خشکی مغز یکی از مشکلاتی می باشد که هر فردی در طول زندگی خود ممکن است با آن مواجه شود. احتمالا بارها در مطالب مربوط به سلامتی در مورد خشک شدن مغز شنیده اید. جالب است بدانید که مغز مزاحی سرد و تر دارد. زیرا انجام فعالیت های مختلف شیمیایی موجب بالا رفتن حرارت مغز می شود. درنتیجه مغز برای کارکرد بهتر خود به رطوبت و سرما نیاز دارد. دقیقا مانند یک موتور صنعتی که برای کارکرد بهتر خود مرتبا باید خنک شود.
عوامل زیادی دست به دست هم می دهند و خشکی مغز را به وجود می آوردند. روش های مختلفی برای درمان خشک شدن مغز وجود دارند. در این مقاله می خواهیم به معرفی علایم خشکی مغز، علت ها و انواع روش های درمانی آن بپردازیم.
فهرست موضوعات این مطلب
خشکی مغز چیست؟
خشکی مغز به حالتی می گویند که در آن رطوبت مغز کاهش یافته و اجزای آن دچار خشکی و کمبود آب می شوند. خشک شدن فضای مغز می تواند عملکرد مغز را مختل کند. زیرا در این حالت مغز نمی تواند فعالیت معمولی خود را انجام دهد. درنتیجه شاهد کاهش فعالیت های مغزی و اختلال در انجام آن ها خواهیم بود.
خشک شدن مغز باعث خشک شدن مخاط، چشم ها، حلق، دهان، پوست، موها و … می شود. افرادی با سن بالا بیشتر در معرض ابتلاء به این اختلال قرار دارند. در واقع هرچه سن بالاتر می رود، احتمال دچار شدن به خشکی مغز نیز بیشتر می شود.
چگونه بفهمیم فردی به خشکی مغز دچار شده است؟
گاهی اوقات پیش آمده که به خشکی مغز دچار شده اید، بدون آن که خودتان فهمیده باشید. ممکن است برای درمان یکی از عوارض و نشانه های این عارضه روش های درمانی مختلفی را نیز امتحان کرده باشید. اما بیشتر این مشکلات یک دلیل ساده دارند و آن خشک شدن مغز است. با رفع خشکی مغز می توانید بسیاری از مشکلات ناشی از آن را به خوبی رفع کنید.
برای آنکه بهتر و سریع تر بتوانید خشک شدن مغز را تشخیص دهید، باید با علایم آن آشنا باشید. در ادامه می خواهیم برخی از مهم ترین و بارزترین نشانه های خشکی مغز را به شما معرفی کنیم.
تاثیرات خشکی مغز در خلق و خوی افراد
یکی از مهم ترین نشانه های خشکی مغز، ایجاد تغییرات شدید و ناگهانی در خلق و خوی افراد است. کسانی که دارای مغزی خشک هستند، خلق و خوی بسیار تندی دارند. یعنی موضوعات و مسائل بسیار کوچک و پیش پا افتاده ای می تواند به شدت آن ها را عصبانی و ناراحت کنند.
عدم انعطاف پذیری و تعصبات شدید از دیگر نشانه های این بیماری است. زیرا افراد خشک مغز توانایی فهم و درک مسائل جدید را به اندازه افراد دیگر ندارند. لجوج و یک دنده بودن این افراد هم سبب ناراحتی دیگران و هم اذیت شدن خودشان خواهد شد.
دلایل بروز خشکی مغز و چگونگی پیشگیری از آن
شاید این سوال نیز برای شما پیش آمده باشد که چگونه می توان از بروز خشکی مغز جلوگیری کرد؟ اصلا چه عواملی باعث ایجاد این عارضه می شوند؟ در ادامه می خواهیم دلایل بروز این بیماری و علت های آن را به صورت کامل به شما معرفی کنیم. این گونه می توانید با مراقبت از خود، از ابتلاء به خشک شدن مغز جلوگیری نمایید.
عدم داشتن خواب کافی و مفید
کسانی که به هردلیلی در یک برهه زمانی خواب کافی نداشته اند، مستعد ابتلاء به خشکی مغز هستند. داشتن خواب شبانه بسیار مهم است. به صورتی که خواب روزانه هم نمی تواند آن را جبران کند. افرادی که به واسطه شغل خود و یا مشغله های دیگر خواب شبانه کافی ندارند، به این عارضه مبتلا خواهند شد. عدم داشتن خواب کافی می تواند موجب ایجاد سردرد و عدم تمرکز شود. بنابراین این افراد نمی توانند در کارهای روزمره شان عملکرد خوبی از خود نشان دهند.
ننوشیدن آب کافی و هیدراته نشدن بدن
عدم ننوشیدن آب کافی از دیگر دلایل بروز خشکی مغز است. هنگامی که بدن دچار کم آبی می شود، مسلما خونرسانی در بدن هم مختل خواهد شد. در نتیجه آب، اکسیژن و مواد مغذی لازم به مغز نمی رسند. هیدراته نبودن بدن از دیگر دلایل بروز علایمی مانند خشکی چشم و خشکی دهان در این عارضه است.
خورد و خوراک ناسالم، از دلایل عمده خشکی مغز
صنعتی شدن خورد و خوراک بیشتر از هر عامل دیگری باعث بروز خشکی مغز می شود. امروزه بیشتر افراد با مشغله هایی که دارند، از فست فودها و غذاهای فرآوری شده استفاده می کنند. این غذاهای حاوی مقادیر بالایی از روغن مصنوعی و ادویه های مختلف هستند. بنابراین اصلا جای تعجب ندارد که امروزه این عارضه توانسته تا این حد فراگیر شود. زیرا بیشتر افراد تغذیه ای ناسالم دارند.
عدم داشتن فعالیت های بدنی مناسب
گاهی اوقات مشغله های زندگی و کار زیاد فرصتی برای ورزش کردن و تفریح برای آدم باقی نمی گذارد. عدم فعالیت بدنی مناسب باعث ایجاد خشکی مغز می شود. زیرا خونرسانی در این افراد با مشکل مواجه خواهد شد.
ورزش و تفریح می توانند سطح استرس و اضطراب فرد را پایین آورده و هورمون های بدنی را تنظیم کنند. درنتیجه خواب فرد نیز تنظیم خواهد شد. منظور از تفریح، تفریح هایی سالم همانند کوهنوردی، طبیعت گردی، کمپ زدن و … است. ورزش هایی مانند پیلاتس، یوگا، مدیتیشن، دوچرخه سواری، پیاده روی، دو و… برای درمان این بیماری بهترین گزینه هستند.
تنفس نامناسب
تنفس نامناسب به مرور زمان احتمال ابتلاء به خشکی مغز را افزایش می دهد. منظور از تنفس نامناسب، تنفس هوای آلوده و ناسالم است. امروزه بیشتر افراد در شهرها زندگی می کنند. دود کارخانه ها و خودروها بیشتر از هر عامل دیگری می تواند سبب ناسالم شدن هوا و آلودگی آن شوند. درنتیجه افراد همواره در معرض این هوای آلوده و بیماری زا قرار دارند. رسیدن هوای سالم، پاکیزه و پر از اکسیژن به ریه ها برای سلامتی بدن و مغز بسیار ضروری است. به همین دلیل افرادی که در روستاها و یا مناطقی با آب و هوای پاکیزه زندگی می کنند، بسیار کمتر دچار خشکی مغز می شوند.
مشکلات گوارشی، دلیل بروز خشکی مغز
مشکلات گوارشی همانند یبوست و اسهال می توانند باعث ایجاد خشکی مغز شوند. یبوست مانع از دفع مدفوع و دفع سموم مختلف بدن خواهد شد. درنتیجه این سموم خطرناک همواره در بدن باقی مانده و باعث مشکلاتی همچون خشک شدن مغز می شوند. اسهال بیشتر از هر عامل دیگری باعث هدر رفتن آب بدن خواهد شد. درنتیجه بدن در هنگام اسهال با کمبود آب مواجه می شود. بهتر است در زمان اسهال شدن آب بیشتری را مصرف کنید. البته مصرف آب می تواند یبوست را نیز درمان کند. بنابراین در هر صورت مصرف آب را فراموش نکنید.
اعراض نفسانی باعث خشکی مغز می شود
اعراض نفسانی از دیگر دلایل ابتلاء به خشکی مغز است. برخی از افراد همواره خود را با شرایط هیجانی، استرس زا و ناراحت کننده مواجه می کنند. استرس، عصبانیت و ناراحتی باعث وارد شدن فشار به مغز و درنتیجه خشک شدن آن می شود. سعی کنید در هر حالتی آرامش خود کرده و جهت کاهش استرس و اضطراب خود کوشا باشید.
استفاده از برخی مواد و داروهای شیمیایی خاص
ممکن است مصرف برخی از داروهای شیمیای و یا ابتلاء به برخی از بیماری های دیگر باعث ایجاد خشکی مغز شوند. در واقع خشک شدن مغز و کاهش رطوبت آن از عوارض این داروهای شیمیایی می باشد. سعی کنید حدالامکان برای درمان مشکلات سلامتی خود از داروهای گیاهی سالم استفاده کنید. زیرا این داروها عارضه ای همچون خشکی مغز را ایجاد نخواهند کرد. اگر امکان مصرف داروهای گیاهی را ندارید، از پزشک خود بخواهید از تجویز داروهای خشک کننده مغز برای شما خودداری کند.
علائم ظاهری در افراد مبتلا به خشکی مغز
علائم ظاهری خشکی مغز کم نیستند. البته این علائم ظاهری در افراد گرم مزاج و سرد مزاج تا حدودی با هم فرق می کنند. خشک شدن چشم ها و زرد شدن سفیدی آن ها، رنگ پریدگی، پف کردن سر و صورت، آبریزش و ترشحات بینی جزء این علایم هستند. البته ممکن است تنها یکی دوتا از این نشانه ها در یک شخص بروز کند. بنابراین قرار نیست که این عارضه سبب بروز تمامی این نشانه ها در یک فرد شود.
به هم خوردن خواب شبانه
از دیگر نشانه های مهم خشکی مغز، نداشتن خواب کافی و مفید است. افراد خشک مغز به اختلالات مختلف خواب دچار می شوند. برخی از این افراد خیلی راحت می خوابند. اما بعد از یکی دو ساعت بیدار شده و کابوس های شدیدی می بینند. برخی از افراد نیز کلا به خواب نمی روند و خوابیدن آن ها ممکن است چندین ساعت طول بکشد.
خشکی مغز می تواند هشت ساعت خواب مفید شبانه را به 4 ساعت کاهش دهد. بی خوابی خود می تواند مشکلات بیشتری را برای این افراد به وجود بیاورد. مصرف کافئین و استفاده زیاد از گوشی می تواند این وضعیت را بدتر کند.
ابتلاء به اضطراب و استرس روزمره و نشان دادن واکنش های شدید
افرادی که دچار خشکی مغز هستند، همواره با استرس و اضطراب شدیدی مواجه می شوند. این افراد در موقعیت های حساس بیشتر از دیگران از خود واکنش نشان می دهند. استرس زیاد می تواند سبب ریزش مو و ناخن جویدن در این بیماران شود.
وقتی مغز خشک می شود در مواقع حساس نمی تواند درست تصمیم بگیرد و آرامش خود را حفظ کند. بنابراین بروز این علایم و نشانه ها کاملا منطقی خواهد بود. خشک شدن مغز اگر در سطح شدیدی به وجود بیاید، سبب ایجاد واکنش های شدید در فرد می شود. در واقع این افراد در مواجهه با شرایط استرس زا، هیجان بیشتری از خود بروز می دهند.
درون گرا و اجتماعی نبودن
از دیگر علائم وجود خشکی مغز می توان به درون گرا شدن و دوری از اجتماع اشاره کرد. افراد خشک مغز علاقه زیادی به حضور در جمع های شلوغ و پرشور نخواهند داشت. در عوض این افراد ترجیح می دهند که همواره تنها بوده و اوقات خود را به تنها به سر ببرند. یکی از دلایل بروز این اتفاق، عدم کارکرد درست مغز و دوری از هیجان ها و استرس ها است. زیرا مغز ترجیح می دهد که در آرامش کامل حضور داشته باشد. وارد شدن به اجتماع و فعالیت زیاد می تواند هیجان این افراد را بیشتر کند.
مطلب مشابه: معرفی دمنوش های ضد استرس؛ 20 دمنوش برای رفع اضطراب
روش های درمان خشکی مغز
حال که با علایم و نشانه های خشکی مغز آشنا شدید، بد نیست در مورد روش های درمان آن نیز بیشتر بدانید. احتمالا می دانید که اولین و مهم ترین قدم در درمان یک اختلال، تشخیص درست آن است. اگر بیشتر علایم خشک شدن مغز را دارید، بهتر است جهت درمان هرچه سریع تر آن اقدام کنید.
روش های درمانی این اختلال بیشتر مختلف و متفاوت هستند. بنابراین افراد می توانند راه های مختلف درمانی را امتحان کنند. بیشتر این درمان ها بر اساس علم طب سنتی هستند. در واقع طب سنتی بهترین راهکارها را برای رفع خشکی مغز ارائه داده است. در ادامه به برخی از این روش های درمانی می پردازیم.
درمان خشکی مغز از طریق تغذیه
اصلاح تغذیه اولین و مهم ترین روش درمان خشکی مغز است. زیرا نوع تغذیه و غذاهایی که ما می خوریم تاثیر مستقیم بر میزان رطوبت مغز دارند. در این روش درمانی تاکید بر طبیعی خوری و سالم خوری است. بنابراین مصرف غذاهای پخته را کاهش و غذاهای خام را افزایش دهید.
تا حد امکان غذاهای سنتی مانند آب قلم، کله پاچه، آبگوشت، قرمه سبزی، فسنجان و … را مصرف کنید. از مصرف غذاهای فرآوری شده بپرهیزید. مصرف غذاهای آبکی را همیشه در برنامه غذایی خود داشته باشید. غذاهایی همانند سوپ و آش بسیار مفید خواهند بود. در عوض غذاهای خشک می توانند رطوبت مغز را کاهش دهند. مصرف زیاد کافئین می تواند علایم خشکی مغز را تشدید کند.
مصرف میوه ها و سبزیجات فیبردار
مصرف میوه ها و سبزیجات نقش بسیار مهم و حیاتی در درمان خشکی مغز دارند. سبزیجاتی مانند کاهو، کرفس، اسفناج، هویج و … بسیار مفید خواهند بود. میوه هایی مانند گلابی، انگور، سیب، هندوانه، انبه و … می توانند به روند بهبودی این بیماری کمک کنند.
مصرف آبمیوه های طبیعی می تواند آب و رطوبت مورد نیاز مغز را تامین نماید. بنابراین خودتان در خانه آبمیوه طبیعی درست کنید. میوه های فیبردار سلامت گوارش را تضمین کرده و سبب رفع یبوست می شوند. سعی کنید مصرف سبزیجات و میوه هایی که آب زیادی دارند را در اولویت قرار دهید.
مطلب مشابه: چگونه یبوست را درمان کنیم + روش های درمان طبیعی و طب سنتی
درمان خشکی مغز با عرق های گیاهی
عرق های گیاهی گزینه بسیار خوبی برای درمان خشکی مغز هستند. البته به شرطی که این عرق ها را به صورت کاملا خالص و صد در صد طبیعی تهیه کنید. عرق هایی مانند گلاب، بهار نارنج و بیدمشک برای رفع خشکی مغز بی نظیر هستند.
این عرقیات می توانند مانع از هدر رفتن رطوبت بدن و در نتیجه خشک شدن مغز می شوند. البته مراقب باشید که در مصرف عرق های گیاهی زیاده روی نکنید. زیرا این عرق ها به همان اندازه که مفید هستند، در صورت مصرف زیاد می توانند مضر عمل کنند. مصرف عرق به صورت رقیق شده و ترکیب آن با آب بهتر است. زیرا باعث اذیت شدن معده نمی شود.
استفاده از روغن های طبیعی گیاهی و حیوانی
غذاهایی که دارای چربی مصنوعی مانند روغن جامد و روغن مایع هستند، خشکی مغز را به شدت افزایش می دهند. غذاهای فست فودی شامل مقادیر فراوانی از این روغن ها می باشند. بهتر است مصرف روغن های گیاهی و روغن های حیوانی طبیعی را در دستور کار خود قرار دهید. روغن زیتون، روغن کنجد، شحم گاو، روغن زرد حیوانی و … بهترین جایگزین برای روغن های ناسالم هستند.
برای سرخ کردن غذا از روغن زیتون های مخصوص سرخ کردن استفاده کنید. روغن کنجد برای درست کردن سالادهای خوشمزه بهترین انتخاب است. برای درست کردن غذاهای سنتی و پخت و پز می توانید از روغن های اصیل حیوانی بهره ببرید. دقت کنید که حتما این روغن ها را از مراکز و فروشگاه های معتبر تهیه کنید.
نوشیدن آب کافی در طول روز
هر چقدر هم که مواد غذایی مختلف را مصرف کنید، باز هم نوشیدن آب جهت درمان خشکی مغز در اولویت قرار دارد. پزشکان توصیه می کنند که تمامی افراد در طول روز حداقل باید 8 الی 12 لیوان آب بنوشند. البته مصرف آب در روزهای تابستان هنگامی که تعریق زیاد است باید بیشتر شود.
احتمالا شما نیز این تجربه را داشته اید روزهایی که آب کم مصرف کرده اید سردرد به سراغتان آمده است. اگر به این سردردهای ناشی از کمبود آب توجه نکنید به مرور زمان به خشکی مغز مبتلا خواهید شد.
اگر نمی توانید آب زیادی مصرف کنید، شربت های مختلف را جایگزین نمایید. مثلا می توانید شربت خانگی توت فرنگی و آلبالو درست کنید. مصرف خاکشیر و تخم شربتی هم به هیدراته شدن بدن کمک خواهند کرد.
مصرف شیره بادام جهت افزایش رطوبت مغز
شیره بادام از قدیم الایام توسط پزشکان طب سنتی جهت درمان خشکی مغز توصیه شده است. بادام با رطوبت طبیعی که دارد جزء مفیدترین دانه ها برای درمان این اختلال می باشد. برای درست کردن شیره بادام ابتدا 21 عدد بادام را با استفاده از خرد کن به صورت کامل آسیاب کنید. سپس پودر بادام را با سه قاشق عسل طبیعی به خوبی مخلوط نمایید.
برای رقیق کردن مخلوط، کم کم به آن آب اضافه کنید. استفاده از دستگاه مخلوط کن برای میکس کردن ترکیب فوق توصیه می شود. حتما شیره بادام را به صورت روزانه مصرف کنید. این شیره می تواند طبع سرد را در بدن کاهش داده و خشکی مغز را به صورت کامل برطرف نماید.
تنظیم خواب با دمنوش های گیاهی
خواب با خشکی مغز رابطه بسیار تنگاتنگی دارد. همانطور که بی خوابی از علائم خشک شدن مغز است، تنظیم کردن آن می تواند سبب رفع این اختلال شود. اما تنظیم کردن خواب برای افراد کار آسانی نیست. در این رابطه دمنوش های گیاهی می توانند بسیار مفید و کمک کننده باشند.
این دمنوش ها نه تنها می توانند رطوبت بدن را افزایش دهند. بلکه با ترکیب شیمیایی خود، سبب کاهش استرس و اضطراب در فرد خواهند شد. در نتیجه مصرف دمنوش های گیاهی یک ساعت قبل از خواب توصیه می شود. دمنوش هایی مانند بابونه، گل گاوزبان، دارچین، لیمو به اسطوخودوس، پونه و … بسیار آرام بخش و خواب آور هستند.
درمان خونی خشکی مغز
تا اینجای مقاله در مورد روش های درمان خشکی مغز با تغذیه حرف زدیم. اما جالب است بدانید که رفع این اختلال روش های خونی هم دارد. هدف از انجام این روش ها، افزایش خونرسانی به مغز است. زالو درمانی یکی از راه های افزایش خونرسانی می باشد.
برای اینکار زالوها را در قسمت پشت گوش قرار می دهند. این کار انسداد رگ های خونرسان به مغز را برطرف خواهد کرد. مصرف غذاهای خون ساز مانند اسفناج و جگر می تواند موجب رفع کم خونی و رنگ پریدگی در این افراد شود. کمبود آهن خون برای افراد مبتلا به خشکی مغز مضر است. این افراد می توانند مکمل های حاوی فولیک اسید را مصرف نمایند.
درمان های موضعی
درمان خشکی مغز با روش های موضعی هم قابل انجام است. برای این کار از روغن های طبیعی استفاده می کنند. مالش روغن هایی مانند روغن بنفشه، روغن کاهو، روغن زیتون و روغن سیاه دانه در علم طب سنتی توصیه شده است. برای این کار لازم است دستتان را به مقداری روغن طبیعی آغشته کنید. سپس نواحی شقیقه ها، ملاج پشتی و ملاج جلویی را به آرامی ماساژ دهید. 2 الی 3 دقیقه ماساژ کافی خواهد بود.
علاوه بر ماساژ این نقاط می توانید شبانه موقع خواب دو قطره روغن بنفشه یا روغن کاهو را داخل سوراخ بینی بچکانید. سپس غضروف بینی را به آرامی ماساژ دهید تا روغن به خوبی نفوذ کند. آب درمانی از دیگر روش های درمان موضعی این عارضه است. شنا کردن در استخر و استحمام در وان آب گرم یا شیر مفید خواهد بود.
تاثیر شرایط جوی در درمان خشکی مغز
شاید عجیب باشد اما شرایط جوی تاثیر مهمی بر ابتلا افراد به خشکی مغز دارد. کسانی که در آب و هوای مرطوب و نم دار زندگی می کنند، بسیار کمتر به این عارضه مغزی دچار می شوند. اما افرادی که در نواحی گرم و بیابان ها زندگی می کنند بیشتر به این عارضه مبتلا خواهند شد.
اگر شما نیز جزء این دسته از افراد هستید توصیه ما این است که محل زندگی خودتان را عوض کنید. مثلا می توانید برای زندگی به نواحی رطوبت دار مهاجرت نمایید. اگر امکان مهاجرت را ندارید، طبیعت گردی و مسافرت به مکان های خوش آب و هوا را در برنامه خود قرار دهید.
