نوردرمانی یا فتوتراپی پوست چیست؟ | درمان زردی نوزاد + پیسی

اگه دارای یک مشکل پوستی هستید که با درمان های استاندارد و رایج برطرف نمیشه ، اصلا نباید نگران نباشید و امیدواری خودتون رو از دست ندید! زیرا خوشبختانه این روزها روش های درمانی بسیار موثری برای برطرف کردن مشکلات پوستی وجود داره و فتوتراپی یا نور درمانی یکی از این روشهای عالی و موثر هست.

در این روش درمانی ، از نورهای مختلف برای درمان انواع مشکلات پوستی استفاده میشه. انواع مختلفی از فتوتراپی وجود داره که نوع آن و همچنین تکنیک مورد استفاده توسط پزشک به بیماری افراد بستگی داره.

در ادامه با زیبامون دات کام همراه بمانید و اطلاعات دقیق و کاملی رو در رابطه با نور درمانی یا فتوتراپی کسب کنید.

فتوتراپی پوست چیست؟

فتوتراپی یا نور درمانی یکی از روشهای قدیمی هست که تقریبا از 3500 سال پیش توسط مصریان و هندیان باستان از نور خورشید برای درمان برای درمان مشکلات پوستی از جمله ویتیلیگو یا پیسی مورد استفاده قرار میگرفته.

فتوتراپی یا نورد درمانی مدرن ، با استفاده از منابع نور مصنوعی ، اثرات قرار گرفتن در معرض نور خورشید رو تقلید می کنه و تاثیر خیلی خوبی در برطرف کردن بسیاری از مشکلات پوستی داره. 

در این روش از نور ماورابنفش مصنوعی (UV) برای ایجاد فرآیندهای بیولوژیک استفاده میشه که تاثیر خوبی در کاهش التهاب پوست داشته و از رشد سریع سلول های پوست هم جلوگیری میکنه. در واقع اگه قسمت های آسیب دیده پوست به طور منظم در معرض این نور قرار بگیرند ، التهاب پوست کنترل میشه و تاثیر خوبی هم در پاکسازی پوست از آن مشکل و بیماری خواهد داشت.

نوردرمانی برای چیست؟

1. نور درمانی برای درمان مشکلات پوستی

بسیاری از مشکلات پوستی مثل اگزما ، پسوریازیس ، ویتیلیگو (پیسی) ، خارش پوست و لنفوم پوستی سلول T (نوعی سرطان پوست نادر) ، با استفاده از نوردرمانی قابل درمان هستند. در این نوع از درمان ، از نور ماورا بنفش که نوعی نور موجود در نور خورشید هست ، برای کاهش رشد و التهاب سلول های پوستی استفاده میشه.

البته لازمه بدونید اثرات فتوتراپی برای اختلالات پوستی معمولا موقتی هست و نمیشه از این روش به عنوان یک روش دائمی برای درمان مشکلات پوستی استفاده کرد. زیرا ممکنه مجبور باشید جلسات متعددی رو تحت نور درمانی قرار بگیرید تا اثرات نور درمانی در طول زندگی بیمار حفظ بشه و به همین دلیل به عنوان یک درمان نگهدارنده شناخته میشه.

حتما بخوانید: پسوریازیس ناخن چیست؟ همه چیز درباره پسوریازیس ناخن

2. نور درمانی برای برطرف کردن اختلالات خلقی و خواب

از فتوتراپی برای درمان اختلالات خلقی و خواب هم استفاده میشه و مهم ترین شرایطی که باعث میشه نور درمانی مورد استفاده قرار بگیره شامل اختلال عاطفی فصلی یا افسردگی فصلی (SAD) و اختلالات خواب ریتم شبانه روزی هست.

3. سرطان و پیش سرطان

نوع خاصی از فتوتراپی به نام فتودینامیک درمانی (photodynamic therapy) وجود داره که برای درمان نوعی سرطان و پیش سازهای سرطان ، مورد استفاده قرار می گیره. این روش درمانی شامل استفاده از نوع خاصی از دارو به نام حساس کننده نور ، در ترکیب با نوع خاصی از نور هست. 

در واقع ، حساسیت به نور ، نوعی اکسیژن فعال تولید می کنه که در صورت قرار گرفتن در معرض طول موج های خاصی از نور ، سلول های مجاور رو از بین می بره و در درمان سرطان موثر خواهد بود.

درمان فتودینامیکی برای درمان سرطان هایی مثل سرطان مری ، سرطان اندوبروانش (سرطان ریه سلول کوچک) و شرایط پیش سرطانی مانند مری Barret استفاده می شه.

4. نوردرمانی برای زردی نوزاد | فتوتراپی برای زردی نوزاد

بیش از شش دهه هست که از فتوتراپی برای درمان هایپر بیلی روبینمی و زردی (زردی پوست ، چشم ها و بافت های بدن نوزاد در نتیجه بیلی روبین اضافی) استفاده میشه. در این حالت ، از فتوتراپی برای کاهش سطح بیلی روبین در بدن نوزاد استفاده میشه. در این فرآیند ، بیلی روبین نور رو جذب می کنه و منجر به تجزیه بیلی روبین به موادی میشه که بدن نوزاد میتونه این مواد رو پردازش و دفع کنه.

دو روش عمده برای درمان نوزادان مبتلا به زردی با فتوتراپی وجود داره. روش معمول پوشاندن چشم های کودک و قرار دادن آن در زیر نور افکن های هالوژن یا چراغ های لامپ فلورسنت هست.

برای نوزادانی که نارس متولد میشن یا قبلا با چراغ های معمولی بالای سر معالجه شدند ، ممکن هست از نوعی پتو مخصوص به نام biliblanket یا fibreoptic blanket استفاده بشه. این پتوها با کابلهای فیبر نوری پوشش داده شدن و نور آبی رو به پشت و بدن کودک می تاباند.

علاوه بر این از لوله های نور فلوئورسنت جمع و جور و دستگاه های LED آبی هم برای نور درمانی نوزادهم استفاده میشه.

حتما بخوانید: انواع جوش و مشکلات پوستی صورت نوزاد و راه درمان آن

5. درمان های جدید با فتوتراپی

به تازگی ، دانشمندان و پزشکان در حال استفاده از فتوتراپی برای درمان سایر شرایط پزشکی مانند رتینوپاتی دیابتی 8 و ریزش مو نیز هستند.

نوردرمانی برای پیسی

بیماری ویتیلیگو یا پیسی یکی از مشکلاتی هست که معمولا باعث ایجاد لکه های سفید روی پوست میشه. در این بیماری ، رنگدانه تولید شده توسط سلولهایی به نام ملانوسیت در قسمتهایی از پوست از بین میره و باعث ایجاد لکه های سفید و صاف میشه. علاوه بر این ، موهایی که در این قسمت ها رشد میکنند هم ممکنه تحت تاثیر قرار بگیرند.

پیسی نه خطرناک هست و نه مسری و جز بیماری خود ایمنی دسته بندی میشه ؛ یعنی سیستم ایمنی بدن به بافت یا سلول های بدن حمله می کنه و باعث ایجاد این مشکل میشه. 

در واقع پیسی با بیماری های ژنتیکی مثل موارد زیر در ارتباط هست:

• بیماری های خود ایمنی تیروئید مانند تیروئیدیت هاشیموتو و بیماری گریوز
• کم خونی پرخطر
• روماتیسم مفصلی
• پسوریازیس
• لوپوس
• بیماری التهابی روده
• دیابت نوع 1

افرادی که مستعد ابتلا به پیسی هستند ممکنه با قرار گرفتن در شرایط استرس زا مزمن ، آفتاب سوختگی شدید ، قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی سخت و ویروس ها این بیماری در انها تحریک شده و بیشتر از قبل نمایان بشه.

نور درمانی یا فتوتراپی یکی از روشهای درمانی برای پیسی هست از نور UVA یا UVB برای جلوگیری از گسترش تکه های سفید روی پوست استفاده میشه.

حتما بخوانید: روش های درمان برای اسکار و جای زخم + معرفی انواع اسکارهای پوستی

نوردرمانی پاراپسوریازیس (فتوتراپی پسوریازیس)

پسوریازیس یک بیماری خود ایمنی هست که باعث ایجاد ضایعات یا لکه های پوسته پوسته ملتهب روی پوست میشه. در واقع پسوریازیس ناشی از فعالیت غیر عادی سیستم ایمنی بدن در سلولهای سازنده پوست و ناخن هست. این بیماری قابل درمان نیست اما قابل کنترل هست.

از جمله رایج ترین علائم و نشانه های پسوریازیس پوست میشه به لکه های قرمز سطحی پوست پوشیده شده از فلس های سفید و نقره ای ، خارش ، ترک خوردن  و خشکی پوست اشاره کرد. 

نور درمانی یا فتوتراپی یکی از روشهای درمانی هست که برای درمان پسوریازیس و پاراپسوریازیس مورد استفاده قرار میگیره. در واقع ، فتوتراپی دارای اثرات سرکوب کننده سیستم ایمنی و ضد التهابی هست که برای افراد مبتلا به پسوریازیس مفید خواهد بود. این روش درمانی زمانی که بیش از 30 درصد بدن به پسوریازیس مبتلا شده باشه ، موثرتر هست.

استفاده از نور Broadband UVB و نور Narrowband UVB و نور PUVA از جمله روش های رایج نوردرمانی پاراپسوریازیس و فتوتراپی پسوریازیس هستند که معمولا سه تا پنج جلسه در هفته و به مدت چند هفته باید انجام بگیره و به دنبال آن جلسات نگهداری گاه به گاه برگزار میشه.

از چه نور هایی برای فتوتراپی یا نور درمانی استفاده می شود؟

به طور کلی 3 نوع اصلی از نور وجود داره که برای درمان مشکلات پوستی مورد استفاده قرار میگیره:

1. نور Broadband UVB (نور UVB با ظرفیت بالا)

این نور که با عنوان BBUVB هم شناخته میشه ، معمولا برای درمان بیماری های پوستی مانند اگزما و پسوریازیس با طیف کامل از اشعه ماورابنفش B مورد استفاده قرار میگیره. 

2. نور Narrowband UVB (دامنه باریک از نور UVB)

در این روش فقط از یک بخش از نور UVB برای درمان مشکلات پوستی استفاده میشه. شدت این نور از شدت UVB با باند پهن بیشتر بوده و رایج ترین گزینه فتوتراپی هست که توسط متخصصان پوست استفاده میشه. 

3. نور PUVA

این نور شامل ترکیب نور UVA با نوع خاصی از مواد شیمیایی بنام پسورالن (psoralen) هست. این ماده شیمیایی یا روی پوست قرار میگیره یا به صورت قرص مصرف میشه. این ماده شیمیایی در گیاهان وجود داره و باعث میشه تا پوست نسبت به نوری که دریافت میکنه ، حساس تر بشه.

نور PUVA شدیدتره و عوارض جانبی بیشتری نسبت به هر دو نوع نور UVB دارد و معمولاً فقط در مواردی که درمان با سایر روش ها ناموفق باشه ، مورد استفاده قرار میگیره. این نور معمولا برای درمان ویتیلیگو یا پیسی ، لنفوم سلول T پوستی (CTCL) و پسوریازیس مورد استفاده قرار میگیره.

حتما بخوانید: علائم و درمان لکه های سفید قارچی روی پوست + تصاویر

عوارض جانبی نوردرمانی یا فتوتراپی چیست؟

به طور کلی درمان های فتوتراپی خطرات و عوارض جانبی متعددی دارند که باید شناخته شوند:

• در اولین جلسه نوردرمانی ممکنه اشعه ماورا بنفش در سطح مولکولی به تدریج به پوست آسیب برسونه. این موضوع میتونه منجر به پیری زودرس پوست بشه.

• قرار گرفتن در معرض نور ماورابنفش مصنوعی میتونه خطر ابتلا به سرطان پوست رو افزایش بده.

• درمان های مكرر نوردرمانی هم می تونه منجر به سرکوب سیستم ایمنی بشه. به طور کلی ، نور درمانی میتونه سیستم ایمنی بدن رو سرکوب کنه و مقاومت بدن رو در برابر بیماری ها ، عفونت ها و سرطان های پوست کاهش بده.

• استفاده از نور PUVA و درمان فتودینامیکی باعث حساسیت چشم ها نسبت به نور خواهند شد. اگه در طول نور درمانی به خوبی از چشم ها محافظت نشه ، میتونه حساسیت شدیدی رو برای چشم ها به وجود بیاره و حتی منجر به ایجاد آب مروارید بشه.

چه کسانی نباید از نوردرمانی استفاده کنند؟

اگه در هر یک از دسته های زیر قرار می گیرید ، باید از درمان با فتوتراپی خودداری کنید یا حداقل این موضوع رو از قبل به پزشک یا متخصص پوست اطلاع بدید:

• باردار بودن یا مادر شیرده بودن
• داشتن سابقه خانوادگی سرطان پوست
• مبتلا به بیماری کبد
• مبتلا بودن به لوپوس

حتما بخوانید: روش مراقبت از پوست هنگام ماسک زدن در دوران کرونا

سخن آخر

فتوتراپی یا نور درمانی یکی از گزینه های عالی برای درمان بسیاری از مشکلات پوستی هست. اما در صورتی که قصد استفاده از این روش در خانه رو دارید ، باید قبل از اقدام به استفاده با پزشک خود مشورت کنید تا اطمینان حاصل کنید که از آن به روش صحیح استفاده می کنید تا بیشترین مزایا رو با کمترین عوارض داشته باشید.

همچنین ، اگر قرار هست در زمینه درمان مشکلات پوستی ، تحت درمان فتوتراپی قرار بگیرید ، باید گزینه های مختلف رو بررسی کرده و در مورد آنها با پزشک متخصص مشورت کنید.