هدهد در کشتزارهای پهن با چمن های کوتاه یا مراتع بایر زندگی می کند و اکثر وقت خود را روی زمین برای تغذیه از حیوانات و کرم ها استفاده می کند. در این مطلب با مشخصات و ویژگی های پرنده هد هد بیشتر آشنا می شوید.
آشنایی با پرنده هد هد
پرنده هد هد که با اسامی شانه به سر، پوپک و مرغ سلیمان هم شناخته می شود. پرنده ای زیبا و خیره کننده از راسته سبزقباسانان می باشد. این گونه باقی مانده از خانواده زیستی هدهدیان است. زیستگاه هدهد در آسیا، شمال افریقا، اروپا، ماداگاسکار می باشد.
اکثر هدهدهای شمال آسیا و اروپا در زمستان به نواحی گرم مهاجرت کرده و گروه افریقایی نیز تمام سال را در یک جا زندگی می کنند. این پرنده در بیشتر نواحی دیگر از جمله آلاسکا به صورت سرگردان دیده می شود. اندازه هدهد ۲۵-۲۹ سانتی متر است و طول بال های پرنده به ۴۴-۴۸ سانتی متر می رسد.
پرنده هد هد به رنگ های سیاه و سفید و صورتی در حقیقت یکی از بی اشتباه ترین پرندگان می باشد. به ویژه پرواز نامنظم هد هد بی نظیر است. می توان آن را به عنوان پروانه ای غول پیکر تصور کرد. کاکل شانه مانند هدهد بیشتر مواقع بسته بوده و گاه در هنگام بروز خطر آن را باز می کند.
این پرنده دارای سر و بدن قهوه ای مایل به صورتی کم رنگ، دم و بال ها با راه راه عرضی پهن سیاه و سفید، کاکل بلند با پرهای بلند نوک سیاه و منقار دراز و خمیده می باشد که از آن برای خارج کردن کرم ها و حشرات از حفره های زمین استفاده می کند. هدهد ماده موقع لانه سازی و پرورش جوجه ها از انتهای بدن ترشحات بدبویی خارج می کند که سبب می شود بوی بدی از لانه خارج شود.
این بو شکارچی های این پرنده و انگل ها را فراری می دهد و خواص ضد میکروبی دارد. این ترشحات با خارج شدن جوجه ها از آشیانه متوقف می شود. در حالی که اکثر افراد تصور می کنند بوی بد به خاطر مدفوع این پرنده است. قابل ذکر است پرنده هدهد بیشتر روی زمین و در فضای باز غذا جستجو می کند.
پرواز این پرنده کند و موجی شکل توام با باز و بسته کردن آهسته بال ها می باشد. تشخیص پرنده هد هد بسیار راحت است. نر و ماده همشکل بوده و نشانه تشخیص آن ها سر و بدن حنایی کم رنگ، دم و بال ها راهراه عرضی پهن سیاه و سفید و کاکل بلند بر سر می باشد.
هد هد با پرهای بلند نوک سیاه، منقار دراز و خمیده بیشتر روی زمین و در فضای باز تغذیه می کند. این پرنده بیشتر روی زمین های باز و پر درخت مشاهده می شود. در ادامه بیشتر با مشخصات و ویژگی های پرنده هدهد آشنا می شوید.
مشخصات پرنده شانه به سر
پرنده نر و ماده شانه به سر همشکل هستند و هنگام هیجان زدگی، ترس یا احساس خطر پرهای بلند کاکل روی سر خود را به حالت چتر مانندی باز می کنند. این پرها به رنگ قهوه ای روشن مایل به نارنجی بوده که نوک هر یک از آن ها لکه ای سیاه با حاشیه سفید دارد و به شکل بادبزنی باز و تاج زیبا روی سر پرنده خودنمایی می کند.
ولی در حالت های عادی و آرام، کاکل پرنده به شکل چتر بسته روی سرش قرار دارد. هنگام پرواز بال های گرد و قهوه ای شانه به سر با نوارهای پهن سفید و سیاه، همانند پروانه ای بزرگ دیده می شود. پرواز موجی شکل و سریعی دارد و هنگام پرواز به آرامی پر و بال خود را حرکت می دهد.
زمان پرواز شانه به سر بال های گرد و قهوه ای با نوارهای پهن سیاه و سفیدش همانند پروانه ای بزرگ خودنمایی می کند. پرواز موجی شکل و سریع داشته و به آرامی بال ها را حرکت می دهد. در این حالت روی دم سیاه پرنده نوار پهن سفیدی مشاهده می شود و انتهای صاف دم شانه به سر مشخص تر می شود.
این پرنده به آهستگی روی دو پای کوتاه خود راه می رود و علاقه بسیاری به غلتیدن روی شن و خاک برای تمیز کردن پر و بال از آلودگی ها دارد. گاهی نیز خود را زیر خاک برای مخفی شدن از خطر پرندگان شکاری پنهان می کند. با نوک منحنی باریک و بلند خود شکاف درختان و دیوارهای گلی و سنگی را کاوش کرده و حشرات و لارو را پیدا می کند.
شانه به سر دارای چشمان سیاه و تیزبینی است که به خوبی می تواند منابع آبی را ردیابی کند. موقع آواز پرهای گردن را باد می کند. و همانطور که پیشتر اشاره شد نوع ماده هنگام لانه سازی و پرورش جوجه ها از انتهای بدن ترشحات بدبویی را خارج نموده که سبب می شود تا بوی خیلی بدی از لانه استشمام شود.
این بو فراری دهنده شکارچیان و انگل ها از پرنده بوده و با خروج جوجه ها از آشیانه از بین می رود. تاج یا کاکل شانه مانند هدهد نیز بیشتر مواقع بسته بوده و روی زمین شبیه پرنده سار حرکت می کند.
شانه به سر در کشتزارهای پهناور با چمن های کوتاه یا مراتع بایر زندگی می کند. اکثر وقت خود را روی زمین برای شکار حشرات و کرم ها می گذراند. از این رو برای مشاهده این پرنده باید بیشتر روی زمین آن را جستجو کنید. ترجیحا از حشرات و لارو آن ها تغذیه می کند اما از دانه، ساقه، جوانه های گیاهان نیز استفاده می کند.
و هنگام پرورش جوجه ها از خزندگان و جانوران کوچک هم تغذیه دارد. به دلیل این رژیم غذایی شاید از زمان های قدیم این پرنده جزو پرندگان ناپاک یا حرام گوشت برشمرده می شده است. قابل ذکر است هدهدهای غول پیکر که در جزیره سنت هلن در جنوب غربی افریقا زیست داشتند اکنون منقرض شده اند.
تغذیه شانه به سر
همانطور که اشاره شد پرنده هد هد در کشتزارهای پهناور با چمن های کوتاه یا مراتع بایر زیست دارد و اکثر اوقات خود را روی زمین برای شکار حیوانات و کرم ها سپری می کند. اگر می خواهید این پرنده را از نزدیک بینید باید روی زمین آن را جستجو کنید. این پرنده ترجیحا از حشرات و لارو آن ها تغذیه می کند اما از دانه، ساقه، جوانه های گیاهان نیز استفاده می کند. و هنگام پرورش جوجه ها از خزندگان و جانوران کوچک هم تغذیه دارد.
وزن شانه به سر حدود ۴۷-۸۷ گرم است. سبک یافتن غذای این پرنده به این صورت است که روی سطح زمین قدم زده و برای یافتن غذا مکث می کند. طول حشراتی که شانه به سر شکار می کند ۱۰-۱۵۰ میلی متر بوده و اندازه طعمه ترجیحی حدود ۲۰-۳۰ میلی متر می باشد.
زیستگاه شانه به سر
زیستگاه پرنده هد هد یا شانه به سر باید دو ویژگی اصلی داشته باشد. یکی وجود زمین های بایر یا با پوشش گیاهی تنک که بتواند در آن به دنبال حشرات و غذای اصلی خود بگردد و دومی حضور اجسام عمودی دارای شکاف مانند درخت، صخره یا دیوار است که در آن لانه سازی انجام دهد.
این دو ویژگی در اکثر زیست بوم ها مشاهده می شود. از این رو شانه به سر در زیستگاه های مختلفی همچون نواحی گرمسیری، استپ های جنگلی، علفزارها، ساوان و فضاهای خالی داخل جنگل ها زیست دارد و در زمین های تغییر یافته توسط انسان مانند زمین های کشاورزی، باغات و حتی نواحی شهری نیز دیده می شود.
ولی در زمین های شدیدا زراعی کمتر مشاهده می شود. در جنوب اروپا و آسیا نیز شکار عامل کاهش جمعیت هدهد در نواحی نزدیک به سکونت انسان ها گزارش شده است.
انواع نواحی زیست پرنده شانه به سر
این پرنده از نظر ظاهری به هم شبیه هستند و در کشورهای مختلفی یافت می شوند. شانه به سر در داخل حفره و شکاف درختان، صخره یا دیوار برای خود لانه سازی انجام می دهد. پرنده برای محافظت از لانه در مقابل دشمن از انتهای بدن ترشحات بدبویی خارج می کند. از جمله نواحی که در آن پرنده شانه به سر زیست دارد عبارت است از:
- جزایر ماداگاسکار جزو زیباتر جزیره های جهان می باشند. در این جزیره حیوانات و پرندگان خاص زیادی زیست دارند که یکی از آن ها شانه به سر می باشد. این پرنده در ماداگاسکار قابل مشاهده می باشد.
- اروپا: همان طور که در ابتدای مطلب اشاره شد بیشتر جمعیت شانه به سرهای بخش شمالی آسیا و اروپا در فصل سرد به نواحی گرمسیر مهاجرت می کنند. غذای بیشتر این پرندگان اروپایی حشرات است.
- افریقا: شانه به سر افریقایی اسم یک گونه از سرده هدهد می باشد. آن ها پرندگانی هستند که بیشتر روی زمین و در فضای باز تغذیه می کنند، دارای پرواز کند و موجی توام با باز و بسته کردن آهسته بال ها هستند.
پرنده شانه به سر نماد چه است؟
این پرنده در کشورهای مختلف نمادهای مختلفی دارد. در اصل هد هد یا شانه به سر، پرنده ملی اسرائیل می باشد. در چین آن را نماد صلح و خوشبختی می دانند و اشعار بسیار زیادی در ستایش این پرنده در چین باستان سروده شده است. همچنین در مصر باستان این پرنده مقدس بر شمرده می شود و روی دیوارهای مقبره و معابد به تصویر کشیده شده است.
جالب است بدانید در رسوم جادوی قرون وسطی تصور می شد که این پرنده زیبا یک پرنده شیطانی بوده و برای پیشگویی از آن استفاده می شد. در کشور آلمان اغلب برای احضار شیاطین و اهداف متفاوت پرنده شانه به سر را قربانی می کردند. البته این ها فقط خرافات بوده و با این کار سبب کاهش تعداد این پرنده شده اند.
آواز شانه به سر
قابل ذکر است که صدای پرنده شانه به سر به ویژه برای انسان خیلی بلند و ناخوشایند نیست. صدای غیر معمول بم و زیر این پرندگان سبب شده که در دنیا بیشتر مشهور و شناخت شده شوند. صدای شانه به سر معمولا صدایی سه هجایی بوده و تنها آوازی نیست که ایجاد می کنند. بله آوازهای دیگری نیز دارند که یک صدای هشدار است. صدای دیگر صدای جوجه ها برای درخواست غذا بوده و هنگام جفت یابی صدای خس خس از ماده تولید می شود.
در پایان از همراهی شما سپاسگزاریم. همچنین پیشنهاد می شود در صورت تمایل برای آشنایی با پرنده حواصیل و پرنده مرغ مگس خوار با کلیک روی لینک از این مقالات نیز بازدید نمایید.
