هماتوم یک واژه تخصصی در علم پزشکی می باشد که به معنی جمع شدن موضعی خون یا لخته شدن خون در بیرون رگ های خونی، در بافت ها و اندام می باشد. هماتوم جفتی، جمع شدگی خون بین غشای جفت و رحم است. این عارضه معمولا در مراحل اولیه بارداری بروز می کند و با استفاده از سونوگرافی قابل تشخیص است. در این سونوگرافی لخته های خون به صورت جرم های سیاه در رحم دیده می شود. این مشکل می تواند قابل رفع باشد و ایجاد خطر توسط آن به مسائل مختلفی بستگی دارد. بنابراین نباید قبل از تشخیص خودتان را نگران کنید.
در این مقاله به طور کامل این بیماری را توضیح داده و علائم و مشکلات ناشی از آن و روش های درمانی این عارضه را برایتان خواهیم گفت.
هماتوم جفتی در بارداری چیست؟
هماتوم جفتی در رحم در بارداری نوعی لخته خون می باشد که بین غشای بارداری و دیواره رحم دیده می شود. خونریزی هماتوم زمانی اتفاق می افتد که قسمتی از غشای بارداری از رحم جدا شود. دلیل این اتفاق هنوز مشخص نیست. خوشبختانه این مشکل خیلی رایج نیست و در 1% کل بارداری ها دیده می شود. نکته مهم این است که خانم هایی که در بارداری دچار این بیماری می شوند، باز هم با انجام توصیه های پزشکی فرزندانی سالم و نرمال به دنیا می آورند.
دلایل و مشکلات هماتوم در رحم در بارداری
دلیل اصلی هماتوم در ابتدای بارداری هنوز مشخص نیست، اما بیشتر پزشکان معتقدند در هنگام لقاح اگر تخمک از رحم جدا شود می تواند باعث خونریزی در رحم و ایجاد هماتوم شود. متاسفانه خانم های باردار هیچ کاری برای جلوگیری از این مشکل نمی توانند انجام دهند و تمام خانم ها در هر سنی و هر شرایطی ممکن است دچار این مشکل شوند.
مطالعات نشان می دهد اگر هماتوم در رحم در هنگام بارداری مشاهده شود، احتمال سقط جنین را افزایش می دهد. در صورتی که هماتوم در ابتدای بارداری مشاهده شود یا سایز آن بزرگ باشد، احتمال سقط جنین بیشتر می شود. هماتوم کوچک در رحم تاثیری بر جنین در بارداری ندارد و می تواند دفع شود یا کاملا جذب بدن شود. هماتوم علاوه بر سقط جنین می تواند باعث ایجاد مشکلاتی مانند زایمان زودرس یا رشد نکردن جنین شود.
علائم و نشانه های هماتوم جفتی
یکی از علائم هماتوم جفتی در زنان باردار خونریزی است. شدت و مقدار خونریزی در هر فردی متفاوت است؛ برخی لکه مشاهده می کنند و برخی خونریزی شدید دارند و یا خون های لخته شده از واژنشان خارج می شود. اگر خانم باردار خونریزی شدید به دلیل هماتوم مشاهده کند، احتمال سقط جنین زیاد می شود.
علاوه بر خونریزی، علائم دیگر هماتوم جفتی شامل درد و گرفتگی عضلات شکم می باشد. قابل ذکر است که در بیشتر موارد علائمی توسط خود شخص مشاهده نمی شود و پزشک در هنگام سونوگرافی برای بررسی سلامتی و رشد جنین به وجود هماتوم پی می برد.
هماتوم چه تفاوتی با خونریزی های دیگر دارد؟
خونریزی های ناشی از هماتوم با خونریزی هایی که قبلا تجربه کرده اید متفاوت است و تیره تر از خون قاعدگی است. طبق گفته کالج آمریكایی متخصص زنان و زایمان، این عارضه در 15 تا 25 درصد زنان در طی سه ماهه اول با خونریزی های خفیف تا شدید رخ می دهد. اما لکه بینی می تواند به دلایل دیگری به غیر از هماتوم نیز اتفاق بیفتد. این دلایل رایج عبارتند از:
- لقاح
- گسترش رحم
- مقاربت
- افزایش سطح هورمون
- تغییرات دهانه رحم، از جمله پولیپ های دهانه رحم
- معاینات واژن
حتی خونریزی های شدید نیز می توانند دلایلی به غیر از وجود هماتوم داشته باشند. خونریزی شدید در بارداری می تواند نشانه ای از موارد زیر باشد:
- حاملگی خارج رحمی که تخمک در خارج از رحم کاشته می شود و ممکن است باعث پارگی لوله های فالوپ شده و خونریزی شدید ایجاد کند.
- سقط جنین
- بارداری مولار، یک بیماری نادر است که منجر به توده بافتی در رحم می شود و خروج این توده همراه با خونریزی شدید است.
- پارگی رحم
- جداسازی جفت از رحم
- زایمان زودرس، که زودتر از هفته 37 بارداری رخ می دهد.
هشدار مهم:
در صورت بروز این علائم باید سریعا به پزشک مراجعه کنید. زیرا خونریزی شدید می تواند باعث مرگ مادر شود. پزشک پس از معاینه و کنترل خونریزی در صورت سالم بودن جنین و درست بودن محل قرارگیری آن، درمان هایی را برای جلوگیری از سقط جنین انجام می دهد. یکی از مهم ترین روش های درمانی در این موارد تزریق پروژسترون یا دیودروژسترون می باشد.
روش درمان هماتوم جفتی
متاسفانه هیچ گونه درمان مشخصی برای هماتوم در رحم در طول بارداری وجود ندارد. در هنگام وجود هماتوم در بارداری، خانم باردار باید از برداشتن اجسام سنگین، سریع راه رفتن و نزدیکی جنسی اجتناب کند. درمان هماتوم در بارداری های متفاوت، با توجه به سلامتی مادر و شرایط پزشکی او متفاوت می باشد.
همان طور که اشاره کردیم هماتوم های کوچک به راحتی با یک خونریزی خفیف دفع می شوند و یا فرد اصلا دچار خونریزی نمی شود و مانند کیست های کوچک با انجام توصیه های پزشک جذب بدن می شوند. اما گاهی هماتوم ها بزرگ هستند. برای درمان این نوع هماتوم ها و جلوگیری از خطرات ناشی از آن پزشک ممکن است یک یا چند روش درمانی زیر را برای شما در نظر بگیرد که باید کاملا به آن ها عمل کنید:
- در رختخواب بمانید و استراحت مطلق داشته باشید.
- از ایستادن به مدت طولانی اجتناب کنید.
- اجتناب از رابطه جنسی
- اجتناب از ورزش
- تجویز رقیق کننده خون مانند آسپرین برای خونریزی لخته ها (خوردن آسپرین در بارداری).
- نوشیدن آب به مقدار فراوان برای جلوگیری از کمبود آّب در بدن. زیرا کمبود آب رحم را دچار چسبندگی می کند و باعث لخته شدن خون و آسیب به جنین می شود.
عوارض جانبی هماتوم
هماتوم ها معمولا در اوایل سه ماهه ی اول ایجاد می شوند که در دوران سه ماهه اول یا دوم مشکلات کمتری ایجاد می کنند. هماتوم هایی که رشد نمی کنند و اندازه ثابتی در طی چند معاینه دارند، نگران کننده نیستند. اما در صورتی که بیش از 30 درصد جفت از بین برود و هماتوم بزرگ تر شود خطر عوارضی مانند سقط جنین، زایمان زودرس، انقباض جفت و پارگی زودرس غشاء را افزایش می دهد. بزرگ شدن هماتوم به این شکل، تا حد زیادی به اندازه هماتوم، شرایط دوران بارداری و سن مادر بستگی دارد.
سخن آخر
مطالعات نشان می دهد نظارت بر هماتوم توسط پزشک کافی است و نباید در مورد آن نگران باشید. پیش از هفته بیستم بارداری، با انجام توصیه های پزشک، لخته توسط بدن جذب می شود یا به طور کامل خونریزی انجام می شود. بهترین روش برای درمان هماتوم، استراحت و دوری از استرس روحی و فیزیکی می باشد.
