد که نوزاد ضربان ندارد، احتمال تشخیص سقط جنین قطعی هست. پس توصیه میشود حتما در طی چند هفته سونوگرافی داشته باشید تا از وضعیت جنین و سلامت وی اطلاعات دقیقی کسب کنید.
در انتهای بارداری با کمک سونوگرافی میتوان به بررسی طول دهانه رحم پرداخت و وضعیت قرارگیری سر جنین را هم شناسایی کرد تا با توجه به این وضعیت برای جراحی و زایمان آماده شد. حتی به کمک این روش میتوان زمان بارداری در سونوگرافی و حتی زمان زایمان را هم تشخیص داد.
قبل از انجام سونوگرافی بارداری باید به چه نکاتی توجه داشت؟
بعضی از متخصصین خواهان انجام سونوگرافی زودهنگام نیستند اما اگر جنین در شرایط خاصی باشد، آنها مادر را به انجام سونوگرافی ماهانه تشویق میکنند. از جمله این شرایط میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
⦁ با هدف بررسی ضربان قلب جنین
⦁ اطمینان از حاملگی در رحم
⦁ تعیین تعداد جنینها
⦁ شنیدن ضربان قلب جنین
⦁ اندازه گیری کودک و بررسی کلیه اندامهای داخلی وی
⦁ تخمین مقدار مایع آمنیوتیک در رحم
⦁ بررسی موقعیت جفت
⦁ تعیین جنسیت نوزاد
⦁ نگاه اجمالی والدین به وضعیت جنین همچون دستها، پاها و صورت
حالا ممکن است مادر سوالاتی همچون اینکه آیا احتمال انجام سونوگرافی اضافی هم وجود دارد یا نه؟ داشته باشد که ما سعی کردهایم این سوال را در ادامه پاسخ دهیم.
آیا پس از انجام سونوگرافی طبق تاریخ تعیین شده نیاز به سونوگرافی اضافی هم هست؟
در برخی شرایط همچون لکه بینی مادر در دوران بارداری نیاز به انجام سونوگرافی اضافی برای تعیین وضعیت سلامت جنین است. علاوه بر این دلایلی همچون چند قلو بودن جنینها، بررسی تغییرات موجود در دهانه رحم، خطر زایمان زودرس، ابتلای کودک به دیابت بارداری یا شرایط خاصی همچون لگن کوچک مادر، پزشک را ترغیب به بررسی بیشتر و انجام سونوگرافی میکند. البته بعضا پزشک آزمایشهای خاصی برای دستیابی به پاسخ خود همچون نمونه برداری از پرزهای کوریونی (CVS)، غربالگری شفافیت نوکال یا اکوکاردیوگرافی جنین را به مادر پیشنهاد میدهد.
آمادگیهای لازم برای سونوگرافی بارداری
حتما با توجه به نوع سونوگرافی خود به مراکز مخصوص مراجعه کنید. به عنوان مثال اگر پزشک، سونوگرافی از طریق شکم را تجویز کرده باید با مثانه پر به مرکز انجام سونوگرافی مراجعه کنید. ترجیحا ۹۰ دقیقه قبل از سونوگرافی مثانه خود را خالی کنید. سپس در مطب نوشیدنیهایی همچون آب یا شیر مصرف کنید.
مصرف خوراکیهای مختلف قبل از سونوگرافی علی الخصوص مواد غذایی شیرین باعث حرکت کودک شده و کمک به ثبت عکسهای بهتر میکند. در هر دو نوع سونوگرافی دردی وجود ندارد و حدودا ۲۰ دقیقه با توجه به زمان بارداری طول میکشند.
آمادگی خاص دیگری به جز انجام سونوگرافی بارداری در مطبی مناسب نیاز نیست. در صورت داشتن استرس حتما با پزشک خود این قضیه را مطرح کرده و در صورت نیاز حتما با همسر، مادر یا دوست خود به مرکز مراجعه کنید.
جمع بندی
حتما نکات ذکر شده در رابطه با زمان بارداری در سونوگرافی و تغییراتی که با توجه به آن مدنظر پزشک زنان قرار میگیرد، را مدنظر قرار دهید تا بتوانید به راحتی از این فرآیند عبور کرده و زایمان سالمی داشته باشید. در صورتی که سوال یا نگرانی در این خصوص دارید، با ما به اشتراک بگذارید.
