احمد عالی عکاس و نقاش ایرانی است که با نگاهی تازه به محیط پیرامون آثار متمایزی را از خود به یادگار گذاشته.
این هنرمند در فروردین سال ۱۳۱۴ در تبریز متولد شد. از دوران کودکی علاقه‌اش به نقاشی را نشان داد و در کلاس‌های هنر مورد توجه قرار گرفت. در دوران دبیرستان کم کم نقاشی رنگ روغن را آغاز کرد. در این دوران با آثار نقاشان تبریزی، از جمله علی اکبر یاسمی و واهرامیان آشنا شد. در سال ۱۳۲۹ برای تحصیل در رشته نقاشی به تهران رفت و در هنرستان تجسمی پسران ثبت نام کرد. با این وجود تحصیل در این دبیرستان چندان عطش او را سیراب نکرد و در کلاس‌های آزاد هنرستان کمال الملک ثبت نام کرد. از جمله اساتید آن دوره او در این دبیرستان می‌توان محمود اولیا، حسین شیخ، حالتی، حسین بهزاد و دکتر کیهانی را نام برد. در این دوران بود که با آثار جنبش امپرسیونیست آشنا شد و توجهش را جلب کردند.
زندگی احمد عالی و دنیای عکس‌های او
احمد عالی طی این سال‌ها با عکاسی هم آشنا شده بود. دوربین برای او راه ورود به دنیای شگفت انگیزی بود که پیش از این با نقاشی به تصویر کشیده بود. وسواس ذاتی‌اش باعث شد که عکاسی را همچون نقاشی با وسواس و دقت آموزش ببیند. در نتیجه ابتدا با مسائل تکنیکی عکاسی آشنا شد. سپس به عنوان طراح و گرافیست در مجله‌ای شروع به کار کرد و در آن با دنیای عکاسی و تاریکخانه بیشتر آشنا شد. در همین دوران از طریق منصور قندریز با نقاشان جوان آشنا شد و در جلسات بحث و گفتگو با هنرمندان، شعرا و نویسندگان حضور داشت.
اکنون که فوت و فن عکاسی و چاپ عکس باکیفیت را آموخته بود تاریکخانه شخصی خودش را راه اندازی کرد. بنابراین می‌توانست با جدیت در زمینه عکاسی فعالیت کند و تجربه‌اش را افزایش دهد. در سفرهای مختلف عکس‌های زیادی ثبت کرد و نشان داد که با زاویه دید جدیدی به اطراف نگاه می‌کند. به این ترتیب بود که در سال ۱۳۴۲ اولین نمایشگاه انفرادی عکس‌های احمد عالی برگزار شد. او سعی داشت در عکس‌هایش به بیننده نشان دهد که عکاسی هم نوعی اثر هنری و تجسمی برای بیان احساسات و افکار ذهنی است. هدف احمد عالی این بود که نمایه‌ها و زوایای متفاوتی از طبیعت را نشان دهد که شاید پیش از این دوربین عکاسی چشم‌هایش را به روی آن بسته بود و تنها تصویر کپی برداری شده از طبیعت را نشان می‌داد.
بنابراین عکاسی که تا پیش از این ماهیتی غیرهنری در ایران داشت جنبه هنری به خود گرفت و نشان داد که یک عکس هم می‌تواند همچون یک تابلوی نقاشی مفاهیم مختلف را در خود جای دهد و آن را به بیننده منتقل کند. در سال ۱۳۴۳ در نمایشگاه گروهی عکس که مرتضی ممیز در تالار ایران برپا کرده بود، عکس‌های عالی هم به نمایش درآمد. در سومین نمایشگاه انفرادی او که در سال ۱۳۴۶ در گالری بورگز برگزار شد عکس‌هایی از تنه درختان به نمایش درآمد. عالی در این عکس‌ها درختان را نمادی از انسان می‌داد و آن‌ها را با ویژگی‌های انسانی به تصویر می‌کشید. اما این نهایت ابتکار عالی در دنیای عکاسی نبود، زیرا سبک سنتی تک فریم را کنار گذاشت و به ترکیب موزاییک وار روی آورد. با این روش می‌توانست مفاهیم مورد نظر خود را بهتر به بیننده انتقال دهد. این تصاویر در گالری سیحون و کلوپ فرانسه به نمایش گذاشته شدند. مجموعه عکس‌های بعدی او عکس‌هایی از آناتومی بدن انسان بود که بدون نمایش جنسیت و چهره فرم و پیچیدگی‌های بدن را به نمایش می‌گذاشتند.
عالی از سال‌های ۱۳۴۹ تا ۱۳۵۲ به آموزش عکاسی در دانشگاه عالی تلویزیون و سینما پرداخت و در کنار آن عکاسی تبلیغاتی را نیز ادامه داد.
گفته می‌شود عالی از سال ۱۳۴۱ که اولین نمایشگاه عکسش برگزار شد، دیگر نقاشی را کنار گذاشت. با این وجود در سال ۱۳۵۶ که نمایشگاهی از پرتره نقاشان در تالار قندریز برگزار شد، عالی پیکره‌ای از خودش را کشید. این نقاشی پیکره او را روی تیغه دیوار نشان می‌داد که روی آن اعلامینه، تبلیغات و دو عکس روی آن دیده می‌شد. این دو عکس را خود عالی از بهمن محصص و منصور قرندیز گرفته بود. سبک این نقاشی هایپررئالیستی بود و عالی قصد داشت با این نقاشی نشان دهد که عکاسی هم نوعی هنر است و دست کمی از نقاشی ندارد.
مجموعه عکس‌های او از دوران انقلاب و از شعارنویسی‌ها نشانگر نوعی نقاشی اکسپرسیونیست انتزاعی است. در سال‌های ۱۳۵۷ تا ۱۳۵۹ در دانشکده صدا و سیما در رشته عکاسی تدریس کرد. با این وجود انقلاب فرهنگی و تعطیلی دانشگاه، و البته وضعیت جسمی و روحی او، باعث شد دوباره به سمت نقاشی برود. حاصل این نقاشی‌ها نمایشگاهی در نگارخانه برگ بود که در سال ۱۳۷۶ برگزار شد و البته در کنار نقاشی‌ها آثار گرافیک و عکس‌های او را هم به نمایش می‌گذاشت. در سال ۱۳۸۹ هم گالری ماه مهر مجموعه عکس‌های عالی در سال‌های ۱۳۴۰ تا ۱۳۸۸ را نمایش داد. در سال‌های ۱۳۹۱ و ۱۳۹۲ دو نمایشگاه انفرادی عالی در گالری آران برگزار شد. در سال ۱۳۹۵ هم خود نگاره‌هایش در گالری امکان به نمایش گذاشته شد
در این مقاله زندگی نامه احمد عالی عکاس و نقاش تجربه گرا و مدرن ایرانی را مرور کردیم. برای مطالعه هنرمندان ایرانی دیگر (مثل عباس کیارستمی) می‌توانید به بخش زندگی هنرمندان در وبسایت درز مراجعه کنید. پلتفرم درز سعی بر آن دارد که هنرمندان ایرانی، آثار آن‌ها مانند آثار پرویز تناولی و فعالیت‌های هنری‌شان را به شما معرفی کند. به علاوه، در این وبسایت می‌توانید درباره موزه‌ها، بی‌ینال‌ها، آرت‌فرها و گالری‌ها هم اطلاعات مختلف به دست آورید.
