یکی از مهم ترین مشکلاتی که همه ما ممکن است با آن روبرو شویم، آبریزش بینی است. این علامت که اغلب جزو علائم سرماخوردگی، کرونا، آنفولانزا، آلرژی و حساسیت است، می تواند برای شخص بسیار سخت و آزاردهنده باشد. به گونه ای که در حال حاضر افراد زیادی به دنبال درمان این مشکل هستند. برای قطع آبریزش بینی راه های زیادی وجود دارد. در ادامه مطلب به روش های فوری قطع آبریزش بینی اشاره خواهیم کرد.
آبریزش بینی در پزشکی چگونه تعریف می شود؟
آبریزش بینی به معنای تخلیه مایع زیاد از بینی است. گاهی اوقات ماده تخلیه شده شفاف و گاهی غلیظ است. این مایعات ممکن است از پشت گلو، بینی و از هر دوی آن ها تخلیه گردد. در علم پزشکی برای اشاره به آبریزش بینی از عبارت رینیت یا رینوره استفاده می شود. رینت به معنی التهاب بافت بینی و رینوره به معنی تخلیه کم مایعات شفاف از بینی است. رینیت معمولا موجب آبریزش بینی می شود. اگر مدام آبریزش بینی دارید، ممکن است درگیر گرفتگی بینی هم شده باشید.
دلیل آبریزش بینی چیست؟
اصلی ترین علت آبریزش بینی التهاب یا تحریک بافت های بینی است. آبریزش ممکن است بر اثر عفونت هایی مانند حساسیت، سرماخوردگی، آنفولانزا و محرک های گوناگون ایجاد شود. بعضی از افراد بدون هیچ گونه علت مشخصی آبریزش بینی مزمن دارند. به این حالت رینیت وازوموتور یا رینیت غیر آلرژیک می گویند. گاهی اوقات آبریزش بینی ناشی از تومور، سردردهای شبیه میگرن، پولیپ یا ورود شی خارجی به بینی است. البته این حالت می تواند به ندرت رخ دهد. برخی علل آبریزش بینی عبارتند از:
- نشت مایع نخاعی
- دود تنباکو
- بارداری
- ویروس سینسیشیال تنفسی
- آسم شغلی
- بارداری
- پولیپ بینی
- رینیت غیر آلرژیک
- وجود جسم خارجی
- آنفولانزا
- تغییرات هورمونی
- سینوزیت حاد
- سینوزیت مزمن
- حساسیت
- تغییرات هورمونی
- هوای خشک
- انحراف تیغه بینی
- استفاده بیش از اندازه از اسپری ضد گرفتگی بینی
- مصرف داروهایی مانند داروهای افزایش فشار خون، افسردگی، تشنج و اختلال نعوظ
درمان های خانگی قطع آبریزش بینی
برای قطع آبریزش بینی راه های زیادی وجود دارد. برخی از مهم ترین راه های درمان خانگی آبریزش بینی به شرح زیر است:
۱. بخور صورت
استنشاق بخار گرم یکی از راهکارهای اصلی قطع آبریزش بینی محسوب می شود. این کار ممکن است زمان نقاهت را یک هفته کاهش دهد. توصیه می شود علاوه بر استنشاق بخار از فنجای چای داغ، بهتر است بخور صورت را نیز امتحان کنید. در ادامه به نحوه استفاده از این روش به طور دقیق اشاره خواهیم کرد:
- در یک کتری تمیز آب بریزید و آن را روی اجاق گاز قرار دهید. باید آن را حرارت دهید تا کاملا بخار کند. اما اجازه ندهید بجوشد.
- صورت خود را تقریبا ۲۰ تا ۳۰ دقیقه روی بخار قرار دهید و با بینی خود چندین نفس عمیق بکشید. اگر صورت شما بیش از اندازه گرم شد، بخور را به طور کامل قطع کنید.
- در این مرحله باید بینی خود را تخیه کنید تا مخاط آن خارج شود.
توجه داشته باشید برای اثرگذاری بیشتر باید چند قطره اسانس روغنی ضد احتقان به بخور خود اضافه کنید. برای ۳۰ سی سی آب، دو قطره کافی است. از درمان های مؤثر برای قطع آبریزش بینی می توان به اسانس آویشن، روغن درخت چای، مریم گلی، نعناع، کاج، رزماری، اکالیپتوس و نعنا فلفلی اشاره کرد. ترکیبات موجود در این گیاهان مثل تیمول و منتول در بیشتر داروهای ضد احتقان وجود دارند که بدون نسخه پزشک قابل خریداری هستند.
اگر اسانس های روغنی ضد احتقان را تهیه نکرده اید، از گیاهان خشکی که اشاره کردیم استفاده کنید. در حقیقت با این کار بخور صورت خود را از چای گیاهی تهیه کرده و بعد از استنشاق بخار چای نتیجه مثبت دریافت می کنید.
۲. زنجبیل
زنجبیل فواید فراوانی برای بدن دارد. این گیاه در آشپزی نیز مورد استفاده قرار می گیرد. آنتی هیستامین های طبیعی برای دستگاه گوارش مفید هستند و باعث تسکین نشانه های بیماری می شوند. علاوه بر این گردش خون را بهبود بخشیده و از این طریق موجب سلامت بدن می شوند. در طب سنتی زنجبیل به عنوان یک آنتی هیستامین طبیعی معرفی شده است که به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می کند. اگر درگیر آبریزش بینی هستید از زنجبیل کمک بگیرید. زنجبیل سردرد را نیز تسکین می دهد. هنگامی که در حال نوشیدن دمنوش زنجبیل هستید باید بخار آن را استنشاق کنید تا مجرای بینی شما باز شود. توجه داشته باشید در کنار این دمنوش از زردچوبه نیز استفاده کنید. زردچوبه خاصیت آن را دو برابر می کند.
۳. نوشیدن مایعات
یکی از راه های مؤثر برای قطع آبریزش بینی نوشیدن آب و مایعات فراوان است. این کار مخاط سینوس های شما را به شدت رقیق و روان می کند. با نوشیدن آب خارج شدن این مخاط برای شما ساده تر خواهد بود. در غیر این صورت ممکن است مخاط به شدت چسبنده و غلیظ شوند. در نتیجه گرفتگی بینی شدید می شود. اگر قصد دارید سریع درمان شوید، از نوشیدنی هایی مثل قهوه و الکل اجتناب کنید. این نوشیدنی ها بدن را به شدت کم آب می کنند.
۴. حمام آب گرم
اگر احتیاج به تسکین فوری آبریزش بینی دارید، باید دوش آب گرم را امتحان کنید. دوش آب گرم مثل بخور صورت یا چای داغ است که به کاهش آبریزش بینی کمک می کند. برای اینکه نتیجه بهتر دریافت کنید صورت و سینوس های خود را به طور مستقیم زیر دوش و بخار آب گرم قرار دهید. با این کار آبریزش بینی شما قطع می شود.
۵. چای داغ
گاهی اوقات اثرگذاری نوشیدنی های داغ مثل چای از نوشیدنی های سرد بهتر است، زیرا بخار و گرما به مجاری تنفسی و بینی وارد می شود و راه آن ها را باز می کند. علاوه بر این برخی از دمنوش های گیاهی دارای خاصیت ضد گرفتگی هستند. به همین دلیل از گیاهانی مثل نعناع، زنجبیل و گزنه استفاده کنید که دارای خاصیت ضد التهابی هستند. یک فنجان چای گیاهی داغ بدون کافئین تهیه کنید و پیش از نوشیدن، بخار آن را استنشاق کنید. بیشتر اوقات ممکن است همراه با آبریزش بینی درگیر گلو درد نیز شده باشید، به همین خاطر توصیه می کنیم که چای داغ میل کنید. مصرف این نوشیدنی موجب تسکین گلو درد می شود.
۶. مصرف غذاهای تند
غذاهای تند و ادویه دار آبریزش بینی را بیشتر می کنند. در واقع اگر نشانه های گرفتگی بینی دارید، مصرف غذاهای تند به باز شدن مجاری بینی کمک می کنند. اگر غذاهای تند دوست دارید، این روش را مدتی امتحان کنید. اما اگر عادت به مصرف غذاهای تند ندارید، مقداری ادویه تند امتحان کنید تا متوجه شوید برایتان مفید است یا خیر. ادویه هایی مانند فلفل قرمز، فلفل تند و هانبرو، زنجبیل و ترب کوهی برای تسکین مشکلات سینوسی بسیار مناسب هستند.
۷. بابونه
بابونه دارای خاصیت آنتی هیستامینی است که برای تسکین نشانه های آلرژی مورد استفاده قرار می گیرد. اگر در قسمتی از پوست خود به خاطر حساسیت التهاب و تورم دارید، اندکی از گیاه بابونه را له کنید و از آن به عنوان ضماد کمک بگیرید. با این کار می توان التهاب را کاهش داد. این چای را در روز دو یا سه بار مصرف کنید. گاهی اوقات ممکن است بابونه در افراد حساس موجب بروز آلرژی شود. اگر با مصرف بابونه نشانه های حساسیت در بدن شما ایجاد شد، مصرف این دمنوش را قطع کنید.
۸. کپسایسین
علت تندی فلفل ماده ای به اسم کپسایسین است. این ماده برای درمان پسوریازیس و دردهای عصبی مورد استفاده قرار می گیرد. ولی اگر آن را روی بینی خود بزنید، به قطع آبریزش بینی نیز کمک خواهد کرد. مطالعات متعدد نشان می دهد که برای درمان آبریزش بینی، میزان تأثیرگذاری کپسایسین از داروی بودزوناید بیشتر است.
۹. سینوس شور
یکی از روش های بسیار شایع برای برطرف کردن مشکلات سینوسی و قطع کردن آبریزش بینی استفاده از سینوس شور است. این وسیله به قوری کوچک شبیه است که لوله بسیار بلندی دارد. باید محلول آب نمک گرم را در داخل ظرف بریزید، سپس این محلول را از یک سوراخ بینی به سوراخ دیگر بینی خود وارد کنید و از سوراخ دیگر آن را بیرون بریزید. این کار موجب تمیز شدن سینوس های شما می شود. برای استفاده دقیق از این محصول دستورالعمل های درون جعبه را با دقت مطالعه کنید. استفاده غلط از این محصول احتمال دارد آبریزش بینی یا عفونت سینوسی شما را تشدید کند. به همین دلیل بهتر است به جای آب شیر، از آب مقطر یا آب استریل کمک بگیرید.
۱۰. آویشن
یکی از گیاهانی که برای قطع آبریزش بینی مورد استفاده قرار می گیرد، آویشن است. آویشن دارای خواص ضدعفونی کنندگی است و برای پاکسازی عفونت نیز کاربرد دارد. تحقیقات نشان می دهد که آویشن در برابر قارچ ها، ویروس ها و باکتری ها از خواص ضد میکروبی برخوردار است. مصرف دو تا سه بار در روز از این دمنوش، به کاهش آبریزش بینی و عطسه کمک زیادی می کند.
توصیه هایی مهم برای قطع آبریزش بینی
برای قطع آبریزش بینی نکات زیر را در نظر داشته کنید:
- در خانه بمانید و استراحت کنید تا مشکل شما کاملا برطرف شود: گاهی اوقات که آبریزش بینی دارید و حضور در جمع یا دورهمی برای شما دشوار و سخت است می توانید در خانه استراحت کنید. چرا که دوره نقاهت شما باید کاملا طی شود.
- از دستمال نرم و حاوی اسانس روغنی استفاده کنید: زمانی که آبریزش بینی دارید دائما باید با دستمال پوست خود را بمالید تا بینی شما تمیز گردد. گاهی اوقات این کار برای شخص سخت است. به همین دلیل پیشنهاد می کنیم از دستمال هایی استفاده کنید که نرم هستند و اسانس روغنی دارند. با این کار پوست تحریک نمی شود.
- بهترین روش ها را پیش از خواب استفاده کنید: خواب برای بهبود سرماخوردگی بسیار مفید است. به همین خاطر به بهبود سلامت روحی و جسمی شخص بسیار کمک می کند. زمانی که می خواهید استراحت کنید برای قطع آبریزش بینی از بهترین روش استفاده کنید تا خواب شما باکیفیت باشد و سریع تر بهبود پیدا کنید.
چند راهکار مفید خانگی برای قطع آبریزش بینی ناشی از سرماخوردگی
- سیر: این ماده مهم غذایی خواص ضد میکروبی و ضد عفونی کنندگی دارد و به تقویت سیستم ایمنی بدن نیز کمک می کند.
- هیدراته نگه داشتن بدن: آبرسانی به بدن یا هیدراته نگه داشتن آن با نوشیدن آب یا دمنوش های گیاهی به مبارزه با احتقان و رقیق شدن مخاط کمک می کند.
- مصرف مکمل روی: مکمل های روی به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می کنند تا سرماخوردگی و آبریزش بینی سریع تر درمان شود.
- بخور گرم: همان طور که اشاره کردیم با استنشاق بخار آب گرم آبریزش و احتقان بینی شما رفع می شود. علاوه بر این موجب می شود راحت تر نفس بکشید.
برای قطع آبریزش بینی ناشی از آلرژی چه راهکارهایی پیشنهاد می شود؟
- اگر به پوست و موی حیوانات حساسیت دارید، از لمس حیوانات خانگی پرهیز کنید.
- اگر در فضای باز کار می کنید باید از ماسک استفاده کنید.
- اوایل صبح و روزهایی که تعداد گرده ها در محیط بیرون زیاد است، منزل بمانید.
- بلافاصله بعد از آمدن به خانه لباس های خود را عوض کنید و دوش بگیرید.
- در فصل هایی که آلرژی شما شدید است پنجره ها را ببندید و تا حد لزوم از تهویه مطبوع استفاده کنید.
چگونه از آبریزش بینی پیشگیری کنیم؟
رعایت بهداشت فردی و پیشگیری از انتشار میکروب ها و محرک ها از مهم ترین نکاتی است که باعث جلوگیری از آبریزش بینی، آلرژی و عفونت می شود. از این طریق می توان تا حد زیادی از آبریزش بینی جلوگیری کرد. گاهی اوقات آبریزش بینی نشانه یک بیماری مسری است. در ادامه به نکات مهم پیشگیری از انتشار میکروب ها اشاره خواهیم کرد:
- زمانی که عطسه و سرفه می کنید، دهان و بینی خود را با آرنج یا دستمال بپوشانید.
- سطوح پر تماس خانه یا محل کار مثل دستگیره درها را ضدعفونی کنید.
- به طور منظم ورزش کنید تا گردش خون شما بهبود پیدا کند.
- غذاهای مقوی و سالم را در برنامه غذایی خود قرار دهید تا سیستم ایمنی بدن شما تقویت شود.
- بعد از اینکه بینی خود را پاک کردید، دستمال استفاده شده را دور بیندازید.
- از افرادی که نشانه های سرماخوردگی دارند دوری کنید.
- دست های خود را به طور مرتب با آب و صابون بشویید.
برای قطع آبریزش بینی باید به چه پزشکی مراجعه کرد؟
به طور معمول آبریزش بینی خود به خود قطع می شود، ولی در صورت تداوم و بروز دیگر نشانه ها، پزشک عمومی می تواند به فرد کمک کند. اگر مشخص شود که آبریزش بینی به علت یک بیماری بسیار جدی است، معمولا پزشک شما را به یک متخصص گوش، حلق و بینی ارجاع می دهد. اگر آبریزش شما خود به خود برطرف نشود باید به پزشک مراجعه کنید، در موارد زیر بهترین راه حل مراجعه به متخصص است:
- نشانه ها شدید و غیر معمول هستند.
- نشانه ها بیشتر از ده روز ادامه دارند و به هیچ عنوان بهبودی در شخص مشاهده نمی شود.
- اگر فکر می کنید که یک شی خارجی در بینی کودک شما گیر کرده است.
- آبریزش بینی کودک شما تنها در یک طرف بینی مشاهده می شود و آبریزش سبز، بد بو و خونی است.
در این موارد پزشک با معاینه بالینی مطمئن می شود که آبریزش نشانه یک بیماری جدی است یا خیر؟ علاوه بر این پزشک ممکن است قرص آنتی هیستامین را برای بیمار تجویز کند. توجه داشته باشید این قرص بدون نسخه پزشک نیز قابل خریداری است.
