اگر شما بیماری روانی خاصی دارید و یا اینکه تواناییِ به خوبی کنار آمدن با مسائل و مشکلات را ندارید، متخصصان مراقبت های بهداشتی تخصصی می توانند به شما کمک کنند.
روانشناسان و روانپزشکان شامل این گروه از افراد می شوند که با توجه به تخصص های خود می توانند به شما در حل مشکلات روحی، روانی و یا زناشویی، خانوادگی و … کمک کنند.
بسیاری از شما عزیزان تفاوت های بین روانشناس و روانپزشک را نمی دانید و دائم برای شما جای سوال است که برای حل مشکل خود نیاز دارید به روانشناس مراجعه کنید یا روانپزشک؟
به دلیل سوالات مکرر شما عزیزان در رابطه با تفاوت های روانشناس و روانپزشک و اینکه نیاز شما به مراجعه کدام یک از آنها است، مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی آویژه به مطالعه و تحقیق در رابطه با روانشناس و روانپزشک، ویژگی های شغلی هر کدام از آنها و موارد ضروری مراجعه به روانشناس و روانپزشک پرداخته اند.
مقاله جامع و کامل زیر را مطالعه کنید تا با تفاوت ها و ویژگی های روانشناس و روانپزشک یکبار برای همیشه اشنا شده و به راحتی بتوانید تشخیص دهید برای حل مشکلات خود نیاز دارید به کدام یک مراجعه کنید.
روانپزشک چه کسی است؟
روانپزشک کسی است که دوره‌های تخصصی روانپزشکی را گذرانده و با نحوه تشخیص، درمان و پیشگیری از اختلالات روانی، عاطفی و رفتاری آشنایی دارد. یک روانپزشک با استفاده از روش های مختلفی کار کرده و می تواند ترکیبی از روش های درمانی مانند مشاوره، روان درمانی و تجویز داروهای ضدافسردگی را برای درمان بیماران خود استفاده کند. برای روانپزشک این امکان وجود دارد که بتواند در صورت نیاز، فرد بیمار را در بیمارستان بستری کند، حال آنکه برای روانشناس چنین امکانی وجود ندارد و شاید بتوان مهم ترین عامل تفاوت بین روانپزشک و روان شناس را در این زمینه دانست.
روانشناس چه کسی است؟
روانشناس یک فرد متخصص در زمینه بهداشت روان است که مطالعات عمیقی در حوزه رفتار درمانی، شناخت درمانی، روان درمانی، تحقیقات روانشناختی و رشد شخصیت انجام داده و به واسطه این مطالعات خود به افراد کمک می‌کند تا بهترین راه برای مقابله با چالش‌های سلامت روان را بیاموزند. روانشناس می تواند به افرادی که با شرایط خاصی زندگی می‌کنند و درگیر مواردی مانند افسردگی و یا اضطراب هستند کمک کند. در اصل یک روانشناس مشکلات و اختلالات مربوط به رفتارهای شناختی، عاطفی و اجتماعی افراد را مطالعه کرده و به درمان آنها کمک می‌کند. یکی از مهم‌ترین اقدامات فرد روانشناس، ارزیابی، درک افکار، احساسات و رفتار مراجعه کنندگانش است.
روانشناس با روانپزشک چه تفاوتی دارد؟
اگرچه از نظر دامنه شغلی، همپوشانی قابل توجهی بین دو رشته روانپزشکی و روانشناسی وجود دارد، با این حال تفاوت های بین این دو رشته نیز بسیار است. شناخت دقیق حوزه فعالیت های یک روانشناس و روانپزشک از آن جهت حائز اهمیت است که هر گونه تصورات غلطی که در زمینه محدوده و چارچوب کلی فعالیت متخصصان این دو رشته وجود دارد را به طور کامل اصلاح کرده و به افراد نیازمند درمان و حل مشکلات روانی کمک می کند تا بتوانند تصمیم گیری بهتری در زمینه مراجعه به متخصصان هر کدام از این دو رشته داشته باشند.
از این رو با توجه به تعاریفی که در سطوح بالاتر مطرح شد باید عنوان کرد یک روانپزشک:
✅ دارای مدرک پزشکی بوده و می تواند برای درمان بیماران خود بدون هیچ گونه محدودیتی دارو تجویز کند.
✅ در صورت لزوم می توانند افراد مراجعه کننده برای درمان بیماری های روانی را به صلاحدید خود در بیمارستان ها بستری کند.
✅ برای درک کامل مسائل حاد و بحرانی مربوط به سلامت روان کاملا آماده بوده و در حوزه مربوط به دیدگاه های عصبی، فیزیولوژی و یا بیولوژیکی آموزش های لازم را دیده است.
✅ این سه مولفه را می توان مهم ترین وجوه تمایز و تفاوت یک روانپزشک با روانشناس دانست.
در مقابل می‌توان مهم ترین ویژگی های متمایز کننده روانشناس از روانپزشک را اینطور برشمرد:
روانشناس بر نحوه تفکرات، احساسات و رفتارهای مردم تمرکز می کند. ارائه دهنده خدمات مشاوره به افراد، خانواده ها در سطوح مختلف است. یک دوره سه ساله در مقطع لیسانس روانشناسی و همچنین سال چهارم را در حوزه تحصیلات تکمیلی به پایان رسانده است و در نهایت بایستی با کسب مدرک کارشناسی ارشد و یا دکتری مشغول به فعالیت شود. روانشناس قادر است به افراد کمک کند تا خودآگاهی خود را بالا برده و عادات و محرک های رفتاری خود را به خوبی بشناسند. روانشناس آموزش های ویژه‌ای را برای تشخیص و ارزیابی سلامت روان افراد می‌ببیند تا بتواند مواردی مانند افسردگی، اضطراب و استرس را تشخیص دهد، مسائل خانوادگی و روابط بین افراد را بررسی کند، عادات و اعتیاد افراد به موارد مختلف را شناسایی کند و در نهایت هر چیزی را که موجب می شود، فرد احساس رضایتش از زندگی پایین بیاید و دچار نگرش های منفی در باب موضوعات مختلف شود، را درک و به ارائه راه حل برای آنها بپردازد. برای روانشناس این امکان وجود دارد تا در یکی از حوزه های رشته روانشناسی متخصص شده و تنها در آن حوزه فعالیت تخصصی داشته باشد؛ حوزه هایی مانند عصب روانشناسی، روانشناسی بالینی، روانشناسی آموزشی، روانشناسی رشد، ورزشی و غیره در مجموع می توان گفت آنچه موجب تفاوت بین یک روانشناس با روانپزشک می شود این است که روانشناس می تواند برای ارزیابی و تشخیص افراد مبتلا به بیماری ها و مشکلات خفیف روانی فعالیت کند حال آنکه وظیفه یک روانپزشک رسیدگی به مشکلات روانی بسیار حاد در بیمارانی است که حتی شاید برای درمان خود نیاز به مصرف دارو و بستری شدن در بیمارستان را داشته باشند. با این حال هر دو به عملکرد مغز آگاه بوده و می توانند به درمان بیماری های روانی کمک کنند.
چه کسانی نیاز به روانپزشک دارند؟
واژه بیماری روانی برای برخی از افراد بسیار ترسناک است و متاسفانه در برخی جوامع موضع گیری منفی شدیدی نسبت به آن وجود دارد. با این حال بیماری های روانی در بین افراد مختلف بسیار شایع است. تخمین زده می‌شود که تقریبا یک پنجم جمعیت هر کشوری به نوعی اختلال روانی مانند اضطراب، افسردگی، اختلالات دوقطبی مبتلا هستند و نیاز به درمان از طریق مراجعه به روانپزشک دارند. بسیاری از افرادی که مشکلات مربوط به سلامت روان دارند، اغلب به روانپرشک مراجعه نمی‌کنند، زیرا از ابراز بیماری خود خجالت کشیده و نمی خواهند کسی در مورد آن چیزی بداند. با این حال اگر شما از یک بیماری روانی شدیدی رنج می‌برید، برای درمان آن باید به روانپزشک مراجعه کنید. برخی از مواردی که نشان دهنده این نیاز در شماست، شامل موارد ذیل می شود:
استرس شدیداختلالات اضطرابی مانند حملات پانیک و یا فوبیای شدیدشرایط پیچیده مانند اختلال دو قطبی و اسکیزوفرنیاختلالات در خوردن مانند بی اشتهایی و یا پرخوری عصبیاختلال کمبود توجه بیش فعالیاختلال وسواسی- جبریاختلال استرس پس از سانحهروانپزشکان در بیمارستان ها، کلینیک ها و مراکز ارائه دهنده خدمات بهداشت روانی جامعه و همچنین مطب های خصوصی کار می کنند.
چه کسانی به روان شناس نیاز دارند؟
روانشناس متخصص سلامت محسوب شده و فردی است که در مورد رفتارهای انسانی آموزش دیده است. بیشترین حوزه فعالیت روانشناسان، مدارس، بیمارستان ها، مراکز ارائه دهنده خدمات اجتماعی در جامعه، زندان‌ها، دادگاه ها و کلینیک‌های خصوصی است. تخصص اصلی یک روانشناس کمک به افراد در رده های سنی مختلف بوده که کودکان، نوجوانان و خانواده ها را شامل می شود.
زمانی شما می توانید به یک روانشناس مراجعه کنید که یکی از مشکلات زیر را داشته باشید:
افسردگی، اضطراب، استرس سو مصرف مواد مخدر و الکلاختلالات اشتها ترس ها و فوبیاهای مختلف عزت نفس پایین اختلال استرس پس از سانحهیک روانشناس همچنین این توانایی را دارد تا به شما برای مقابله با چالش هایی که در زندگی خود تجربه می کنید، کمک کند:
استرس مالی قطع رابطه و مشکلات احساسی خشونت خانگی غم از دست دادن یا همان سوگ
از کجا بفهمیم که نیاز به روانپزشک داریم؟
اگر این نشانه ها را در خود دیدید، حتما به یک روان پزشک مراجعه کنید:
ناتوانی در کنترل احساسات
خودتان توانایی کنترل و مدیریت احساساتتان را ندارید و متوجه غیرعادی بودن برخی احساسات مختلف در خود شده اید.
تغییرات در الگوی خواب
کیفیت خواب هر فرد چیزهای زیادی را در مورد سلامت روانش می گوید. افراد مبتلا به مشکلات روانی اغلب با مشکل خواب مواجه می شوند. اگر در به خواب رفتن مشکل دارید یا اینکه خیلی زود از خواب بیدار می شوید و در طول شب هم بارها بیدار می شوید، نیاز به یک روانپزشک دارید تا شما را تحت درمان قرار دهد.
استفاده از مواد مخدر
ممکن است اگر از مشکل سلامت روانی رنج می برید، به سمت الکل و یا سایر مواد مخدر دیگر روی آورید. در صورتی که حس می کنید برای حفظ آرامش خود و یا مقابله با استرستان نیاز به استعمال مواد مخدر دارید، از یک مشکل روانی رنج می برید. بیشتر افراد به طور منظم خود را نیازمند استفاده از مواد مخدر دانسته و بدون کمک از آن احساس خوشبختی نمی کنند.
تغییرات شدید در عملکرد مدرسه و یا محل کار
یکی از نشانه های ضروری بودن آزمایش روانپزشکی برای زمانی است که نوجوانی به طور ناگهانی از نظر تحصیلی دچار مشکل شده و مرتب در درس های خود افت شدید دارد. این موضوع در بزرگسالان نیز با ناتوانی شدید برای تمرکز روی وظایف کاری شان اتفاق می افتد.
کناره گیری از موقعیت های اجتماعی
اگر به دلیل افسردگی و یا اضطراب شدید از موقعیت های اجتماعی خود دوری می کنید، شما نیازمند به روانپزشک هستید. این مشکل می تواند در زمینه ناتوانی در کنترل احساسات یا مشکلات مربوط به برقراری ارتباط با دیگران باشد.
بیماری های جسمی غیرقابل توضیح
فراموش نکنید که سلامت روانی و جسمی کاملا به هم مرتبط هستند و یکی از نشانه هایی که روان پزشک باید به شما کمک کند، زمانی است که دچار بیماری های جسمی مکرری می شوید بدون آنکه این بیماری های دلیل خاصی داشته باشد. برخی از علائم بیماری های جسمی درد شدید معده، سردرد و دردهای بسیار مبهم است.
اضطراب، نگرانی یا غم بیش از حد
اگر شما جز آن دسته از افرادی هستید که بیش از حد غمگین بوده و یا دائما احساس نگرانی می کنید، قطعا به روانپزشک نیاز دارید. اگر این احساسات شما تا حدی پیش روی کند که حتی به خودکشی هم فکر کنید، کمک گرفتن از روانپزشک بسیار برای شما ضروری می شود.
کابوس های مکرر و کج خلقی
دیدن کابوس های مکرر و یا ناتوانی در کنترل خلق و خو لزوم مراجعه به روانپزشک را برای شما الزامی می کند.اگر این مشکل را در کودکتان دیدید، حتما برای معالجه اش به روانپزشک مراجعه کنید.
در تمام این موارد این نکته را به خاطر داشته باشید که درخواست کمک برای رفع مشکل روانی تان جای هیچ گونه شرمندگی ندارد و یک روانپزشک می تواند بر اساس ارزیابی های جامع خود بهترین راهکارها را برای درمان بیماران خود توصیه کند.
از کجا بفهمیم که نیاز به روانشناس داریم؟
مبارزه با احساسات همیشه آسان نیست، علاوه بر این، عوامل دیگری نیز وجود دارند که منجر به بدتر شدن وضعیت سلامت روان می شوند. بیایید علائمی که لازم است با وجود آنها به روانشناس مراجعه کنید را برای شما معرفی کنیم تا بدانید چه زمانی باید با روانشناس و یا درمانگر تماس گرفته و از راهنمایی های وی برای درمان مشکل خود استفاده کنید:
اگر در مرحله گذار هستید
به شما پیشنهاد می‌شود، با روانشناس خود مشورت کنید، اگر از نظر روحی و جسمی استرس شدیدی دارید. به خصوص زمانی که در مرحل گذار از زندگی خود هستید و احساس استرس می کنید. اغلب ما در برخی زمان‌ها با تغییراتی در زندگی مواجه می شویم. اگر این تغییرات تاثیرات مثبتی روی شما ندارد و در عوض باعث می شود، احساس بدتر و بی‌ثباتی کنید، باید به روانشناس مراجعه کنید تا متوجه این شود که چه چیزی شما را آزار می دهد.
اگر عزت نفس پایینی دارید
احساس ضعف، غمگینی و یا داشتن اعتماد به نفس پایین چیزی است که فرد اغلب در طول عمر خود با آن مواجه می شود. اما اگر حس کردید، غم و اندوهتان، اعتماد به نفس پایین و حس بی ارزش بودن در وجودتان ماندگار شده است و اغلب اوقات احساس ضعف می کنید، این نشانه نگران کننده ای است که نیاز به روانشناس را برای شما جدی می کند. فراموش نکنید، فراز و نشیب ها هر دو بخشی از زندگی هستند. اما اگر برای انجام کاری احساس اعتماد به نفس کافی ندارید و حتی می ترسید، شاید نشانه ای برای راهنمایی گرفتن از شخص دیگری باشد، سعی کنید حتما به یک روانشناس و درمانگر مراجعه کنید.
دوست دارید که به خودتان آسیب بزنید
آیا تا به حال احساس بی ارزش بودن داشته اید؟ آیا تا به حال این احساس را تجربه کرده اید که زندگی تان ارزشی برای ادامه دادن ندارد؟آیا به آسیب رساندن به خودتان فکر کرده اید؟ اگر جواب شما مثبت است،پس مراجعه به یک روانشناس را باید در اولویت قرار دهید. حتی می توانید به دنبال یک مشاور خوب برای مدیریت خشم و عصبانیت های مکرر و اغلب بی مورد خود باشید. آسیب رساندن به خودتان هیچ نتیجه ای برای شما به همراه نخواهد داشت فقط باعث می شود که شرایط روحی خود را از آنچه که هست، بدتر کنید. صحبت با یک روانشناس به شما کمک خواهد کرد تا بر این حالت غلبه کرده و دوباره به زندگی عادی خود برگردید.
در روابط عاطفی خود مشکلات زیادی دارید
حفظ روابط سالم با شریک زندگی، دوستان و حتی آشنایانتان بسیار ظریف و شکننده است. داشتن ارتباط خوب و برپایه صمیمت و احترام، پایه و اساس هر رابطه سالمی محسوب می‌شود. با این حال تمام روابط صلح آمیز نیستند، چه روابط والدین و فرزندان و چه روابط زوجین یا رابطه با هر شخص دیگری. اگر مشکلاتی در روابط شما وجود دارد و نمی توانید آنها را حل کنید، به یک درمانگر یا مشاور مراجعه کنید. زوج درمانی، خانواده درمانی هر دو می تواند به بازسازی دوباره رابطه شما کمک کند. مراجعه به روانشناس به شما کمک می کند و به شما یاد می دهد که چگونه از نظر ذهنی قوی شوید و وضعیت سلامت خود را بهبود بخشید.
اگر دچار عدم تعادل عاطفی هستید
هر شخصی برای یک بار در زندگی خود با احساسات سردرگم یا آشفتگی عاطفی روبرو می شود. ممکن است، مواقعی پیش بیاید که بخواهید گریه کنید اما نتوانید و یا حتی در شرایط خاصی که بروز احساسات کاملا عادی است، سکوت کرده باشید و هیچ احساسی اعم از شادی یا غم از خود نشان ندهید. یا حتی ممکن است مراحلی وجود داشته باشد که قادر به کنترل احساسات خود نباشید یا کاملا دل شکسته شوید. برای این کار باید از یک درمانگر و روانشناس کمک بگیرید. شاید شما خود را قوی نشان می دهید اما می دانید که چقدر به کمک نیاز دارید. اگر قادر به انجام آن نیستید، به دنبال یک روانشناس باشید. گاهی یک جلسه مشاوره می تواند به شما در غلبه بر این حالت‌ها کمک کند.
از اجتماع و دوستان خود کناره گیری می‌کنید
همیشه فعالیت‌های خاص، مکان ها ویژه و نوع خاصی از موسیقی و افرادی هستند که برایمان لذت بخش بوده و دوست داریم زمان بیشتری به آنها اختصاص دهیم. اگر زمانی عاشق محافل اجتماعی، ملاقات با دوستان، بازدید از مکان‌ها یا انجام فعالیت‌های خاصی بودید اما اکنون دیگر علاقه‌مند به آنها نیستید، این نشانه‌ای است برای اینکه به شما ثابت کند نیاز به روانشناس دارید.به اشتراک گذاشتن افکار و احساسات خود با یک درمانگر می تواند به شما کمک کند تا به زندگی عادی بازگردید و دوباره روی کارهایی که قبلا انجام می‌دادید، تمرکز کنید.
اکنون که شما به طور کامل با وظایف یک روانشناس و روانپزشک آَشنایی دارید، بهتر است کمی بیشتر به حالت های روانی خود دقت کنید و ببینید آیا وضعیت نگران کننده ای در شما وجود دارد که برای درمان آن نیاز به یک متخصص داشته باشید. فراموش نکنید بی توجهی به این علائم می تواند به مرور زمان شرایط را برای شما سخت تر و وضعیت سلامتی‌تان را نگران کننده تر سازد.
سخنی از مشاوران آویژه
زندگی فردی، اجتماعی، زناشویی و … ما نیاز به مراقبت و نگهداری دارد. در صورتی می توانید زندگی سرشار از لبخند و شادی داشته باشید که به درستی از زندگیتان نگهداری کرده باشید. روابط کنترل شده و چهارچوب گذاری شده، مشخص بودن وظایف و انتظارات، مهارت در حل مشکلات و ت صمیمی گیری در مواقع سخت و … همگی کمک می کنند تا زندگی شما عالی و روابطتتان پسندیده باشد.
برای این منظور گاهی نیاز است تا مشکلات زندگی و مسائل و بیماری های روانی را با کمک یک روانشناس و یا روانپزشک حل کنیم. اما قبل از مراجعه به روانشناس یا روانپزشک نیاز است که بدانیم برای حل مشکلات خود در این زمینه باید از کدام گروه متخصصان کمک گرفت.
گاهی برای حل برخی از مشکلات روانشناسان بهتر می توانند شما را راهنمایی کنند و گاهی نیز مراجعه به روانپزشک بهترین گزینه می باشد. اگر شما نیز نمی دانید تفاوت روانشناس و روانپزشک چیست حتما مقاله بالا را مطالعه کنید. در صورت داشتن هر گونه سوال و یا ابهامی می توانید با استفاده از مشاوره آنلاین به پاسخ مناسب رسیده و برای داشتن یک زندگی عالی و سالم قدم بردارید.
