زن و مرد با ازدواج کردن نسبت به یکدیگر تعهد پیدا می کنند و ازدواج برای هر یک از زوجین حق و مسئولیتی ایجاد می کند. قانونگذار به تبعیت از شرع ضمانتهای اجرایی را برای تخلف از مسئولیت در زندگی مشترک زناشویی در نظر گرفته است که طلاق غیابی یکی از این ضمانتها می باشد. در این مقاله با طلاق غیابی و مراحلی که باید طی کنید آشنا خواهید شد.
آشنایی با مراحل طلاق غیابی
طلاق به معنای جدا شدن قانونی زوجین از یکدیگر می باشد و به سبب آن تکالیف و حقوقی که همسران در هنگام ازدواج بر عهده داشتند از بین می رود. طلاق هنگامی رخ می دهد که استحکام و بنیان رابطه زناشویی از بین رفته و بین زوجین تنش و ناسازگاری شدید وجود دارد. طلاق ممکن است به دلایل مختلفی از طرف مرد یا زن درخواست گردد.
یکی از اقسام طلاق، طلاق غیابی می باشد که در آن دادگاه در هنگام طلاق برای هر یک از طرفین(زوجین)ابلاغیه طلاق را ارسال می کند و چنانچه خوانده دعوی(فردی که علیه او دعوا صورت گرفته) ابلاغیه را دریافت نکند و یکی از بستگان ابلاغیه مذکور را تحویل بگیرد و خوانده در دادگاه حاضر نشود یا لایحه ای به دادگاه تقدیم نکند، در این حالت محکوم شده و دادگاه به طور غیابی به صدور رای می پردازد.
این شرایط درباره خواهان نیز صدق دارد و در صورت عدم حضور خواهان، دادگاه به مفهوم رای طلاق غیابی اشاره می نماید و خواهان نیز محکوم می گردد. در این دعوی هر یک از زوجین می توانند درخواست طلاق داشته باشند. در ادامه بیشتر با مراحل طلاق غیابی آشنا خواهید شد.
مراحل طلاق غیابی و شرایط آن از سوی مرد
در قانون کشور ما حق طلاق به مرد اختصاص داده شده و در دادگاه چه زن حاضر باشد یا نه حکم طلاق صادر خواهد شد. چنانچه زن در دادگاه حاضر نباشد و لایحه ای هم به دادگاه تقدیم نکند صدور رای راجع به طلاق؛ غیابی می باشد و زن به مدت ۲۰ روز حق واخواهی خواهد داشت.
بنا به درخواست مرد دادگاه می تواند به صدور رای طلاق بپردازد ولی برای ثبت شدن طلاق لازم است مرد تمام حقوق زن از جمله اجرت المثل ایام زوجیت، مهریه، نفقه زمان عده زن،شرط تصنیف(نصف شدن اموال) درج شده در عقدنامه،نفقه معوقه (مطالبات زن در مورد نفقه) را بپردازد که این امر در رای دادگاه خانواده مطرح خواهد شد.
مراحل طلاق غیابی و شرایط آن از سوی زن
هنگای که دادخواست طلاق از سوی زن به دادگاه ارائه گردد و برای این امر(طلاق) دلیل یا دلایل موجه داشته باشد و با توجه به ابلاغیه دادگاه، زوج(مرد) در دادگاه حاضر نشود و یا لایحه ای نیز نفرستد و برگه ابلاغیه به دست زوج(مرد) نرسد دادگاه به نفع زن به صدور رای طلاق غیابی اقدام می کند.
الف-غایب و مفقود الاثر بودن زوج برای چهار سال تمام
یکی از دلایلی که زن می تواند درخواست طلاق غیابی نماید زمانی است که زوج چهار سال کامل غایب مفقود الاثر باشد(به این معنا که غایب بوده و هیچ خبری از او وجود نداشته باشد) و زوجه دادخواست طلاق به دادگاه تقدیم کرده باشد. دادگاه در سه نوبت به فاصله یک ماه به انتشار آگهی در روزنامه های کثیرالانتشار با هزینه چاپ و انتشار توسط خواهان می پردازد. بعد از طی یکسال از انتشار اولین آگهی در صورتی که از زنده بودن زوج خبری دریافت نشود دادگاه حکم موت فرضی زوج را صادر می نماید.
ب-عدم پرداخت نفقه
دلیل دیگری که زن می تواند تقاضای طلاق غیابی از دادگاه داشته باشد عدم پرداخت نفقه از سوی زوج به مدت ۶ ماه می باشد. حتی اگر شرایط مالی ضعیف مرد برای دادگاه محرز شده باشد. زوجه می تواند دادخواست عدم پرداخت نفقه از سوی زوج را در دادگاه مطرح نماید و چنانچه این موضوع تکرار شود درخواست طلاق نماید. زوجه ای که نتواند نیازهای قانونی زوج را تامین نماید و به اصطلاح شوهر را تمکین نکند ناشزه محسوب شده و طبق رای دادگاه حق دریافت نفقه را ندارد.
ج- عسر و حرج
عسر و حرج به معنای به مشقت و سختی افتادن می باشد. هر چند حق طلاق به مرد متعلق می باشد اما در صورتی که زوجه در زندگی زناشویی با مشقت و شرایط غیر قابل تحملی روبرو شود می تواند تقاضای طلاق کند و چنانچه عسر و حرج او توسط دادگاه محرز گردد دادگاه رای طلاق را صادر می نماید. شاخص تعیین عسر و حرج به عرف بر می گردد و با توجه به وضعیت اجتماعی و روحی طرفین، زمان، محیط و مکان تعیین می گردد.
در شعبه های مختلف دادگاه مصادیق عسر و حرج متفاوت بوده و گستردگی این موضوع را قضات دادگاههای خانواده مشخص می کنند. به این خاطر به ماده ۱۳۰ قانون مدنی تبصره ای جهت مشخص شدن موراد عسر و حرج زوجین اضافه گردیده است.
مراحل طلاق غیابی و مصادیق عسر و حرج
چنانچه زوج شرایطی را موجب شود که عسر و حرج زوجه را در پی داشته باشد در این حالت زوجه می تواند به دادگاه مراجعه و تقاضای طلاق نماید. چنانچه شرایط مشقت بار زوجه برای دادگاه محرز گردد زوج باید همسر خود را طلاق دهد و در صورتی که با اجبار دادگاه زوج از این کار امتناع ورزد قاضی می تواند حکم طلاق زوجه را صادر و او را از عسر و حرج نجات دهد. موراد زیر از مصادیق عسر و حرج می باشند در صروتی که برای دادگاه این امر محرز گردد.
۱.ترک زندگی مشترک توسط زوج به مدت ۶ ماه متوالی یا ۹ ماه متناوب بدون هیچ دلیل موجه
۲. اعتیاد زوج به یکی از مواد مخدر یا مشروبات الکلی به نحوی که به زندگی مشترک وی آسیب جدی برساند. حتی در حالتی که اعتیاد را ترک کرده باشد اما دوباره آن را شروع کند زوجه در صورت ادامه شرایط می تواند تقاضای طلاق داشته باشد.
۳. زندانی شدن زوج طبق حکم دادگاه به مدت ۵ سال
۴. مورد ضرب و شتم قرار گرفتن زوجه توسط زوج به نحوی که زوجه تمایلی به ادامه شرایط نداشته باشد.
۵. چنانچه زوج دارای بیماری صعب العلاج جسمی یا روانی بوده و موجب اختلال در زندگی مشترک می گردد.
۶. ارتباط نامشروع، خودداری از نزدیکی، اهانت و توهین به زوجه، وفادار نبودن به زندگی زناشویی، ازدواج مجدد زوج
چنانچه شرایط مشقت بار زوجه به غیر از این موارد توسط دادگاه صحیح تشخیص داده شود و برای کارشناسان دادگاه این شرایط طلاق غیابی احراز گردد دادگاه می تواند به درخواست زوجه مفهوم طلاق غیابی را صادر کند.
