در این بخش شما را با یکی از اوامر حقوقی آشنا می کنیم و توضیح های لازم را درباره این امر به شما می دهیم و شما را از راز و رمز های این امر حقوقی آگاه می کنیم.
آشنایی با امور حسبی
این امور مربوط به احوالات شخصی است و اموری مانند قیوم بودن، ترکه از میت، مفقود الاثر، محجورین و اموری مانند این ها می پردازد و دادگاه مکلف است بدون این که درباره این امور اختلاف و مرافعه ای بین دو طرف بوجود بیاید به آن رسیدگی کند.
مراجع حق دخالت
در این امور ۴ مرجع حق دخالت دارند. در واقع رسیدگی به این امور مربوط به چهار مرجع می باشد که شامل دادسرا ها، شورای حل اختلاف، دادگاه های خانواده و داد گاه های عمومی است. با این حال رئیس کل محاکم تهران اعلام می دارد که با ایجاد مجتمع قضایی مخصوص این امور پرونده هایی که مربوط به این امور می باشند به صورت تخصصی مورد رسیدگی قرار می گیرد.
تعریف حسبه
در نظر داشته باشید که حسبه تعاریف بسیار زیادی دارد که در ادامه به بررسی آن ها می پردازیم.
حسبه در لغت
این واژه از احتساب گرفته می شود و به معنای شمردن است. حسب از همین واژه احتساب گرفته می شود و به معنای شمردن افتخارات می باشد. خود واژه احتساب به معنای پاداش خواهی می باشد حسبه هم باز داشتن از کار زشت و نا پسند است و هم معنای اجر و ثوابی است که خداوند به مؤمنان می دهد. در واقع معنای امر به معروف و نهی از منکر نیز دارد.
حسبه در اصطلاح قانونی
حسبه در اصطلاح قانون به اموری گفته می شود که در دادگاه ها باید بدون ملاحظه ها مورد بررسی قرار بگیرد و تصمیمی در این مورد گرفته شود. حسبه از وزن ترمه به مفهوم اعتراض و تعرض به اموری گرفته شده است و امور حسبی اموری است که اقدام مقامات رسمی در آن ها حاجت به تظلم و شکوری ندارد و مقام هایی که صلاحیت دارند می توانند متصدی این اوامر شوند.
نکته : در نظر داشته باشید که در امور حسبی رفع الامرالی الحاکم شرط نیست و همچنین محجور می تواند از قیوم خود به دلیل ندادن خرجی شکایت کند (ماده ۹۶ قانون)، و یا در مورد خیانت افراد در صورتی که عدم لیاقت وصی و قیوم را امین منضم به ولی قهری در امور قانون حسبی، آیین دادرسی مدنی قرار شده است مانند ماده ۴۷ قانون اوامر حسبی در مورد مرافعه و منازعه صورت بگیرد.
قانون حاکم بر امور حسبی
رسیدگی به این امور تابع قوانین و مقررات امور حسبی است مگر این که خلاف آن تصریح شده باشد. افراد باید از قوانینی که در داد سرا ها،شورای حل اختلاف و دادگستری ها برای این امور داده می شود تبعیت کنند و مطابق همان عمل کنند. در غیر این صورت جرم مرتکب شده و مجازات عدم پیروی از قوانین در انتظار آن ها خواهد بود.
مرجع صالح
در نظر بگیرید که این امور در دادگاه های حقوقی بررسی می شوند و باید یک مرجع صالح داشته باشند تا بتوانند تصمیم های درست و منطقی بگیرند و بر اساس حق قضاوت کنند تا حق افراد ضایع نشود.
دامنه اختیارات
در نظر داشته باشید که قاضی در این امور یک سری اختیاراتی دارد. این امور بر حسب نوعشان اختیاراتی به قاضی می دهند. برای مصالح اجتماعی اختیار های قاضی آزاد است و هر نوع تحقیق را بدون درخواست اصحاب دعوا به عمل میاورد و در تمام موارد رسیدگی می تواند دلایلی را که مورد استناد است را قبول کند. در نظر داشته باشید که دادستان در برابر این امور مانند ترکه میت، قیومیت و… یک سری وظایف دیگری دارد این وظایف برابر بند ۳ ماده ۸۴ قانون آیین دادرسی مدنی در جهاتی که از نظر قانونی شامل مواردی مانند جنون، صغل، عدم رشد و حکم ورشکستگی نداشته باشد ایرادی مبنی بر عدم اهلیت پذیرفته خواهد شد و می تواند رد دعوی کند. باید بدانید که نماینده قانونی دادستان می تواند همان دعوی را مطرح کند و خود شخص نیز پس از رد اهلیت می تواند اقامه دعوی کرده و مطابق با قانون ۸۶ آیین دادرسی مدنی چنانچه فرد خوانده شده اهلیت نداشته باشد رد دعوی خواهد شد در نهایت دادگاه به دادستان اطلاع می دهد تا برای محجور قیم تعیین شود که مطابق با قانون ۵۶ امور. ح است.
