به گزارش بهداشت نیوز، به جرات می توان گفت چشم یکی از مهم ترین بخش های بدن هر انسان و حساس‌ترین بخش از انواع حواس ششگانه است. چشم، دیده‌بان هر فرد و اصلی‌ترین بخش در تعیین دیدگاه انسان‌ها در مورد یکدیگر است.
انواع خشکی چشم
به طور کلی خشکی چشم‌ها به دو صورت عمده رخ می دهد. ۱. کافی نبودن میزان ترشح اشک و رطوب در چشم ها ۲. عدم چسبندگی اشک ها به هم برای ایجاد رطوبت در چشم ها
در گوشه چشم همه انسان‌ها غده‌ای به نام غده اشکی وجود دارد که مسئولیت ترشح اشک و حفظ رطوبت در چشم ها را بر عهده دارد. اشک‌ها علاوه بر ایجاد رطوبت در چشم ها، آنها را از گرد و غبار و انواع آلودگی‌ها مصون نگه می‌دارند.
وقتی غده اشکی به اندازه کافی اشک تولید نمی کند، خشکی چشم بروز می کند و باعث به وجود آمدن برخی مسائل مانند سوزش و خارش چشم یا حساسیت به نور شود
دلایل بروز خشکی چشم
خشکی چشم می تواند به دلایل مختلفی اتفاق بیفتد که یکی از شایع ترین انها پیری و بالا رفتن سن است. عمل‌های جراحی چشم که برای کنار گذاشتن عینک مورد استفاده قرار می گیرند مانند عمل لیزیک و پی آر کی نیز می توانند به صورت موقتی افراد را به خشکی چشم مبتلا نمایند.
همچنین برخی از بیماری‌ها و وضعیت‌های پزشکی مانند بیماری‌های خودایمنی مانند HIV، دیابت، روماتیسم فصلی، لوپوس، اسکلرودرمی، سندروم شوگرن، کم کاری تیروئید، یائسگی و کمبود ویتامین A می توانند باعث بروز این اختلال در عملکرد غده اشکی شوند. پس می توان خشکی چشم را به عنوان زنگ خطری برای برخی از بیماری ها در نظر گرفت.
بیماری های خود ایمنی
بیش از ۸۰ بیماری خود ایمنی وجود دارد که در خلال آنها سیستم ایمنی به صورت اشتباه قسمت‌های مختلف بدن را به عنوان عوامل بیرونی شناسایی کرده و به آنها حمله می برد. وجه مشترک همه بیماری‌های خودایمنی، التهاب است که می تواند منجر به درد، تورم و مشکلات دیگر شود.
التهاب ناشی از بیماری‌های خود ایمنی می‌تواند تقریباً در هر نقطه از بدن خود را نشان دهد که گاهی اوقات محل التهاب می تواند کاملا بی ربط به ارگان مورد هجوم باشد، به عنوان مثال پوست یا
مفاصل
التهاب ناشی از خود ایمنی می‌تواند به غدد اشکی و غدد تولید کننده چربی به نام میبومین در چشم ها نیز آسیب برساند ، بنابراین رطوب و چربی مورد نیاز در چشم ها تامین نمی شود. عدم وجود چربی در چشم ها باعث می شود که اشک‌ها خیلی زود تبخیر شوند و خشکی چشم‌ها تشدید گردد.
آرتریت روماتوئید، لوپوس و سندروم شوگرن
انواع مختلفی از آرتروز مانند روماتیسم و لوپوس می توانند تقریباً هر قسمتی از بدن افراد بیمار، از جمله چشم ها را مورد هدف قرار دهد. برخی از افراد مبتلا به آرتریت روماتیسمی، مبتلا به بیماری خود ایمنی دوم به نام سندرم شوگرن هستند که باعث خشکی چشم ها و دهان می شود. برای مطالعه ارتباط بین آرتریت روماتوئید و لوپوس به مقاله آرتروز را بیشتر بشناسید مراجعه نمایید.
بیماری گریوز
التهاب ناشی از بیماری گریوز ماهیچه های اطراف چشم شما را منبسط می کند و باعث کشیدگی آنها می شود، در نتیجه این ماهیچه ها کمی برآمده می شوند و این برآمدگی مانع بستن درست و کامل چشم ها در خواب می شود. اشک های ترشح شده خیلی سریغ تبخیر می شوند و خشکی چشم ها بروز می کند.
خشکی چشم هورمونی
اختلال در ترشح هورمون‌ها نیز می تواند موجب بروز خشکی چشم و التهابات در چشم ها شود. مهم ترین هرمونهایی که در وضعیت چشم ها تاثیرگذار هستند هرمونهای جنسی، هرمون تیروکسین و انسولین هستند.
هورمون‌های جنسی
خشکی چشم‌ها در اکثر زنان پس از رسیدن به سن یائسگی و تغییر در ترشح هورمون های جنسی مانند استروژن، به وجود می آید. همچنین عادت ماهانه، بارداری و یا استفاده از قرص های ضدبارداری نیز در زنان باعث تغییر در سطح هرمونهای جنسی می‌شود و می‌تواند عامل بروز یا تشدید خشکی چشم گردد. سندروم تخمدان پلی کیستیک که بسیاری از زنان را درگیر می نماید نیز می تواند عاملی برای ایجاد خشکی چشم ها باشد.
هورمون تیروکسین یا تیروئید
تغییرات در سطح هورمون تیروکسین که توسط غده تیروئید در گردن ایجاد می شود، می تواند باعث خشکی چشم شود. این تغییرات می تواند به دلیل بیماری خود ایمنی مربوط به تیروئید باشد که در این صورت سیستم ایمنی بدن به اشتباه غده تیروئید را مورد هجوم قرار می دهد و در ترشح هرمون تیروکسین اختلال ایجاد می نماید. بیماری های گریوز و هاشیموتو نیز بر اثر اختلال در تیروئید بروز می کنند و خشکی چشم را به دنبال دارند.
هورمون انسولین
افرادی که مبتلا به دیابت نوع ۱ و ۲ هستند نیز می توانند دچار خشکی چشم شوند. سطوح پایین انسولین باعث اشک ریختن غدد اشکی می گردد اما مصرف انسولین ممکن است به صورت معکوس باعث خشکی چشم شود.
درمان خشکی چشم
چشم ها برای ادامه حیات و همچنین مصون ماندن از آلودگی‌ها و التهاب‌ها به رطوبت و اشک نیاز دارند. بنابراین تمام افرادی که دچار خشکی چشم هستند باید برخی مراقبت‌های درمانی و کنترلی را انجام دهند. در ادامه با درمان‌های دارویی و غیردارویی خشکی چشم آشنا می‌شویم.
۱. استفاده از اشک مصنوعی در طول روز و پماد در طول شب
توجه داشته باشید که قطره های چشمی آنتی بیوتیک و برطرف کننده قرمزی چشم ها، خشکی چشم را تشدید می نمایند.
۲.اجتناب از نشستن در کنار وسایل سرمایشی و گرمایشی
۳. استفاده از دستگاه‌های بخور آب در اتاق خواب
۴. پرهیز از دخانیات
سیگار کشیدن یک محرک رایج برای خشکی چشم است. دود سیگار دارای بیش از ۷۰۰۰ ماده شیمیایی است که بسیاری از آنها باعث تحریک و آسیب چشم می‌شوند.
پس از هر بار پلک زد، چشم به وسیله یک لایه محافظ مرطوب پوشانده می‌شود. این لایه محافظ چشم ها را در برابر گرد و غبار و آلودگی ها مصون نگه می دارد اما مواد شیمیایی موجود در دود سیگار می توانند باعث تجزیه این لایه شوند و ترکیب اشک ها را دگرگون سازند.
۵.استراحت دادن چشم‌ها به صورت مرتب و طبق قانون ۲۰/۲۰/۲۰، در هنگام استفاده از وسایل الکترونیک یعنی پس از هر ۲۰ دقیقه استفاده از صفحه مانیتور و ال‌سی‌دی ۲۰ ثانیه به چشمان خود استراحت دهید.
۶.پلک زدن
۷. گنجاندن امگا۳ در رژیم غذایی
برخی از منابع امگا۳ عبارتند از: ماهی قزل آلا، ماهی تن و ساردین
۸. استفاده از دستمال گرم و مرطوب برای گرم کردن مردمک و غده میبومین ترشح کننده چربی
۹. تمیز نگه داشتن چشم‌ها و اجتناب از استفاده از لوازم آرایشی بهداشتی نامعتبر
۱۰. ماساژ چشم ۵ تا ۱۰ بار در روز
با چشمان بسته، پلک های خود را به آرامی با چرخاندن انگشت اشاره در یک حرکت دایره ای ماساژ دهید. برای ماساژ پلک های پایین ، انگشت خود را به سمت خط مژه به سمت بالا حرکت دهید.
برای خشکی چشم به متخصص چشم پزشکی مراجعه نمایید.
اگر با خشکی چشم مشکل دارید ، حتما در مرحله اول به متخصص چشم پزشکی مراجعه کنید. متخصص چشم پزشکی با معاینه چشمان شما وجود التهاب یا وجود اختلال در کارکرد غده اشکی شما را مورد بررسی قرار می دهد و می تواند علاوه بر تجویز برخی از داروها و قطره های چشمی شما را به متخصصین دیگر برای یافتن منشا بیماری ارجاع دهد.
سال‌ها رایج‌ترین درمان این اختلال، اشک مصنوعی و پمادهای دیگر بود که سطح چشم ها را مرطوب نگه می داشت. همچنین متخصصین چشم پزشکی می توانند داروهای اشک آور، محلول چشمی تامین کننده چربی سطح چشم و … را تجویز کنند. اما با در نظر گرفتن التهاب به عنوان مهم ترین دلیل بروز خشکی چشم، محققان به طور فزاینده‌ای روی داروهایی که سیستم ایمنی بدن را هدف قرار می دهند تمرکز کرده اند.
بسیاری از داروهایی که پزشک ممکن است برای خشکی چشم تجویز کند، با مسدود کردن فعالیت ایمنی بدن از به وجود آمدن التهاب جلوگیری می کنند. هنگامی که التهاب متوقف می شود، تولید اشک طبیعی می تواند دوباره شروع شود. برخی از داروهای ضد التهابی که برای درمان خشکی چشم استفاده می شوند عبارتند از:
آنتی بیوتیک ها
کورتیکواستروئیدها
سیکلوسپورین
لیفیتگراست (Xiidra))
سخن اخر
چشم ها دریچه ارتباطی شما با زیبایی‌های دنیا هستند. مراقب آنها باشید!
منبع: دکتر دکتر
